Vísir - 11.10.1977, Qupperneq 9

VISIR Þri&judagur 11. október 1977.
9
Enn eitt lánið:
2084 milljónir
í járnblendið
Rikisstjórnin hefur tekið 10
milljón dollara ián, sem er
jafnvirði 2084 milljóna fs-
ienskra króna, vegna aðildar
sinnar að tslenska járnblendi-
félaginu.
Samningur þar að lútandi
hefur verð undirritaður og
gerir ráð fyrir átta ára láns-
tima, en þó með vilyrði um
framlenginu. Endurgreiðsla
lánsins hefst eftir 4 ár frá dag-
setningu þess. Vextir verða
breytilegir og fara eftir milli-
bankavöxtum í London á
hverjum tima. —ESJ
Nýtt heima-
vistarhús á
Sauðárkróki
Hluti nýs heimavist-
arhúss gagnfræðaskóla
Sauðárkróksvartekinn i
notkun í byrjum skóla-
ársins. Gestum við
skólasetninguna var
boðið að skoða húsið þar
sem einnig verður dag-
vistunaraðstaða nem-
enda, sem búsettir eru
utan bæjarins.
Tekin var i notkun her-
bergjaálma með 14 tveggja
manna herbergjum, anddyri
ibúð húsvarðar og bráða-
birgðaaöstööu fyrir mötu-
neyti. Nemendur gagnfræða-
skólans og Iðnskóla Sauðár-
króks munu nýta þessa að-
stöðu.
Við skólasetninguna afhenti
frú Ragnhildur Helgadóttir
málverk af kjörföður sinum,
sr. Helga Konráðssyni, en
hann var stofnandi og skóla-
stjóri gagnfræðaskólans jafn-
framt þvi sem hann var sókn-
arprestur á staðnum i rúm 20
ár. Málverkið gerði Sigurður
Sigurðsson.
—ESJ
AÐ HLAUPA
AF SÉR SPIKIÐ
Hreyfing er hoil — en það er varlega að fara sér
ekki of geyst i byrjun
Orkuþörf manns fer eftir þvi
hvað haft er fyrir stafni. í hvild
brennur að jafnaöi 1 hitaeining
á hverrri minútu eða sem svar-
ar 1400 til 1500 hitaeiningum á
sólarhring. Aukin lifsþægindi
hafa gert stóran hluta Vestur-
landabúa að kyrrsetufólki með
þeim afleiðingum, að orkuþörf-
in er oft á tiöum ekki miklu
meiri en þessu nemur. En eftir
þvi sem maður hreyfir sig
meira vex orkuþörfin að sama
skapi. Þannig brenna um fimm
hitaeiningar á minútu á göngu
og um tiu á rólegu hlaupi.
Fyrir kyrrsetufólk er góð
hreyfing sannarlega guilsigildi.
Reglubundin hreyfing hefur
margvisleg áhrif til góös svo
sem:
að auka andlega og likamlega
velliöan
au auka matarþörfina og þar
með likurnar á þvi að öll
nauðsynlegnæringarefni fáist
úr fæðunni.
að koma á betra jafnvægi
milli orkubrennslu og
matarlystar
að vinna gegn offitu
að vinna gegn æðakölkun og
hjartasjúkdómum
Matur og hreyfing.
Eitt klló af fituvef jafngildir
um 7000 hitaeiningum. Sá, sem
ætlar að léttast um eitt klló á
viku veröur þvi aö brenna 1000
hitaeiningum á dag umfram
það, sem hann fær i fæðinu.
Hann getur auðvitað valiö hvort
hann ætlar að auka hreyfingu
eða minnka viðsigmat.Ef hann
velur fyrri kostinn verður hann
aö ganga (eða hlaupa) tiu eða
synda tvo kilómetra daglega.
Flestir kjósa þó að fara ein-
hvem milliveg, borða minna og
auka jafnframt hreyfingu hóf-
lega. 1 þættinum „A
VOGARSKALUM” var mælt
með 1200 hitaeininga fæði og
aukinni hreyfingu sem nemur
100 hitaeiningum. Þessi aukna
hreyfing samsvarar 20 minútna
göngu, 10 minútna hlaupi eða
leikfimi eða 200 metra sund-
spretti.
Hvernig hreyfing.
Mestu skiptir aö byrja strax,
enaðbyrjarólega.Ef farið erof
geyst af stað getur maöur hæg-
lega ofreynt vööva og liðamót,
auk þess sem oft reynir mikið
á hjartað. Harösperrur geta
oröið til þess að draga Ur áhuga
á áframhaldandi iþróttaiökun.
Með þvi að fara hægt af stað
verður þes s a r abyrjunarein-
kenn'a litið vart og þau hverfa
auk þess fljótlega. Aður en langt
um liður er likaminn betur und-
ir frekari áreynslu búinn.
Mikilvægt er að velja sér
iþróttagrein, sem veitir ánægju
og einnig er æskilegt aö stunda
hana i góöum félagsskap, t.d.
með fjölskyldunni eða i vina-
hópi. Ef iþróttin er skemmtileg
eru meiri likur á þvi, að hún
veröi að vana.
Fyrir þá sem stunda kyrr-
setustörf er æskilegt að miöa að
þvi aö geta æft sig þrisvar sinn-
um i viku, hálftima I senn. En ef
þetta er óframkvæmanlegt er
samt sem áður engin ástæða til
þess að leggja árar I bát. 011
likamsrækt er til bóta jafnvel
þótt aöeins sé æft t.d. einu sinni I
viku.
Hvað er hægt að gera?
Margir kvarta undan þvi að
þeir hafi ekki aöstöðu til þess að
stunda líkamsrækt. En ef að er
gáð, er hægt að gera einhverjar
æfingarhvar og hvenærsem er,
og þarf þá ekki aö leita utan
heimilisins. Biti eða rör I dyra-
karmitilaöhangaieöa lyfta sér
upp á, sippuband eöa stóli er allt
sem þarf til.
Einnig má nota stofugólfið
fyrir nokkrar léttar leikfimiæf-
ingar.
Hérlendis hefur sundiþróttin
náð miklum vinsældum enda
viða góð sundaðstaöa fyrir
hendi.Sunder talið mjög heilsu-
samlegt og ef synt er reglulega
eykur það þoliö fljótt. Ef árang-
ur á aö nást, eir ekki nóg að fara
og „baða” sig i sundlauginni
eins og allt of margir gera, Það
verður aö synda rösklega og
smálengja vegalengina, sem
synt er. Lágmarkið ætti að vera
aö sunda 200metra i hvert skipti
sem farið er 1- sund. Þ?ir sem
synda reglulega ættu hins vegar
að auka smam saman við þá
vegalegnd, unsþeirhafa náö þvi
að synda 1000 mel,ra I hvert
Skípti.*-
En fivað um þá sem ekki hafa
ánægju af þvi að<synda? Margt
kemúr til greirta. Með. þvi að
ganga I íþ^óttafélög er hægt aö
komast j 'liö éða hópa sem iöka
handboltárblak og aðrar Iþrótt-
ir eða að innrita sig i leikfimi-
tima. Göngur og hlaúp»er hægt i
að stunda allan ársins hring.
Flestirgeta<hlaupið i grennd við
heimili sin. Meö 'þvl sparast
dýriftætur timi, sem annars
væri notaður i að aka til og frá
Iþróttastööum.
skýtur upp kollinum. Hins vegar
vek ég athygli á þvi, að til þess að
byggja upp trúverðuga, áhrifa-
rika gagnrýni verður að beita
skýrum rökum og þekkingu en
ekki fyrirframhleypidómum eða
einföldum alhæfingum. Þetta
sýnist mér, að Elias hafi ekki
varast, t.d. þegar hann byggir rök
sin á Sandburg og skáldgáfu hans
til að sýna fram á bandariska
heimsvaldastefnu. Með þvi að
romsa upp úr sér ýmsum ártöl-
um, þegar vestræn riki stóðu i
vopnaskaki i hinu eða þessu land-
inu, hefur hann ekki sannaö, að
heimsvaldastefna hafi i öllum til-
vikum verið orsök þeirra við-
burða, þvi að margvislegar, ólik-
ar ástæðum liggja til grundvallar
flestum striðum, og þarf að rann-
saka þær i hverju einstöku tilviki,
áður en einföld lausn er fengin.
Vissulega getur auðvaldið
orðið siðlaust í sókn eftir
auknum gróða
1 ljóði Sandburgs stakk mig
mest sú ofboðslega frekja hans að
tala nm Kóreustriðið sem innrás
Breta og Bandarikjamanna. Eins
og flestum er kunnugt, hófst
þetta strið með innrás N-Kóreu-
manna I S-Kóreu, og urðu Sam-
einuðu þjóðirnar þvi að senda
þangað hersveitir til varnar
landinu. Það er þvi afkáralegt,
þegar Elias ræðst á NATO fyrir
slikar styrjaldir.En þetta er um
leið dæmigert um þá furðulegu
einsýni hans að sjá aðeins hættu i
vestri og ekki i austri, jafnvel þar
sem hún hefur brotizt úr i árásar-
striði. — Hvaðan hefur Elias
þetta einkennilega hugarfar? Er
það arfurinn frá þeim timum,
þegar hann var i Alþýðubanda-
laginu?
Það er skiljanlegt, að Elias
hamist gegn auöhringum, þvi aö
^íói^alurJensson^uðfræöÞ'
nemiskrifarog segir m.a. að
bandarisk útþenslustefna
hafi verið ógeðfellt fyrirbæri
samtimasögunnar, en her-
stöð Atlantshafsbanda-
lagsins á Miðnesheiði komi
auðhringum ekkert við, full-
veldi landsins hafi ekki verið
.skert með inngöngu i banda-
v------ i-igin
■ r y
vissulega getur auðvaldiö orðiö
siðlaust i sókn sinni eftir meiri
gróða. T.a.m. tek ég undir for-
dæmingu hans á arðráni vest-
rænna auðhringa I A-Evrópu efsú
ósannaða forsenda hans er rétt,
að þjóðirnar þar njóti ekki góðs af
þeim atvinnurekstri. — Eins er
reyndar lika um hina stórauknu
viðskiptastarfsemi, þar sem
Banjjarikin og EBE hafa selt So-
vétrikjunum niðurgreiddar land-
búnaðarafuröir langt undir kostn-
aðarverði. Meðan milljónir
manna svelta i suöurhluta heims,
er slikt athæfi vissulega siölaust
af hálfu vestrænna framleiðenda
og stjórnvalda, — nema þvi
aöeins, aö þessi stuðningur við
hinn illa rekna ríkisbúskap aust-
antjalds veröi um leið notaöur til
að knýja fram úrbætur i málefn-
um kúgaðra, réttindalausra
manna þar eystra.
Auöhringakenning um
varnir íslands: fráleit ein-
sýni.
Þegar kenning Eliasar um
NATO sem verkfæri auðhring-
anna er heimfærð upp á Island,
fæst sú útkoma, að NATO-þátt-
taka og bandarisk hervernd á Is-
landi séu til þess eins að skapa
fjölþjóðafyrirtækjum skilyrði til
að arðræna þjóðina, en veiti okk-
ur sjálfum engar varnir. Um
þetta sjónarmið vil ég segja eftir-
farandi:
1) Getur nokkur haldið þvi
fram, aö inngangan i NATO eða
koma bandariska hersins 1951
hafi haft i för með sér, aö við yrð-
um að hleypa inn á okkur erlend-
um auðhringum? Eða hafa menn
leitt nokkur rök að þvi, að Banda-
rikjastjórn geti talið að hinn mikli
kostnaður viö rekstur herstöðvar-
innar (1972: um 80 miílj. dollara
þ.e. um 16 milljarðar Isl. kr.)
verði talinn borga sig með arði
e-a auðhringa, sem komizt hafi
hingað i skjóli hersins (!)? —
Vitanlega ekki. NATO-herstöðin á
Miðnesheiði kemur auðhringum
ekkert við. Það er sjálfstæö
ákvörðun Alþingis, sem ræöur
þvi, hvort við hleypum hingað er-
lendu fjármagni. Þar veröur að
fara með ýtrustu gát og hugsa
fyrst og fremst um velferð og
frelsi okkar. En fullveldi landsins
tilað ráða þeim málum sjálft hef-
ur ekkert verið skert með inn-
göngu i NATO eða komu varnar-
liðsins. Það er ein af þeim fölsku
forsendum, sem Elias Davíðsson
hefur gefið sér.
Staðhæfing, sem stenst
ekki
2) Flestir herstöðvarandstæð-
ingar.hafa undanfarin misseri
látið sér nægja að ganga svo langt
að fullyrða, að herstöðin sé hér
aðeins til að þjóna bandarlskum
vörnum (sem eftirlitsstöð), ekki
islenzkum (staðhæfing, sem
vitanlega stenzt ekki, þar sem
varið Island er forsenda þess, að
hér geti verið slík eftirlitsstöð).
En samkvæmt Eliasar-kenning-
unni er hún hér ekki i varnar-
skyni, heldur til þess aö tryggja
hagsmuni auðhringanna. Með
þessu er enn verið að skoða stöðu
tslands i sama ljósi og lepprikja
Sovétmanna, þ.e.a.s. gengið út
frá þvi sem visu, að tsland sé
„bundið á klafa hernaðarbanda-
lags” til þess eins, að vestræn
stórveldi geti arðrænt lands-
menn, á sama hátt og Varsjár-
bandalagið sé nauðsynlegt til að
viðhalda sovézkri kúgun og arð-
ráni á þjóðum A-Evrópu. Slik
samliking okkar við þær þjóöir,
sem ekki búa við neitt raunveru-
legt fullveldi, er fáránleg, enda
fer þvi fjarri, að nærvera banda-
riska hersins sé skýringin á þvi,
að þessum sárafáu auðhringum
hafi verið veitt leyfi til atvinnu-
rekstrar hér. Eina hugsanlega á-
stæða auðhringanna til aö vilja
hafa hér bandariska hervernd
væri sú, að þeir teldu mikla hættu
á rússneskri innrás, ef við hefðum
engar varnir. En vitanlega
myndu herstöðvarandstæöingar
ekki fallast á þá skýringu, þar
sem þeir telja forsendu hennar ó-
raunhæfa fjarstæðu!
Sama gamla fullyrðingin
3) Að lokum er það hér sem áð-
ur fyrirframforsenda, sem Elias
tekur sem gefna, að við þurfurr.
hvorki NATO né bandariska her-
inn til að bægja frá hættunni á
innrás i landið, einfaldlega vegna
þess að Islendingum myndi alls
engin hætta stafa af Sovétrikjun-
um, þótt landið væri varnarlaust.
Ergo: Sovétmenn eru ekki heims-
valdasinnaðir! — Sama fullyrð-
ingin, sem alltaf hefur verið
grundvallarforsenda fyrir stefnu-
málum SH, hvort sem þau hafa
verið „ísland úr NATO, herinn
burt” eða einhver önnur upp-
tugga. Það er ekki furða, þótt for-
ystumönnum þeirra gangi illa að
þvo af sér Sovétina-stimpilinn. Er
hin gamla flokkun herstöövar-
andstæðinga i „Rússadindla og
nytsama sakleysingja” kannski
enn i fullu gildi?
Ég skora nú á Elias Daviðsson
að færa sönnur á þær kynjakenn-
ingar, sem ég hef rætt hér um i
tveimur greinum, og að sýna
fram á, að sundurliðuð gagnrýni
min á grundvallarforsendur
þeirra standist ekki, heldur séu
þœr öruggar og á ótviræðum rök-
um byggðar. Sjálfs sin vegna
verður hann að leysa heiðar-
lega úr öllum þessum atriöum,
sem ég beini til hans (og þ.m.t. i
greininni óhraktar staðreyndir,
19. sept.) — ef hann á annað borö
vill afsanna málflutning minn.
En gripi hann til þess ofnotaða
ráðs að svara ekki nema sumum
þeirra röksemda, sem ég hef lagt
fyrir hann, og rangsnúa merk-
ingu orða minna til að finna á
þeim höggstað og leyna rökþroti
sinu, þá mun ég ekki eyöa fleiri
oröum aö hans rakalausa áróöri.
Enda gerist þess þá ekki þörf,
þar sem hann hefur þá sjálfur
staðfest, að hin kostulega kenn-
ingasmiöi er ekki reist á traust-
um grunni þekkingar, heldur á
einberum hjátrúar-hégiljum, sem
höfundurinn gerði gagnrýnislaust
aðforsendum falskenninga sinna.
Jón Valur Jensson
gubfræbinemi