Alþýðublaðið - 03.04.1997, Síða 8

Alþýðublaðið - 03.04.1997, Síða 8
Fimmtudagur 3. apríl 1997 Verð í iausasölu kr. 100 m/vsk MDVniiminiti 43. tölublað - 78. árgangur ■ Faðir minimalismans, Larry Bell að Kjarvalsstöðum Betra að hafa munninn lokaðan - segir Larry Bell sem vinnur að því að setja upp sýningu sem opnar að Kjarvalsstöðum á laugardag. Það er mikið um að vera á Kjar- valsstöðum þessa dagana þar sem staflast innfleiri tonn afgleri. Það er þó ekkert venjulegt rúðugler, heldur hluti af listaverkum eins af feðrum minimalismans Larry Bell en sýning á verkum hans opnar á laugardaginn að Kjarvalsstöðum. “Ég hef ekki séð jafn marga blaða- menn á einum degi í langan tíma,“ segir Larry í samtali við Alþýðublað- ið og teygir úr fótunum á kaffistofu Kjarvalsstaða. „Það er af hinu góða, þar sem ég hef ekki unnið neitt til saka finnst mér að það hljóti að vera af því ég sé ákaflega mikilvægur." Larry Bell er þekktastur fyrir gler- verk sín þar sem hann vinnur með einkar frumlegar hugmyndir um hlutverk rýmisins í gerð listaverka og tengsl þess við áhorfendur. I fyrstu sýndi hann glerkassa en á síðari árum hefur hann gert stórbrotnar innsetn- ingar, hann þykir einn merkasti full- trúi óhlutbundinnar myndlistar á seinni hluta þessarar aldar. Hann er fæddur árið 1939 en bú- settur í Taos í New Mexico líkt og svo margir aðrir bandarískir lista- menn. „Ég fæddist í Chicaco en ólst upp í Los Angeles í úthverfi sem nú tilheyrir miðborginni enda hefur borgin margfaldast." En þú yfirgafst Los Angeles. Lík- aði þér ekki að búa þar? “Mér líkaði borgin afskaplega vel, mér líkaði hún svo vel að ég varð að yfirgefa hana. Þetta er eins og með drykkju. En ég er hræddur við jarð- skjálfta og árið 1973 flutti ég mig um set til New Mexico. Seinustu árin bjó ég á Venice Beach við sjávarsíðuna. Árið 1990 dó svo mamma mín og við bræðumir erfðum gamla heimilið okkar og reyndum að selja húsið en “Það er rangt að segja að umhverf- isráðuneytið sé afgreiðslustofnun fyrir iðnaðarráðuneytið. Það er ómaklegt að segja að ekki séu fagleg vinnubrögð í umhverfisráðuneytinu. Við höfum okkar stofnanir, sem eru skipulagsstjóri ríkisins og Hollustu- vemd, sem ég ber fullt traust til. Auk þess höfum við sérfræðinga í ráðu- neytinu; verkfræðinga, náttúrafræð- inga og jarðfræðinga, sem yfirfara allar tillögur og öll gögn vegna máls- ins. Við vinnum alla okkar vinnu ít- arlega og það hefur fyrir að ráðu- neytið hefur ekki verið nákvæmlega sammála undirstofnunum," sagði Guðmundur Bjamason umhverfis- ráðherra, en í Alþýðublaðinu í gær, gagnrýndi Ólafur Magnússon, bóndi í Kjós, ráðherrann og ráðuneytið harkalega. “Ég get nefnt Grandartangamálið og fleiri mál til sönnunar. Varðandi nýja starfsleyfið, fyrir væntanlegt ál- ver, era í því hertar reglur og þar er tekið á þeim þáttum, sem einmitt Olafur og fleiri Kjósverjar hafa gagnrýnt, en það er að ákveðnar það gekk illa. Við fórum þá leiðina að lækka verðið niður úr öllu valdi og gátum selt. Tveimur vikum eftir söluna þurrkaði jarðskjálfti húsið af yfirborði jarðar. Þannig er nú lífið í Los Angeles.“ En afhverju sœkja svona margir listamenn eftir þvi' að búa í New Mexico, erþað náttúrufegurðin? “Líkt og á Islandi er mjög fátt fólk í Nýju Mexíkó en mikið rými, það er líka það eina sem er líkt með þessum tveimur stöðum. Kannski er það einn hluti ástæðunnar.“ Larry er ekki kominn af öðrum listamönnum, faðir hans var trygg- ingasölumaður en mamma hans kennari þar til hún fór að eiga börn en þá fór hún að vinna heima. Hann var í listaháskóla í tvö ár, hœtti og fékk sér vinnustofu og fór að vinna að myndlist. Árið 1966 var haldin sýning í The Jewish Museum í New York sem bar yfirskriftina Primary Structures. Þar kom fram hópur listamanna og sýndi óhlutlœg myndverk þar sem var lögð áhersla á að einfalda formgerðina í frumþœtti sína. Þessi myndlist fékk jljótlega nafnið ABC list eða minimalismi og hefur sú nafngift fests við þennan óformlega listhóp. Þeir listamenn sem mörkuðu stefn- una voru þeir Carl André, Donald Judd, Robert Morris, Dan Flaven og Larry Bell. Þótt flestir þessir lista- menn œttu rœtur sínar í málverkinu sýndu þeir allir skúlptúra en minimal verk voru og eru afar frábrugðin hefðbundnum höggmyndum, bœði hvað varðar myndfrœði, myndbygg- ingu, staðsetningu í rýminu og tœkni og táknfrœði. “Primary Stracture, var mjög gott nafn á sýninguna," segir Larry og verði tekið á vöktunarþættinum. Meðal annars er í leyfinu skilyrði um að þeirra nefndir komi að vöktun- inni, sem er meira en gert var ráð fyr- ir í úrskurði stjómar Hollustuvemd- ar. Þeir sem eru á móti segjast horfa til Alþingis, breytist eitthvað við meðferð þingsins? “Starfsleyfið fer ekki fyrir Alþingi. Lagaframvarp um verksmiðjuna er fyrir Alþingi, en það varðar starfsem- ina, að fá að starfrækja fyrirtæki af þessu tagi á Islandi. Starfsleyfi ráð- herra verður ekki áfrýjað nema til dómstóla. Ég áskil mér rétt til að breyta starfsleyfinu, ef svokölluð úr- skurðamefnd sem starfar samkvæmt lögum um hollustuhætti og heil- brigðseftirlit, gerir athugasemdir við starfsleyfið, þá samkvæmt hugsan- legum kærum frá þeim, sem era óá- nægðir með tillögur Hollustuvemdar, en tillögur hennar er hægt að kæra til úrskurðamefndarinnar. Ef nefndin kemst að því eitthvað er athugavert við tillögumar, þá hef ég áskilið mér allan rétt til breytinga og því hef ég bætir við að hreyfingin hafi fremur átt að heita það en minimalismi. Þeg- ar hann er spurður afhveiju minimal- isminn hafi komið fram á þessum tíma, þegar neyslan var í hámarki segist hann ekki eiga nein svör við slíkum spumingum. „Ég luma ekki á neinum skýringum, engri heimspeki sem ég get sett fram í fullyrðingum. lýst yfir. Þetta getur leytt til breytinga á starfsleyfinu og þegar ég afhenti fulltrúum Columbia hér á landi starfsleyfið undirrituðu þeir staðfest- ingu á að þeim væri ljós þessi fyrir- vari.“ Þeir sem gagnrýna benda meðal annars á að Hollustuvemd hafi ekki staðið nógu vel að eftirlit með Jám- blendisverskmiðjunni á Grundar- tanga. “Það má margt betur fara í starfs- leyfi Járnblendisfélagsins, og við munum ganga betur frá ýmsum þátt- um sem varða eftirlit og umhverfis- vöktun í nýju starfsleyfi, komi til stækkunar. Við höfum þegar lýst því yfir og eigendur verksmiðjunnar eru meðvitaðir um þetta. Hollustuvemd hefur ekki, sam- kvæmt hinu gamla starfsleyfi, nægj- anlega sterk ítök til að grípa inn í. Ég er sammála Ólafi Magnússyni að þar þurfi hlutir að fara betur. Þetta segir ekkert um hvað verður í nýju starfs- leyfi, hvorki fyrir álver eða stækkað járnblendi, en gamla starfsleyfið er um 20 ára gamalt.“ ufmiun - þök Ahorfandinn verður að skoða verkin og kanna á sinn hátt, vonandi verður reynslan áhugaverð hvort sem þeim líka verkin eða ekki. Það sem ég fæst við er að vera stöðugt að læra eitt- hvað nýtt af verkum mínum. Ég á því ekki til neina formúlu um hvernig ég presentera mig í verkunum. I hvert og eitt sinn leitast ég við að skoða ljósið og rýmið á nýjan hátt. Fyrir mér er sýning fyrst og fremst útvíkk- un vinnustofunnar, galleríin eru vinnuaðstaða fyrir nýjar og nýjar til- raunir. Þessir stóru skúlptúrar hafa aldrei sést áður. Ég gerði þá fyrir nokkram áram en ég hef aldrei sýnt þá fyrr, elsta verkið á sýningunni er fimm ára gamalt." Aðspurður hvemig það hafi verið að vera einn brautryðjandanna segir Larry: „Hvað segirðu, ég held að ég hafi verið sá eini. Annars fer þetta þannig fram að einhver, kannski blaðamaður fær grillu í höfuðið eða heimspekilega hugmynd og finnur síðan einhverja til að performera undir þeim formerkjum. Sjálfur lýt ég ekki þannig á hlutina en við get- um orðað þetta einhvem veginn þannig: „Mér finnst einfaldleikinn góður." Ég hef unnið mikið með hvers- dagsleg efni, tildæmis eins og gler. Það er eitthvað sem allir sjá og nota á hverjum degi, þú sérð geislana brotna í glerinu, það vemdar þig frá kuldanum og hefur margvíslegt nota- gildi en er ekki eitthvað sem er sjálf- krafa sett í samhengi við list. Það hentar mér og ég leitast við að breyta því, snúa merkingunni við og láta það gera eitthvað sem venjulegt gler gerir ekki. I skúlptúr breytir glerið umhverfinu á mjög einfaldan hátt.“ En bíddu við, finn ég fyrir ein- hverjum pirringi i garðs hugtaksins minimalisma? “Mér líkar ekki alltaf kompaníið. Listamennimir geta verið góðir, hugsanir þeirra áhugaverðar og verk- in líka. En mér finnst óþarfi að vera settur undir sama hatt og margt fólk sem er að fást við gerólíka hluti. Hugtakið minimalismi fullnægir vissum hlutum þess sem ég er að fást við á vinnustofu minni en alls ekki öllu. Þú sérð þegar skúlptúramir og innsetningin er komin upp hvað ég er að tala um. Til að geta rætt um þetta þyrfti ég að geta greint á milli á mjög afgerandi hátt, ég hef aldrei verið sérstaklega góður í því og því er betra að hafa munninn lokaðan en reyna að útskýra einhverja tilfmn- ingu og mistakast. Ég lifi því með þessu.“ Bíll ársins 1997 ÁRMÚLA 13, SlMI: 568 1200 BÉUr BEINN SlMI 553 1236 ■ Guðmundur Bjarnason um gagnrýni á umhverfisráðuneytið Erum ekki afgreiðlsustofnun Ómaklegt að segja skort á faglegum vinnubrögðum

x

Alþýðublaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.