Tíminn - 28.11.1968, Blaðsíða 14

14
TIMINN
FIMMTUDAGUR 28. nóvember 1968.
SAMMVINNAN
Framhaio af ns 3
„Það er öðruvísi11, segir Eskeland.
— Það skýrskotar iil ferðamanna
í leit að nýrri reynslu. Það getur
orðið frábært ferðamannaland, ef
íbúarnir kæra sig um það. Gera
þeir það? Hann segir ennfremur,
að fyrir tilverknað ágætra flugte
laga sé auðvelt að flytja hingað
ferðam'enn, en þá ætti að flytja
sem fljótast í burtu aftur. — Þeir
hafa í rauninni ekkert við að vera
hér af þvf láðst hefur að búa í
haginn fyrir þá.
Vegna afstöðuleysis fslendinga
til þess, hvort þeir vilji eða vilji
ekki ferðamenn, geti erlendir ís-
landsvinir ekki vitað fyrir víst,
hvort þeir eigi að gefa Iandinu
meðmæli sem ferðamannalandi í
öðrum löndum, eða hvort^ þeir með
því kalla yfir sig reiði íslendinga
fyrir slíkt athæfi.
í!nn heldur Eskcland áfram og
segir: — Vandinn er nefnilega
þðftsi séður með augum íslandsvin
ar: ísland hefur örfáar en afskap
lega mikilvægar vörur til að bjóða
öðrum, meðal annarra hinum Norð
uílandaþjóðunum. Sá dagur hefur
bara ekki runnið upp ennþá, þeg-
ar fslendingar sjálfir eru reiðu
búnir að taka afleiðingunum af
þfissu og útbúa vörurnar.
Hann nefnir fiskinn, sem hvergi
sé fábreytilegri, þrátt fyrir það,
að einmitt hér ætti að vera af
honum mikið úrval, og sé fluttur
úr landi sem hráefni, nær ein
göngu. Hann nefnir ull og fleira.
Að lokum nefnir Eskeland það,
sem hann kaHar brýnasta verkefn
ið í norrænni samvinnu og hrinda
verði í framkvæmd eins fljótt og
kostur er. Það er að stofna sam
til hvar á Norðurlöndum samræð
urnar eiga sér stað, hvar ráðstefn
ur og námskeið eru haldin.
Af öðru efni Samvinnunnar má
nefna ljóð cftir Hönnu Kristjóns
dóttur, Hrafn Gunnlaugsson og Sig
urð A. Magnússon. Erlendur Har
aldsson skrifar þriðju grein sína
um Kurda, Harry Frederiksen
skrifar um íslenzkan iðnað og auk
þess rita í blaðið Jón Benedikt
Björnsson, Magnús Torfi Óiafsson
Atli Heimir Sveinsson, Gísli J.
Ástþórsson, Þorsteinn Antonsson
og Bryndís Steindórsdóttif.
FRUMVARP
Framhald aí bls. 1.
í greinargerð með frumvarpinu
um hert skattaeiftirlit, se.gir:
Ekki orkar það tvímælis, að
skattframtöl eru ekki svo örugg
sem skyldi. Mikla nauðsyn ber
Viðhaldsdeildin sér um alla dag|
lega skoðun á vélum félagsins hér,
og auk þess skoðun og eftirlit á'
ákyeðnum tímum. Það eina í við
haldi flugvéla félagsins, sem ekki
er framikvæmt hér núna, er skoð
un á hreyflum og hjólabúnaði, en!
mjög dýr og margbrotin tæki þarf
til að framkvæma skoðanir á þess
um hlutum, og borgar sig alls ekki
að leggja út kaup á slíkum tækj
um, þar sem auk þess eru til fáar
flugvélar af sömu tegund.
Ending flugvélahreyfla getur
verið mjög mismunandi eftir því
í hvaða landi og hvaða vegalengd
ir um er að ræða. Ásgeir upplýsti j
blaðamenn um það í dag, að vegna |
góðs loftslags hér og hæfilegra j
vegalengda entust flugvélahreyfl j
ar hér nokkuð vel. Framleiðslu-!
verksmiðjur hreyfla fylgjast óvalltj
mjög vel með sínum hreyflum, ogí
* 1.1 '* *• , , , , er talað um að hreyflarnir séuj
til, að hér verði raðin bot a, þvi . J ,, !
að ekkert er fróleitafa en að þeip Fv,.s, pfHr
heiðarlegu séu látnir greiða
hærri gjöld en ella vegna hinna
er svíkja undan skatti.
Með þessu frumvarpi er lagt
til, að breytt verði um vinnuað-
ferð við úrvinnslu á framtölum.
Er það skoðun flutningsmanna,
að þessi aðferð muni reynast
öruigg í framkvæmd, ef henni'Cr
fylgt svo eftir sem hér er lagt
Fyrst eftir komu Fokker vél
anna voru hreyflarnir í um tvöj
þúsund tímum, en núna eru þeir.
komnir upp í um 4300 tíma. Er:
þá miðað við að fljúga megi þeim
í allt að 4300 tíma án þess að taka;
þunfi þá úr og senda til eftirlits;
ti'l verksmiðjanna. Er þetta talið
mjög gott, og oft sagt að verk-
smiðjurnar gefi flugfélögunum
einkunnir fyrir gott viðhald og
sem nú er, enda væri þá háett
óiþörfum og þýðingarlausum bréfa
skriftum, svo sem nú eiga sér
stað. / i
VIÐGERÐARDEILD F.í.
Framhald af bls. 16.
eiginlegan norrænan ferðajöfnun í Þeir Sveinn og Ásgeir lögðu á-
arsjóð að fruinkvæði hins opin- j herzlu á það atriði, að með því
bera ,þannig að í framtíðinni verði að framkvæma skoðun sem þessa
til. Auk þess mætti með því að j góga endingu hreyflanna.
nota þessa vinnuaðferð draga j Á næsta ári eru fyrirbugaðar
verulega úr kostnaði við endur-iþrjár stórskoðanir á vélum Flug
skoðun á skattframtölum frá því j félagsins hér heima, og er í öllum
ekki dýrara fyrir Finna og íslend
ipga en fyrir Dani og Norðmenn
að hittaet til samræðna, án tillits
hér heima, sparaðist bæði gjald-
eyrir og margir menn fengju at-
vinnu.
lnnilegar þakkir færum vKS öllum þeim er auSsýndu vinát+u
samúS viS andiát og jarSarfarir hjónanna
GuSrúnar Sigtryggsdóttur,
og Hafsteins Lúthers Lárussonar,
IngunnarstöSum, Kjós.
Kris+ín Sigtryggsdótfir, Kristbjörg Lúthersdóttir,
Hafsteinn L. Lúthersson, Elisabeth Lúthersson,
Biörn Lúthersson, Arndís Einarsdóttir,
Alexíus Lúthersson, ingibiörg Magnúsdóttir,
börn og bamabörn.
og
ras
AlúSar þakklæti til allra, sem auSsýndu samúS og vináttu viS
andlát og útför
ÞórSar Þórlákssonar,
Vík í Mýrdal.
ASstandendur hlns látna.
AlúSarþakkir til allra sem auSsýndu samúS og vináttu viS andlát
og útför
Karls Sigþórs Björnssonar,
frá Völlum.
Sigurveig Biörnsdóttir frá Völlum
Magnús Jónasson frá Völlum,
Rannveig Magnúsdóttir,
Hjálmar Steindórsson,
Dómhildur S. Glassford,
GuSmundur Arason.
Innilegar þakkir færum viS öllum, sem sýndu vináttu og hlýhug
viS andlát og jarSarför
Jakobínu Lárusdóttur,
frá EskifirSi.
ASstandendur.
Þökkum tnnilega öllum þeim, er sýnt hafa okkur samúS og vináttu
vlS andlát og útför
Kristrúnar Jónsdóttur,
Bakka í Geiracíal. N
Börn, tengdabörn og barnabörn.
tilfellum um að ræða Fokker
Friendship vélar.
Starfsemi viðhaldsdeildar er
alltaf að komast í fastara og fast
ara horf, og unnið er að því að}
skoða hér á landi flést sem tilheyr j
ir flugvélum félagsins. Starfsemj
in fer fram í flugskýlinu, sem er
fyrir norðan afgreiðslu félagsins á
Reykjavikurflugvelli, og þess ' má
geta að það var breikkað fyrir
„sexurnar' en hækkað fyrir þot
una.
ASÍ-ÞINGIÐ
Framhaid b!s 16
* árabil. og atvinnuleysi væri stað |
reynd — en vofa almenns atvinnu j
leysis væri í dyragættinni. I.ýeti •
hðnn á áhrifamikinn hátt ástandi;
hinna ýmsu launþegahópa, og svo!
ástandi atvinnufyrirtækj'a, og taldi!
að ef ekki væri breytt um stefnu-
í atvinnumálum, væri alvarlegt atí
vinnuleysi og fjármagnslcreppa fyr!
ir dynum. — og ef hún kæmi, þá i
yrði helzt hægt að líkja ástsndij
því, er þá ríkti hér á landi, við !
kreppuna miklu.
. Hann ræddi ítarlega um efna- j
hagsþróunina og vanda ofnahagsj
lífsins, og benti á að holztu ráðj
stjórnvalda til lausnar vandanum
væri að minnka kaupmátt og taka
erlend lán.
/ Björn kvað mikið við liggja, að
Alþýðusambandsþing og verka-
lýðshreyfingin yrði að standa sam
an sem órofa heild gegn því, að
farin yrði leið atvinnuleysis og
fjármagnskreppu í efnahagsmál-
um, sem myndi ýta lífskjörunum
niður á sveltistigið. Alþýðusam-
bandsþing þyrfti að móta efnahags
stefnu og kjaramálastefnu, sem
yrði sá grundvöllur, sem sterk
fagleg stjórn samtakanna gæti
síðar byggt á og leitt til sigurs.
Lýsti Björn því yfir, að verð-
lagsbætur á laun og krafan um
atvinnuöryggi væru höfuðkröfur
verkalýðshreyfingarinnar nú, og
frá þeim mætti ekki hvika, Það
væri ófrávíkjanleg krafa, að þeir
greiði birgðarnar sem breiðust
hafa bökin Verkafólk gæti hrein-
lega ekki tekið á^sig meiri kjara-
skerðingu.
Hann minnti á, að í ‘alla þá út
reikninga, sem sérfræðingar ríkis
stjórnarinnar hefðu gert, vantaði
einn, nefnilega útreikninga á því,
hvernig láglaunamenn ættu að lifa
í dag. Slíkur útreikningur væri
sennilega. séi'fræ'ffingunum ofviða.
Margir aðn: tókú sðar. til máls
um kjaram'lin m •'u á svip
aðan veg. beirr? •; n! Baldur
Bjarnason, Dagsbrún, Eðvarð Sig
urðsson, formaður Dagsbrúnar,
Hermann Guðmundsson, formaður
Illífar, Óskar Garibaldason, Siglu
firði, Björgvin Sigurðsson, Stokks-
eyri og Óskar Jónsson, Selfossi.
Það kom sérstaklega ákveðið
fram hjá Hermanni Guðmundssyni,
að núverandi ástand í atvinnumál-
um, mætti ekki hræða verkalýðs
hreyfinguna fra því að heyja rétt
láta, og nauðsynlega baráttu.
Minnti hann á, að á mestu at-
vinnuleysisárunum fyrr á þessari
öld hafi verkalýðshreyfingin ein-
milt unnið .marga sína mestu
sigra. Mættuílaunþegar því ekki
láta það henda sig nú, að þova ekki
að heyja réttláta kjarabaráttu
vegna ástandsins atvinnumálum.
Lýsti hann síðan iangri baráttu
verkalýðshreyfingarinnar fyrir
verðtryggingu launa, sem nú ætti
enn einu sinni að afnema með laga
boði. Sagði Hermann, að hann
•hefði haldið, að ráðamenn hefðu
lært af fyrri reynslu, að slíka á-
rás á launþega þýddi ekki að gera.
Þegar umræðum um kjaramál
in lauk, var drögum að ályktun
um kjaramál vísað til kjaranefnd
ar. Því næst^ mælti Stefán Ög-
mundsson, HÍP, fyrir áliti milli-
þinganefndar um fræðslumál, og
var vísað til fræðslunefndar.
Síðan var þinghlé, þar sem engin
mál láu fyrir þinginu. Síðar í
dag komu nokkrar tillögur frá
Allsherjarnefnd, og voru þær
afgreiddar, en klukkan 18 var
þingfundi sðan frestað til kl. 13.
30 á morgun, fimmtudag.
Er við því búizt, að þá hafi
nefndir lokið störfum. Mun þá
koma ályktun um kjaramál, at-
vinnumál, skipulagsmál, fræðslu
mál, tryggingar- og öryggismál,
fjáúhagsmál og fleira. Síðan verð
ur stjórnarkjör, og má búast við
að þingið standi langt fram á nótt,
enda margt á dagskrá eins og að
ofan segir.
VÍSINDARÁÐSTEFNA
Framhald af bls^ 1.
lengri vísindasögu að baki.
En frumskilyrði þess, að slikt
takist, er, að menn geri sér
grein fyrir því, að þörf sé á
þessu og menn vilji komast
að niðurstöðu. Auðvitað er
auikið fj'ármagn til vísindarann
sókna á íslandi nauðsynlegt.
Með því er þó ekki sagt, að
aukið fjármagn sé bað, sem
brýnust þörf sé nú á. Víðtæk-
ar athugan.ir erlendis hafa leitt
í ljós, að árangur vísindarann
sókna og- þá fyrst og fremst
hagnýting niðurstöðu þeirra sé
ekki síður komið undir réttri
skipulagningu en miklú fjár-
magni. Að vissu leyti er þetta
smáiþjóðum eins og okkur ís-
lendingum huggunarefni. Við
getum aldrei hnft fé til rann
sóknarstarfa á við stóriþjóðir.
En við ættum að geta skipu-
lagt störf okkar vel, eins og
þær. Það kostar ekki mikið fé
í sjálfu sér.
Síðar sagði, ráðherrann:
Sem frjálsir menn eiga vfs-
indamennirnir sjálfir að
þekkja vitjunartíma sinn, skilja
hlutvenk sitt, gera sér grein
fyrir þörfum þjóðar sinnar. Þá
geta þeir unnið landi sínu ó-
metanlegt gagn. Ef áhugamál
þeirra og störf eru óskyld við
fangsefnum samfólagsins, á and
legu sviði eða verklegji. þá
vinna þeir fyrir gýg. í þessu
efni gæti Vísindafélagið veitt
verðmæta liðveizlu og forystu.
Hér fara á eftir meginniður-
stöður erindis Steingríms Her-
mannssonar á vísindaráðstofn-
unni, fjármagn til vísinda á
íslandi.
Fjármagn til rannsókna og
tilrauna þegar frá hefur verið
skilin skyld starfsemi, reynist
hafa verið 77,4 milljónir króna
árið 1965 en 92,4 millj. kr.
árið 1966. Af þessum upphæð
um eru útgjöld ríkisstofnana
55 milljiónir 1965 eða rétt um
72 af hundraði af heildarupp-
ræðinni. Hlutur menntastofn-
ana var 15,7 milljónir, 18,5 af
hundraði, einkafyrirtækja 2,2
milljónir, eða tæplega 3 af
hundraði og annarra aðila 3,8
milljónir, tæplega 5 af hundr-
aði. Seinna árið var skiptingin
svipuð í hundraðshlutum.
Aðeins þrír einkaaðilar virð
ast verja teljandi fjármagni til
rannsótkna og tilraunæ Þeir
eru Harpa h.f., Málning h.f. og
Sápugerðin Frygg h.f., og
Steypustöðin h.f. að litlu leyti.
Ýmsir stórir aðilar í atvinnu-
lífinu verja hins vegar engu
fjármagni til rannsókna og
tilrauna.
Ríkisstofnanir, að mennta-
stofnununum meðtöldum, fram
kvæma um það bil 1 af hundr
aði af raunverulegri rannsókn
arstarfsemi. Fjármagn til rann
sókna frá hinu opinbera er
hins vegar töluvert minna en
þessi tala gefur til kynna, því
draga vei-ður frá ýrnsar aðrar
tekjur ríkisstofnananna, ein«
til dæmis af Happdrætti Há-
skólans, lán til byggingafram-
kvæmda erlendis, styrki og fl.
Þegar það er gert reynist hlut
ur hins opinbera hvert árið
vera 73 til 74 af hundraði. Ár-
ið 1957 reyndist framlag ríkis
ins vera nálægt því 90 af
hundraði af heildinni. Hlutur
hins opinhera hefur þvi minnk
að verulega.
Hundraðshluti af þjóðarfram
leiðslunni sem varið er til raun
verulegra rannsókna og til-
rauna reyndist vera um 0,33 af
hundraði árið 1965 en 0,36 af
hundraði 1966, þegar erlendir
styrkir hafa verið frádregnir.
Þetta er aðeins hærri hundraðs
hluti en árið 1957 þegar fslend
ingar reyndust verja 0,31 af
hundraði þjóðarteknanna til
þeirrar starfsemi. Sé saman-
burður hins vegar gerður við
önnur lönd kemur í ljós, að
við erum þar mjög neðarlega
á listanum. Bandaríkin verja
mestu fjármagni til vísinda eða
3,3 af hundraði, síðan Bretland
með 2,3 og einnig má nefna
Svíþjóð 1,5, Noregur 0,7.
Aðeins þrjú lönd virðast
verja minna fjármagni til vís-
inda sem hundraðshluta þjóðar
framleiðslunnar en við íslend-
ingar. Það eru Grikkland,
Spánn og Portúgal, sem verja
0,2 til rannsókna og tilrauna
og ef til vill Austurríki.
Að því sem hér hefur verið
sagt, er ljóst, að fjármagn til
rannsókna og tilrauna hefur
aukizt eitthvað á átta ára tíma
bili, en hins vegar hefur aukn
ingin' hér verið lan.gtum minni
en hjá flestöllum öðrum þjóð
um Vestur-Evrópu og Norður-
Ameríku.
Sérfræðingum sem að vísind
um starfa hefur fjölgað úr 74
árið 1957, upp í 86 árið 1965,
og 90 1966. Aðstoðarmönnum
hefur fjölgað langtum meira,
eða úr 40 1 957 upp í 93 árið
1965 og 102 seinna árið. Fjölg
un aðstoðarmanna kvað ræðu-
maður mjög ánægjulega þró-
un.
Að lokum lagði ræðumaður
sérstaka áherzlu á nauðsyn
þess að auka almenna þekk-
ingu í íslenzku atvinnulífi,
þannig að það geti nýtt til hins
ýtrasta niðurstöður vísinda,
bæði innlendra og erlendra.
Aukin þekkin.g á öllum sviðum
taldi ræðumaður stærsta verk
efni okkar íslendinga í dag.
Ráðstefnan heldur ^fram á
morgun og verða þá haldnir
fyrirlestrar um orkumál, iðn-
aðarmál, jarðvísindi, læknis-
fræðirannsóknir, málfræðirann
sóknir, bókmenntarannsóknir
og sagnfræði.