Vísir - 04.09.1977, Blaðsíða 6

Vísir - 04.09.1977, Blaðsíða 6
6 Sunnudagur 4. september 1977 VISIR llér sést hvernig unglingur er aft breifta þessar þunnu flögur til þerris um túnift. Þegar yfirborftift var orðift þurrt öftru megin voru flögurnar reistar upp á rönd likt og i spilaborg. Næsta stig þessarar þurrkunaraftferftar er aft flögurnar eru sett- ar i hrauka. Hraukarnir eru þannig gerftir aft flögurnar liggja nokkuft á misvixl i hringlaga hraukum, þannig að þaft eru alltaf göt á milli og getur blásift i gegnum hraukana. A myndinni sést fullbúinn hraukur til hægri og tvær manneskjur aft hreykja hrauk sem er nokkuft langt kominn. Ef maður heffti þetta á kvik- mynd, þá sæi maftur náttúrlega allra hreyfingar f samfellu. á gildi þjóftháttamyndarinnar fyrir finnsku þjóöina, þar sem kvikmyndir af þessu tagi hafa þau áhrif að fólk finnur betur til sin sem þjóöar, eftir aö hafa skoðað þær. Hvað hefur verið gert? ® I Finnlandi var farið að hugsa fyrir notkun kvikmynda i þágu þjóðhátta laust eftir 1920. M.a. var gerð um það leyti viðfræg kvikmynd um finnska brúð- kaupssiöi. Síðan 1950hefur verið ástefnuskrá finnska þjóðminja- safnsinsaö gera kvikmyndir um fæðuöflun i óbyggðum, alþýð- lega notkun trésins, staðbundn- ar handiöir, gömul þorp og hi- býli, árvissar hátiðir, og hvers kyns leiki, auk annars efnis. Ar- ið 1973 hófst mikil viðgerðar- og t endurkópieringsvinna á vegum 1 finnska kvikmyndasafnsins, er var styrkt til þessa verkefn- is sérstaklega af finnska kennslumálaráöuneytinu. Þá tókst m.a. að bjarga elstu finnsku þjóðháttakvikmyndinni sem var orðin hálfrar aldar gömul. Auk viðurkenningar sem finnsku þjóðháttamyndirnar hafa hlotið i heimalandi sinu hafa þær unniö til verðlauna á erlendum kvikmyndahátiðum. Danska þjóðminjasafnið byrj- aði að gangast fyrir kvik- myndagerð áriö 1928. Einkum var lögð áhersla á að sýna vinnulag, þjóðlegt veisluhald og önnur menningarsöguleg fyrir- brigði. Andstætt Finnum, sem hafa samstarf viö atvinnukvik- myndagerðar-menn, hafa Danir einkum notaö áhugakvikmynd- ara, amatöra. Hefur það verið sögð ástæöa þess að ekki væri nú umtalsverð gróska i þessum efnum á danska þjóðminjasafn- inu. Hins vegar hefur danska þjöðháttasafnið, Dansk Folke- mindesamling atvinnumenn I þjónustu sinni með góðum árangri. „Auðvitað verður að gera hlutinn eins vel og hægt er” seg- ir Arni Björnsson ,,en ég held að amatörar hafi oft óvart bjargað alveg ótrúlegustu hlutum. Kannski er það ekki hvað sist vegna þess, að svona amatörar eru oft alætur á það sem fyrir augu ber og hafa i raun og veru enga áætlun um hvað þeir ætla að gera, — eru ekki að velja úr hvaö sé merkilegt og hvað sé ekki merkilegt. Einmittá þenn- an hátt bjargast stundum eitt- hvaö, sem myndi ella ekki bjargast. Það er oft varasamt þegar menn fara að hugsa „þetta er merkilegt, þetta þarf að taka, sleppum hinu, það er ekkinógu merkilegt”. Matsam- timans er oft mjög hæpið”. Andrés i Ásbúð. „Ég vil taka til samanburðar að hér á þjóöminjasafninu var lengi einkum verið aö safna hlutum, sem voru nógu gamlir, — þeir þurftu helst að vera voöalega gamlir. Menn létu sér sjástyfir hluti, sem voru i dag- legu brúki, ja, við skulum segja fyrir 100 árum, þegar safnið komstá fót. Nú villsvo til að það var karl hérna i Hafnarfirði, kannski dálltill sérvitringur, Andrés i Asbúð, með safnara- ástriöu. Hann gerði engan greinarmun á því hvort hann safnaöi t.d. koparklukku frá 15. öld eða meðalaglasi frá árinu 1910. Það var honum jafnmikils virði. Hann arfleiddi Þjóð- minjasafnið að þessu safni sinu. 1 þessu dóti Andrésar eru hlutir, sem hvegi fást lengur i öllum heimi af þvi að þeir þóttu svo sjálfsagöir á sinum tima.” Markviss heimilda- varsla. ®Um það bil sem Kvikmynda- spjall hljóp af stokkunum i Helgarblaöi Visis fyrir tæpu ári siðan var varpað fram þeirri hugmynd i lok greinaflokksins Dagbókin og fjölskyldualbUmið okkar að komiðyrði á laggirnar ráði sem bæri ábyrgð á varð- veislu samtimaheilda i kvik- myndaformi. Við þvi var auð- vitaö ekki að búast að hugmynd sem þessi hlyti neinar undir- tektir, enda hefur fæst áhrif sem skrifaö er i blööin. Hins vegar kom fram á ráöstefnunni sem hérer tilumræöu að ekki ósvip- að ráð erstarfrækt I Noregimeð góðum árangri. Ér gott til þess að vita. I norska ráðinu eiga 6 fulltrúar sæti. 1 frá Kvikmynda- miðstöö rikisins, 1 frá Oslóarhá- skóla (þjóðháttafræðideild skól- ans) og 3 frá söfnum,- Nefndin hefur sótt um fé til ýmissa aðila svo hægt sé að framleiöa minnst tvær kvik- myndir á Sri. Það er siður að sýna afraksturinn á aðalfundi Sambands safnanna i Noregi. Menn geta þannig fylgst með og komið með nýjar hugmyndir. Fjárhagskröggur. ®Fram til þessa hefur nefndin orðið að sækja um fjármagn i sömu sjóði og almenn kvik- myndagerð hefur aðgang að. Það hefur haft viss vandamál i för með sér, söfnin sögð standa i veginum fyrir framgangi listar- innar o.s.frv. Af þessum sökum hefur nefndin komið aö máli við ráðuneyti um að stofnaður verði sérstakur sjóður til þjóðhátta- kvikmyndagerðar. Það kom fram á ráðstefnunni að i Noregi höfðu verið fram- leiddar kvikmyndir af ætt þjóð- hátta, einkum um handiðir, og atvinnuhætti. Allar þessar kvik- myndirer hægtað fá leigðar hjá kvikmyndamiöstöð norska rik- isins Viljinn og verkið. ®Listinn yfir þær kvikmyndir, sem nefndina langar til að fá framleiddar er oröinn æði lang- ur eða upp á 106 kvikmyndir. Nefndarmenn eru hins vegar ekkert bráðlátir og segja að hér eigi hið sama við og i lifinu al- mennt að auöveldlega skiljast leiðir með vilja og verki. „Mérfinnstað maðurverði að sætta sig við aö hingað til hefur litið verið tekið af samtima- kvikmyndum hérheima”, segir Arni. „En það er eins gott að byrja einhverntiman á þvi. Það er að visu ekki alveg réttlátt að segja svona, samanber kvik- myndir Lofts Guðmundssonar o.fl. Þetta eru auðvitað ákveðn- ar heimildir. Merkilegt hvað þeir höföu gott auga fyrir þvi sem þeir tóku.” Draumurinn. ,, Til er heimildarkvikmynd um uppgröft vikingaskipanna sem fundust á slnum tíma I Hróars- keldufirði i Danmörku. Sömu- leiðis mun vera til kvikmynd af fornleifagreftrinum i Skálholti. Fornleifafræðin hefur einnig þörf fyrir kvikmyndagerö. Hið æskilega væri að þjóð- minjasafnið hefði sinn eigin kvikmyndatökumann eða fjár- ráö tilaö ráða menn til skamms tima til ákveðins verkefnis. Sumarið 1976 beitti Þjóö- minjasafnið sér fyrir þvi að kvikmynduð væri endurbygging bæjarins i Laufási i Eyjarfirði. Ahugamaður í héraöi tók að sér að kvikmynda hvernig farið var að og má segja að þarna hafi ekki verið um neina sviðsetn- ingu að ræða, þarna störfuöu menn sem ennþá kunnu til verka. Þetta er það fyrsta sem þjóðminjasafnið gerir beinllnis afeiginfrumkvæði. Afturá móti hefur verið haft samráö við þjóðminjasafnið I sambandi við ýmsar héraðamyndir”. Hvað skal gera? „Ég tel að samvinna gæti komið til milli sjónvarps og Þjóðminjasafnsins,” segir Árni KVIKMYNDIR í EIGN ÞJÓÐMINJASAFNS 1. JAN 1976: 1. Kvikmynd frá konungskomunni 1907 2. Kvikmyndastubbar teknir af Sveini Guftnasyni (tók fyrstur kvikmyndir á islandi) á Eskifirði upp úr 1920. 3. Kvikmynd frá Alþingishátiftinni 1930. 4. Kvikmynd Irá Alþingishátiftinni 1930 tekin af frönskum kvik- myndamönnum. 5. Kvikmynd sem Arni Ilelgason, ræðismaður I Chicago lét taka á Islandi 1937-40 6. Kvikmvnd frá lýftveldishátfftinni 1944, gerft aft tilhlutan hátrOarnefndarinnar (Siðari liluta myndarinnar vantar) 7. Kvikmvnd tekin á afmæli Prestaskólans. 8. Kvikmynd frá vígslu Þjóftleikhússins 1950, tekin af Óskari Gislasvni, auk annara mynda af sama atburði. 9. Kvikmynd frá heimsókn dönsku konungshjónanna í april 1956, tekin af Öskari Gíslasyni. 10. Kvikmynd frá sama atburfti, Kongen i Island liklega gerft af dönskum kvikmyndagerftarmönnum. 11. Kvikmynd frá sama atburftigerft af Laterna film A/S 12. The Highlands of Iceland eftir Magnús Jóhannsson 13. isiandskvikmynd sem sovéskir kvikmyndatökumenn gerftu. 14. Kvikmyndafilmur frá Hallgrimi Einarssyni, ljósmyndara frá Akureyri. 15. Kvikmynd tekin á 25 ára afmæli lýftveldisins. ■

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.