Tíminn - 26.11.1968, Page 9

iÞRIÐJUDAGUR 26. nóvember 1968.
TIMINN
B
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: E»órarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur 1 Eddu-
húsinu, simar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7 Af.
greiðslusími: 12323. Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur,
sfmi 18300. Askriftargjald kr. 130,00 á mán. Innanlands. —
f lausasölu kr. 8.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Byrðar á framtíðína
og unga fólkið
Á laugardaginn var þjóðinni tilkynnt, að ríkisstjórnin
hefði tekið nýtt stórfellt eyðslulán að upphæð 770
railljónir króna. Lánveitendur eru Evrópusjóðurinn og
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn. Lán Alþjóða gjaldeyrissjóðs
ins er að fjárhæð 330 milljónir króna. Er það hæsta
jöfnunarlán, sem heimilt er að veita samkvæmt reglum
sjóðsins. í nóvember í fyrra var íslandi veitt samskonar
lán og jafnhátt. Þetta eru ekki lán til að koma upp nýj-
um atvinnugreinum eða efla útflutningsframleiðslu,
heldur hrein eyðslulán. Þetta eru lán til að fleyta nú-
verandi ríkisstjórn áfram í ráðherrastólunum, sem nú
fljóta eins og rekölö í sukkinu og stjórnleysinu.
Þegar^ núverandi stjórnarflokkar hófu viðreisn sína,
sögðust þeir sérstaklega ætla að miða stefnu sína við
það að minnka greiðslubyrði þjóðardnnar við útlönd,
afborganir og vexti, sem þeir sögðu vera hættulega
mikla, þótt hún hafi þá aðeins numið broti af því, sem nú
er um að ræða. Greiðslubyrðin er nú orðin svo geigvæn-
leg að hún svarar hvorki meira né minna en til allrar
freðfiskframleiðslunnar í landinu á heilu ári. Meira að
segja á mestu toppárunum 1965 og 1966, mestu met-
árum í sögu þjóðarinnar, jók ríkisstjórnin við skuldir
landsins út á við um 2000 milljónir króna, einmitt þegar
átti að leggja til hliðar til mögru áranna. Skuldirnar
nema nú á fjórtánda milljarð og greiðslubyrðin hefur
aukizt úr 5,7% gjaldeyristeknanna 1958 í 15,4% á
þessu ári.
Nú skal enn haldið áfram á þessari braut.
Það er stefnt að þjóðargjaldþroti. Á 10 ára tímabili
hefur greiðslubyrðin verið nær þrefölduð og það á
mesta góðæristímabili í sögu þjóðarinnar, er gjaldeyris-
tekjurnar voru að meðaltali 50% meiri en á árinu 1958.
Ef haldið væri sömu stefnu næsta 10 ára tímabil og
greiðslubyrðin aukin um helming með sama áframhaldi,
þá væri hún komin í 30% og eftir 20 ára viðreisn í
60% gjaldeyristeknanna. Samt er þar reiknað með
áframhaldandi góðærisskeiðum. Þessi stefna leiðir því
til gjaldþrots eða ægilegri hafta en þjóðin hefur nokkru
sinni áður þekkt.
Það, sem hér hefur verið að gerast er það, að stór-
kostlegum byrðum er velt yfir á framtíðina, velt yfir
á yngri kynslóðina í þessu landi. Það eru næstu ríkis-
stjórnir og næstu kynslóðir sem verða að axla þessar
byrðar í framtíðinni.
Þjóðin stendur nú á örlagaríkum tímamótum. Verður
haldið áfram á óheillabrautinni eða verður snúið við?
Það er komið svona illa og raun ber vitni í meðalárferði.
Hvar stendur þjóðin ef ekki verður breytt um stefnu og
harðnar í ári? Þeir, sem svona hafa komið málefnum
þjóðarinnar í meðalárferði létu kjósa sig í síðustu kosn-
ingum til að framfylgja verðstöðvun og hömpuðu gjald-
eyrissjóði, sem nú er upplýst að voru víxlar, sem þeir
slógu erlendis og lögðu á bók í Seðlabankanum. Síðan
hafa þeir hækkað verðlag á innfluttum vörum á annað
hundrað prósent og fellt gengið tvisvar á 11 mánuðum
en þó mest nú síðast, er þeir hækkuðu erlendan gjald-
eyri um 55% en það var 4. gengisfelling ríkisstjórnar-
innar. Svo segja ráðherrar að þeir vilji ekki segja af
sér til að forða þjóðinni frá stjórnleysi!
Stjórn, sem þannig leikur þjóðina, nýtur ekki lengur
trausts. Hún hefur þó enn nauman meirihluta á Alþingi,
sepi hún marði á fölskum forsendum og með blekking-
um. Krafa þjóðarinnar er nú: Burt með þessa stjóm.
9
Stefán Jónsson, prentsmgðjustjóri:
Nú getúr Gylfi safnaö „vara
sjóði“ í gjaldeyri að nýju
Sunnudagsblöðin s.l. sunnu-
dag tilkynna, að ríkisstjórnin
hafi tekið erlend Ián hjá Ev-
rópusjóðnum og Alþjóðagjald-
eyrissjóðnum, samtals að upp-
hæð kr. 770 milljónir, og mun
ekki af þessari fjárhæð veita
í viðskiptahalla þessa árs. Vænt
anlega mun gjaldeyrismálaráð-
herrann okkar leggja þessa
aura í varasjóð, samkvæmt
hans fyrri kenningu um stofnun
varasjóðs í gjaldeyri. Á næsta
flokksþingi Alþýðuflokksins
mun svo ráðherrann láta flokks
menn sína samþykkja, að þjóð-
in hafi eignazt þennan varasjóð
af eigin tekjum, en alls ekki
fengið hann að láni, samanber
samþykkt um hið sama á ný'
afstöðnu flokksþingi Alþýðu-
flokksins.
Síðar mun varaformaður Al-
þýðuflokksins, hr. Benedikt
Gröndal, fræða þjóðina á þvi,
að hinar erlendu skuldir hafi
ekki aukizt í raunverulegu verð
gildi, því að þjóðin greiði hin-
ar erlendu skuldir í fiskum, en
fiskarnir gildi ávallt hið sama
ef þeir séu jafn stórir. Krónu-
talan skipti því ekki máli um
hinar erlendu skuldir, heldur
taia fiskanna, samanber ræður
og leiðaraskrif Gröndals nú að
undanförnu.
I.
Með fiskadæminu notar Grön
dal hálfan sannleika til að segja
ósatt. Hann er með fiskadæmi
sínu að læða því inn í hugi
manna, að erlendar skuldir hafi
raunverulega ekki hækkað um
fram krónutölufjölgun þá, sem
leiðir af gengisfellingunum-
Þetta er ósatt. Erlendu skuldirn
ar eru nú um það bil að f jórfald
ast í dollurum eða öðrum hlið
stæðum gjaldeyri á 9 ára við-
reisnartímabili.
Sambærileg stærð á fiski
fyrr og nú til að greiða með
erlendar skuldir er einnig
blekking, því að fiskurinn sem
gjaldmiðill breytir gildi sínu
eftir erlendu markaðsverði. Er
fiskur fellur í verði, eins og t.d.
nú, þarf fleiri fiska til að
greiða hverja milljón í dollur-
um en áður þurfti, er fiskverð-
ið var hærra á srl. mörkuð-
um.
Það er einnig blekking, að
ísl. krónan skipti ekki máli í
þessu efni, því að hún getur
ráðið miklu um, hvort fiskur-
inn veiðist eða ekki, þótt hann

Stefán Jónsson
viðreisnarhruni ísl. krónunnar
óviðkomandi, tölulega séð.
Hækkun þessi er svo mikil, að
fráleitt er, að ætla að leyna
slíku fyrir þjóðinni með ein-
hverri fiskablekkingu eða
röngu varasjóðsþvaðri.
II.
Á tímum gengishrunsins i
Þýzkalandi eftir fyrri heimstyrj
öldina breyttist oft verð vara
á meðan að verið var að pakka
þær á búðarborðinu vegna hins
tíða gengishruns á þýzka mark-
inu- Markseðlarnir voru á
skömmum tíma orðnir það verð
litlir, að all stóran poka þurfti
undir mánaðarkaupið. Sagt er
að bankarnir hafi lánað pokana
og lagt áherzlu á, að þeim yrði
skilað aftur, en á seðlana sjálfa
var lítið minnzt. Þannig getur
farið fyrir dugmikilli þjóð, sem
att er út í ímyndaða viðreisn-
arstyrjöld. En svona á ekki að
fara fyrir þjóð, sem ekki þarf
að leggja eyrir i styrjaldar-
kostnað.
Sakir tíðrar gengisfellingar,
er allur samanburður á erlend-
um skuldum í ísl. krónum ónot-
hæfur án þess að umreikna
skuldirnar í núverandi gildi
krónunnar langt aftur í tímann.
I skýrslu þeirri er hér fer á
eftir er það gert. "Tölur síðustu
6 áranna eru teknar úr fárra
daga gamalli skýrslu Seðlabank
ans, en tölur hinna 5 áranna
eru umreiknaðar eftir sömu
Af skýrslu þessari sjá menn
hina raunverulegu aukningu er-
lendra skulda í sambærilegum
tölum og hundraðshlutum. Með
þær í huga verða menn svo að
meta fiskadæmið og varasjóðs-
dæmið, sem formaður og vara-
formaður Alþýðuflokksins hafa
verið að stilla upp fyrir þjóð-
inni að undanförnu. Tæpast
mun erfitt fyrir unga fólkið nú
til dags að leiðrétta dæmi þess
ara þjóðarleiðtoga. Ætli að
unga fólkið í landinu finni ekki
þá réttu útkomu úr dæminu,
að verið sé að leggja byrði á
framtíðina með stjórnleysi eða
óstjórn viðreisnarinnar á liðn-
um áratug.
III.
SamKvæmt opinberum skýrsl
um Seðlbankans, virðist saman
lagður viðskiptahalli þjóðar-
innar við útlönd á árunum
1959 til 1967, eða á 9 viðreisnar
árum, nema ca. kr. 4.500 millj.
miðað við gengi í árslok 1967,
en kr. 7.000 milljónum miðað
við núveran^i gengi. Allur
þessi viðskiptahalli hefir verið
jafnaður með erlendum lántök-
um, sein kunnugt er. Ef áætl-
uðum viðskiptahalla þessa árs
er bætt við, þá mun viðskipta-
hallinn á 10 viðreisnarárum ca.
kr. 9.000 milljónir eða svipuð
upphæð og skuldaaukningin er
með núverandi gengi á sama
árabili.
Við athugun á heildar tekj-
um og gjöidum þjóðarinnar í
erlendum gjaldeyri á árunum
1959 til 1967, þá kemur í ljós,
að viðskiptahallinn nemur rétt
um 6% af heildar gjaldeyris-
notkuninni á umræddu árabili.
Það er því staðreynd, að á 9
viðreisnarárum, eða frá árs-
byrjun 1959 til ársloka 1967,
hefir þjóðin notað 6% meira
í gjaldeyri en hún aflaði.
Ef íslendingar hefðu nú ekki
eytt þessum 6% í gjaldeyri um
fram það sem þeir öfluðu á
nefndurr 9 viðreisnarárum,
sem flest voru áður óþekkt góð
æri, þá hefði þjóðin engum er-
lendum skuldum safnað frá árs
lokum 1958 til ársloka 1967.
Þessi staðreynd vekur þá spurn
ingu, hvort auðið hefði verið
að spara 6% af heildar gjald-
eyrisnotkuninni á umrædd-
um 9 árum án þess að slíkt
torveldaði kaup á nauðsynjum
erlendis frá. Ég held, að flest-
ir séu sammála um, að slíkur
se til í sjonum. Stærsta blekk- reglu og Seðlabankinn hefur sparnaður hefði verið auð-
ingin liggur þó í því, að viður- fylgt um slíkt: Framhalri t 15 síðu.
kenna ekki hina raunverulegu
skuldaaukningu, miðað við er- Á gengi fyrir Á nýja Prósentu-
lendan gjaldeyri, eða sambæri- 11. nóv. 1968 genginu hækkun frá ’58
legan umreikning í ísl. krónum. 1958 2.181,2 millj. 3.367,8 millj. 0,0%
Má segja, að blekking varafor- 1959 3.204,1 — 4.947,1 — 46,9%
manns Alþýðuflokksins i þessu 1960 3-693,3 — 5.702,5 — 69,0%
efni sé í nánu samræmi við þá 1961 3.669,1 — 5.665,1 — 68,2%
hlekkingu aðalformannsins. að 1962 3.568,3 — 5.509,5 — 63,6%
þjóðin geti eignazt varasjóð í 1963 4.080,0 — 6.299,5 — 87,1%
gjaldeyri á tímum viðskipta- 1964 4.752,0 — 7.337,1 — 117,9%
halla. 1965 5.068,8 — 7.826,2 — 132,4%
Skýrsla sú er hér fer á eftir 1966 5.858,0 i- 9.044,8 — 168,6%
sýnir, að raunverulegar skuldir 1967 6.576,1 — 10.151,9 — 201,4%
þjóðarinnar i erlendum gjald- 1968 (Áætl.) 8.100,0 — 12.500,0 — 271,2%
eyri hafa á árunum frá 1958
til 1968, eða á aðcins 10 árum,
hækkað um rúmlega 270%.
Þessi raunverulega hækkun er
ÞRIÐJUDAGSGREININ