Alþýðublaðið - 13.03.1997, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 13. MARS 1997
s k o ð a n
ALMBIIBLMD
Brautarholti 1 Reykjavík Sfmi 562 5566
Útgáfufélag Alþýöublaösútgáfan ehf.
Ritstjóri Össur Skarphéöinsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Auglýsingasími 562 5576
Auglýsinga fax 562 5097
Dreifing og áskrift 562 5027
Umbrot Guömundur Steinsson
Prentun ísafoldarprentsmiöja hf.
Ritstjórn Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Hjálpum hjartveikum
börnum
Árlega greinast 40 til 50 íslensk böm með hjartasjúkdóma. A Is-
landi eru því hundmð fjölskyldna, þar sem hjartveikt bam er að
finna. Sum þeirra geta sem betur fer lifað ágætu lífi án þess að
gangast undir aðgerð, svo fremi þau eigi kost á stöðugu og traustu
lækniseftirliti og aðgangi að sérstökum tækjum. Önnur em ekki
jafn heppin. Þau verða að gangast undir aðgerðir, stundum margar,
sem oftar en ekki em flóknar og erfiðar. Hér á landi sveiflast fjöld-
inn í þessum hópi á milli 20 til 25 á ári. Til skamms tíma áttu for-
eldrar þessara bama engan annan kost en fara með þau, yfirleitt
komung, í aðgerð til annarra landa.
Þvílíkar læknisferðir vom ekki aðeins dýrar fyrir alla, almanna-
tryggingakerfið sem einstaklingana sem tókust þær á hendur, held-
ur var álagið sem fylgdi því að vera með fársjúkt bam í ókunnu
landi gríðarlegt á viðkomandi fjölskyldu. Góðu heilli tókst því
samstaða um að verja fjármagni til að byggja upp tækjabúnað hér
á landi sem gerði íslenskum læknum kleift að flytja skurðaðgerðir
á hjartveikum bömum að stómm hluta inn í landið. Á hverju ári
greinast þó jafnan um 5 til 7 böm með svo flókinn hjartasjúkdóm
að þau þarfnast aðgerðar erlendis.
Fjölskyldu sem þarf að leggja í slíka langferð með hjartveikt
bam fylgir, einsog fyrr sagði, gífurleg röskun. Oft er ekki hægt að
komast hjá því að dvelja vikum og mánuðum saman við erlenda
sjúkrastofnun. í útlöndum hefur enginn sérstaka skyldu til að ríða
andlegt öryggisnet þegar angistin yfir afdrifum elskaðs bams krem-
ur sálarhrip hugstola ferðalangs. Þar er enginn íslendingur til halds
og trausts þegar neyðin stærsta lemur dyr, og langt aðkominn gest-
ur er svo mállaus að hann getur ekki einu sinni syrgt nema aleinn.
Er þá ekki álagið sem sjúkraleiðöngmm af þessu tagi fylgir nánast
ómanneskjulegt?
Ekki bætir skákina hinn gríðarlegi kostnaður sem fylgir. Stund-
um svo mikill, að þegar bamið er loksins læknað riðar fjölskyldan
á barmi gjaldþrots. Hlutskipti þeirra er litlu betra, sem landsbyggð-
ina búa, og þurfa ekki lengra en til Reykjavíkur með sitt hjartaveila
ungbam. Þörfin fyrir aðstoð læknis og eftirlit er einfaldlega svo
Ahrif almennings á
alþjóðastjórnmál
“Lýðræðið er okkar eina og besta
von,” sagði Abraham Lincoln, en
ekki eru allir sammála honum. I það
minnsta ekki þeir sem leggja allt
undir í heilögum stríðum eða eru að
leggja heiminn undir snjallar við-
skiptahugmyndir. Þeir vanvirða lýð-
ræðið og hylla stjómleysið meðan
það hentar þeirra markmiðum.
Jihad - heilagt stríð múslíma á
hendur kristnum, er stundum notað
sem táknorð fyrir hverskonar heilög
stríð í samtímanum. Bosnía, Sri
Lanka, Tatsjekistan og Rwanda
minna okkur á blóði drifnar erjur
vegna þjóðemis- og trúarbragðaof-
stækis. Miklu fleiri dæmi mætti taka,
svo sem Iran og Líbanon, eða Alsír
þar sem Múslímar vilja stofna heilagt
ríki á rústum vonanna um réttlátt og
vestrænt þjóðfélag sem vöknuðu við
sigur í frelsisbaráttunni - Jihad.
Mcheimur er það fyrirbrigði kall-
Pallborð |
Einr Karl
Haraldsson
skrifar
að þar sem veröldin verður einni
staðlaðri viðskiptahugmynd að bráð.
McDonalds opnar í Kína, Coke í Ví-
etnam og Microsoft út um allar triss-
ur. Óeirinn kapítalismi og alþjóða-
hyggja auðhringa spyrja ekki um
landamæri, lýðræði, menningarleg
sérkenni eða fomar hefðir. Allt fær
sinn hamborgarastíl og kókflösku-
lögun -Mcheimur.
Þjóðríkið gestgjafi lýð-
ræðisins
Jihad er ekki síst háð gegn
Mcheimi en samt eiga þessi fyrirbæri
það sameiginlegt að standa utan við
hið meðvitaða og sameiginlega
bremsu og stýrikerfí sem við köllum
lýðræði. Talsmenn heilagra stríða og
staðlaðra viðskiptahugmynda geta
ekki tekið þátt í lýðræðislegu samtali
heldur aðeins prédikað endanlegar
lausnir. Jihad og Mcheimur era í
stríði við þjóðríkið og grafa undan
lýðræðislegum stofnunum þess, þau
sneiða hjá almannahreyfingum og
gera lítið úr lýðræðisþátttöku al-
mennings.
“An important tu-W book.” —A'ewsuvek
JIHAD
McWORLD
'Mr. Lkírbcr is...lhe first to pmjihad and McWorld togethcr ín an inescapahk dijJeciic...
(11) stands as a bold invitation to dchatc the broad conUiuo and futurc of MKicty.
—Barhara Khnairwdt, 7beSm> York Tsmes Book M4eu
BENJAMIN R. BARBER
Hvað sem segja
má um þjóðríkið,
er það nú hefur
þraukað í tvö hund-
mð ár, þá hefur það
þrátt fyrir allt
reynst besti gest-
gjafi lýðræðisins
sem við enn höfum
kynnst í sögunni.
Þjóðríkið er enn
helsta skipulags-
form þjóðfélaga og
alþjóðasamstarf
byggir í meginat-
riðum á því skipu-
lagi. En meðal ann-
ars til þess að ráða
við Jihad og
Mcheim hefur
svæðisbundinn og
alþjóðlegur sam-
mni þjóðríkja verið
settur í tilrauna-
smiðju heimsmál-
anna. Gallinn er sá
að þar er í flestum
tilfellum um að
ræða ríkisstjómar-
samstarf sem verður ógn fjarlægt al-
menningi og oftast fullkomlega óá-
hugavert fyrir aðra en þá sem taka
þátt í fundum og veislum og í glæst-
um sölum og höllum.
Allt fær sinn hamborg-
arastíl og kókflösku-
lögun -Mcheimur.
Upprennandi „eftirlýö-
ræöistímar”
Benjamin R. Barber prófessor við
Rutgers háskóla í Bandaríkjunum og
forstjóri Walt Whitman miðstöðvar-
innar fyrir menningar- og lýðræðis-
stefnumótun hefur rítað bók, sem
vakið hefur athygli vestra, um þessi
efni. Hann vekur máls á því að nú á
eftirstríðstímum, eftir kommún-
ismann, eftir iðnbyltingu og eftir
blómatíma þjóðríkisins kunni að
renna upp „eftirlýðræðistímar”. Þess
vegna sé fátt mikilvægara en að berj-
ast fyrir auknu lýðræði á heimsvísu.
Hann setur ekki traust sitt á fleiri eða
öflugri ríkisstjómarstofnanir. Hann
vill finna leiðir fyrir almannasviðið í
öllum þjóðríkjum til þess að tengjast
og láta til sín taka á alþjóðavettvangi.
Á milli ríkis og markaðar em hinir
sjálfstæðu og ábyrgu þátttakendur í
lýðræðislegum og sameiginlegum
ákvörðunum þjóðfélagsins, þeir
þurfa að ná saman á alþjóðavett-
vangi, þeirra vilji þarf að ráða förinni
í heiminum, segir Barber.
Þetta er sannarlega fallegur þanki
og kemur til móts við þá tilfinningu
almennings að heimsmálum sé ráðið
til lykta utan og ofan við hans þekk-
ingar og áhrifasvið. En hvemig? Þar
um segir Barber ekki margt en nefn-
ir meðal annars upplýsingahrað-
brautir nútímans, sem eiga að geta
gert alla jafna, upplýsta og
heimstengda. En þar rekumst við á
það að aðgengið er takmarkað vegna
þess að það fer sífellt í vöxt að upp-
lýsinganetin breytist í viðskiptanet
þar sem upplýsingar ganga kaupum
og sölum.
Næsta mannréttindaskrá þarf að
vera um rétt allra manna til þess að
nýta sér rafeindatæknina, að dómi
Barbers og fleiri góðra amerískra
samhyggjusinna, en sú stefna,
communitarisminn, hefur vaxandi
áhrif á orðfæri stjómmálamanna í
lýðræðisríkjum. Samhyggjusinnar
setja vonina á lýðræði og sterka ein-
staklinga sem mótast hafa í heil-
brigðu félagi og í góðum hópi.
mikill, að ferðakostnaður og vinnutap foreldra frá vinnu nægir til
að rústa fjárhag fjölskyldunnar. Er það velferðasamfélagið Island,
sem undir lok tuttugustu aldar býður þegnum sínum upp á örbirgð
á lúsarbótum hins opinbera, ef þeir eru foreldrar bama, sem fæðast
með veil hjörtu?.
Svarið er já. Þannig er ísland í dag. Er það ekki ömurleg niður-
staða í þjóðfélagi sem kennir sig við velferð? Vissulega. Á morgun
ætla menn að freista þess að breyta því að mikilvægu leyti, því þá
verður ráðist í umfangsmikla landssöfnun til styrktar hjartveikum
bömum. Neistinn, styrktarfélag hjartveikra bama, stendur að henni
í samvinnu við íslenska útvarpsfélagið og nokkur önnur fyrirtæki.
Söfnunin hefst að morgni dags á Bylgjunni, sem mun daglangt
fjalla um málefni hjartveikra bama, og henni lýkur með beinni út-
sendingu á Stöð 2 um kvöldið. Afrakstur söfnunarinnar fer í sér-
stakan styrktarsjóð, en hlutverk hans er að styðja fjölskyldur hjart-
veikra bama, sem hafa lent í fjárhagskröggum vegna sjúkleika
bamanna. Ennfremur er stefnt að því að aðstoða við kaup á tækj-
um, sem geta auðveldað bömum með veilt hjarta að lifa sem eðli-
legustu lífí utan sjúkrahúsa.
Böm era sérstök gjöf guðs. Alþýðublaðið hvetur allra lesendur
sína til að gera örlætið að dyggð morgundagsins.