Alþýðublaðið - 19.06.1997, Blaðsíða 7

MMMIUUAUUH iy. JUNIiyy/
ALPYÖUbLAtílt)
7
„Eftir átta ár gafst ég
upp og flutti í Skaga-
fjörðinn. Hér þarf mað-
ur hvorki að vera gáf-
aður eða ríkur. Maður
þarf ekki einu sinni að
vera pólitískur. Maður
þarf bara að vera mað-
ur sjálfur."
heppinn þá getur maður ort eina eða
tvær góðar vísur um ævina.“
Hver er lykilliim að því að gera
góða vísu?
„Helgi Hálfdanarson, sem hefur
verið að fást við að laga Shakespeare
og tekist furðu vel, heldur því fram
að hin fullkomna íslenska vísa sé
þannig að sá sem heyri vísuna átti sig
ekki fyrr en í síðasta orðinu á merk-
ingunni. Ég ætla að fara með fyrir
þig vísuna sem Helgi segir að sé
sönnun á því hvemig góð vísa eigi að
vera. Hún er eftir Indriða á Fjalli og
með síðasta orðinu er eins og kveikt
sé á kastara sem varpar ægilýsandi
bjarma yfir allt sviðið:
Eina þá sem aldrei frýs
úti á heljarvegi
krýnda römmum álnarís
á sér vök, hinn feigi.
Hefur þú ort vísu í œtt við þessa?
„Já, ég hef verið að burðast við
það. Ég ætla að fara með eina fyrir
þig. Eitt sinn vomm við tveir félagar
að koma af veiðum og höfðum
reyndar verið þar í óleyfi. Mér fannst
veiðifélaginn fara nokkuð óvarlega
við ána og spor hans sáust greinilega
í jarðveginum. Þá kvað ég þessa vísu
alveg samstundis:
Gœttu þess hvar þú gengur
gerðu ei villuslóð
sporið í landinu lengur
lifir en sá sem það tróð.
Þetta er nokkuð góð vísa og það
má leggja út af henni á margvíslegan
hátt. En annars finnst mér skáldskap-
ur minn ekki vera geymslufé. Ég
mundi líklega ekki eiga einu einustu
vísu á blaði ef konan hefði ekki hald-
ið þeim til handargagns."
Eitt það fallegasta sem þú hefur
orl er Spor í sandinn sem Geirmund-
ur Valtýsson gerði lag við.
„Sá texti er saminn upp úr ljóði
sem ég orti eftir vin rninn sem dó
ungur og ég syrgði mjög. Geirmund-
ur sá hann hjá mér og bað um að fá
að gera við hann lag. Sjálfum finnst
mér það fallegur texti, besti dægur-
lagatexti sem ég hef gert.“
Svo hefurðu samið fjöldann allan
af leikritum.
V Í ð t Q I
„Ég man ekki nöfn á öllum þess-
um leikritum, en þar á meðal eru
Sláturhúsið hraðar hendur og Gull-
skipið. Þegar ég skrifa leikrit legg ég
mikið upp úr skemmtanagildinu. Ég
er bara þannig maður að mér fellur
ekki að vera mjög hátíðlegur. Það er
nokkuð mikið um kveðskap í þessum
leikritum. Leikrit mín eru í rauninni
eins konar yrkingar."
Það er engin framtíð í
stílæfingum
Lestu mikið af skáldskap?
„Ég lít á það sem hluta af starfi
mínu sem bókavörður að lesa skáld-
skap. En ég las miklu meira þegar ég
var yngri. Fyrst var ég altekinn af
Davíð, svo af Tómasi, og Steinn
Steinarr var minn maður. Þegar ég
fluttist í Borgarfjörð varð ég afar
hrifinn af Guðmundi Böðvarssyni,
ekki síst þegar ég kynntist honum lít-
illega. Það má segja að haiin hafi ver-
ið sprungulaus elskulegheit.
Maður eignast ekki svo mörg
skáld urn dagana. Einar Ben. hefur
ekkert að segja mér, og meira að
segja Stephan G„ sem er þó svo góð-
ur, höfðar ekkert sérlega til mín. Ég
er hrifinn af Hannesi Péturssyni en
hann verður samt aldrei mitt skáld."
Hvað með Jónas?
„Ég er ekki Jónasarmaður. Ég er
hrifinn af einu og einu kvæði hans en
ég smitaðist aldrei af honum. Ég var
beinlínis smitaður af Davíð, ljóð
hans fóru beint til hjartans. A tíma-
'oili lagði ég Davíð frá mér og trúði á
þennan þvætting að hann væri bara
glassúr og buil. Svo undarlegt sem
það er þá er Davíð látinn gjalda þess
hvað hann er flinkur, það er í sam-
ræmi við annað hjá Islendingum."
Hefurðu ekki ort órímuð Ijóð?
“Ég hef reynt en það hefur aldrei
tekist. Ég er fæddur inn í hefðina og
er orðinn fastnegldur í þessu rímna-
stagli. Ég hef gaman af að lesa órím-
uð ljóð en þau verða samt aldrei mín
ljóð.“
Hvaða rithöfundar eru þínir
menn ?
„Björn Th. Bjömsson er einn
þeirra og Böðvar Guðmundsson varð
minn maður með bókunum sínum
um Vesturfarana. Mér finnst Guð-
mundur Andri flinkur höfundur og
Þórarinn Eldjám er fjandi góður. En
ég get ekki lýst yfir aðdáun á Ólafi
Jóhanni Ólafssyni. Lávarður heims
var á náttborðinu hjá mér í tvo mán-
uði og er þó ekki þykk bók. Það var
ekkert í henni sem vakti áhuga minn.
Þeir sem einhver dugur er í vita að
Guðrún gamla frá Lundi hafði rétt
fyrir sér, það verður að segja sögu.
Vel sögð saga lifir. Það er engin
framtfð í stílæfingum."
Hefurþig aldrei langað til að kom-
ast ílandslið skálda?
„Ég er kominn á þann aldur að ég
get játað að á tímabili kitlaði sú hug-
mynd mig nokkuð mikið. En ég sá
frarn á það að ég yrði að gefa mig all-
an og fórna of mörgu og ég hreinlega
tímdi því ekki. En ég er eins viss urn
það eins og ég sit héma að ég hefði
getað það. Svo hefur það nú líka
skipt nokkru máli að á þessum árum
hafði ég afskaplega gaman af að
drekka brennivfn og gerði það mér til
lítils sóma.“
Var það mjög eifiður tími?
„Þetta með brennivínið var ægi-
lega sárt. I sjálfu sér er ég ekki reið-
ur út af brennivíninu. Mér féll vel að
vera fullur og leiddist mikið tíminn
sem leið á milli þess að ég náði mér í
flösku. En börnin mín ólust upp án
þess að ég kynntist þeim. Það þykir
mér sárast í lífinu. En ég hef náð því
að sinna barnabömunum. Og þetta
hefur svosem allt saman blessast því
til allrar guðslukku stóð konan mín
með mér þótt hún væri síður en svo
hrifin af þessari iðju minni.“
Pú vœrir líklega nokkuð hjálpar-
vana án konunnar þinnar.
„Já, líklega væri ég það. Kannski
er það karlagrobb eða bjartsýni, en
ég held samt að ef ég hefði ekki hitt
hana þá hefði ég bara komið mér upp
einhverri annarri konu. En ég hef
haft mikið gagn af þessari’ og ótrú-
lega góða nýtingu."
Hefurðu verið skotinn í einhverri
annarri konu?
„Ég hef bara ekkert leitað eftir því,
er sennilega bara einnar konu maður.
Ýmsir kunningjar manns hafa verið
að leita í vinskap við aðrar konur
með misgóðum árangri. Svo koma
þeir, búnir að drekka í marga sólar-
hringa, og horfa á mann þessum hyl-
djúpu örvæntingaraugum og spyrja
mann hvað í ósköpunum þeir eigi að
gera. Það eina sem ég get sagt þeim
er að þetta sé svo mikið rugl að ég
nenni ekki að taka þátt í því. Það er
með fjöllyndið eins og rithöfundafer-
ilinn, ef manni á að takast vel upp
verður maður að búa yfir óhemju
mikilli orku.“
Þú hefur fengist við ótal margt um
ævina, ertu sáttur maður?
„Stundum finnst mér sem ég hafi
ekki stjómað ferð minni gegnum til-
veruna nema að mjög litlu leyti. Allt
mitt líf hefur mér þótt vont að taka
ákvarðanir, en einhverra hluta vegna
hef ég alltaf valist í störf þar sem ég
hef þurft að taka ákvarðanir. Ein-
hvern veginn hef ég villst á að taka
þær réttu, allavega sloppið við þær
röngu.
Ég fékk kransæðastíflu fyrir ekki
ýkja löngu. Ég átti ekki von á því, ég
hélt ég væri hjartalaus. En veikindin
gáfu mér tíma til að hugsa um líf mitt
og ég komst að því að ég gæti verið
harla ánægður. Það reyndust ekki
vera neinir lausir endar í lífi mínu.
Ég varð ákaflega glaður þegar það
rann upp fyrir mér. Mér hefur alltaf
verið bölvanlega við lausa enda.“
(lr alfaraleið
Brenndi spariféð
jegar eiginkonan
<vaddi eftir
41 árs hiónaband
Raymond Orton fráskilinn
breskur eiginmaður hlaut miskun
fyrir augum dómara þegar hann
var dreginn fyrir rétt og ákærður
fyrir að hafa brennt sparifé sitt til
þess að komast hjá því að deila
því með fyrrum eiginkonu sinni.
Hann fleygði peningunum alls
125.000 pundum á eld sem hann
kveikti í bakgarðinum við heimili
sitt.
Eiginkonan fyrrverandi fór
fram á að maður hennar yrði lát-
inn svara til saka fyrir að hafa
brotið gegn ákvæði skilnaðar
þeirra sem kvað á um að hann
snerti ekki sparifé hjónanna.
Dómarinn úrskurðaði hinsvegar
manninum í vil þar sem engar
sannanir lágu fyrir um að rnaður-
inn segði ósatt þegar hann stað-
hæfði að peningamir hefðu
brunnið á báli. Hann sagði enn-
fremur við úrskurðinn að maður-
inn hefði verið frávita er atvikið
átti sér stað. Réttinum var skýrt
frá því að afgangurinn af sparifé
hjónanna rnyndi renna til kon-
unnar fynverandi en Orton sem
er verksmiðjustarfsmaður sagði
að peningunum hefði verið ætlað
að sjá fyrir þeim hjónum í ellinni.
Þegar konan hans yfirgaf hann
eftir 41 árs hjónaband hafi hann
orðið mjög þunglyndur og til
dæmis reynt sjálfsmorð en mis-
tekist. Eftir það tók hann pening-
ana út af reikningnum og fleygði
á eldinn.