Vísir - 22.07.1978, Qupperneq 16

16
Laugardagur 22. júll 1978
VÍSIR
spyrja þá sem sjálfir hafa staðiö i
stjórnmálum. Ég fyrir mitt leyti
tel að þeim sem nú fást við stjórn-
mál svipi meira hverjum til
annars i framsetningu og mál-
flutningi en áður var. Menn hafa á
siöari áratugum fengið svipaða
mótun i fyrsta stjórnmálastarfi
ólikt þvi sem var um menn eins
og Jónas frá Hriflu, Hermann
Jónasson, Ólaf Thors og Einar
Olgeirsson.
Þessir menn áttu sér fjöibreyti-
legra baksvið ef svo má segja
heldur en þeir sem nú eru i stjórn-
málum. Nú koma menn gjarna I
gegn um æskulýðshreyfingar
flokkanna, þeir hafa fengið
menntun sina i sömu skólunum,
þeir hafa deilt innbyrðis allt frá
unga aldri, svo það er minna um
það en áður var að einstakir
alþingismenn skeri sig verulega
úr hópnum.”
Framtið Samtakanna
óákveðin
— I nýafstöðnum kosningum
töpuðu Samtökin og komu ekki
manni á þing. Hefur eitthvað
þegar verið ákveðið um framtið
samtakanna?
„Nei. Engar ákvarðanir hafa
verið teknar, og þeirra er ekki að
vænta alveg á næstunni. Akvarð-
anir um framtið Samtakanna
verða ekki teknar nema af æðsta
valdi i málefnum þeirra, sem er
landsfundur. Landsfundur mun
koma saman á sinum tima, en
fyrst tel ég að samtakafólk munu
halda fundi, og gefa sér allgóðan
tima til að meta hvernig
Samtökin eru á vegi stödd. Eftir
þá útkomu sem varð i
kosningunum er útlitiö allt annað
en glæsilegt.”
— Getur framtið Samtakanna
að einhverju leyti oltið á þvi hvaö
kemur út úr þeim kosningum sem
eru nýafstaðnar, hvernig rikis-
stjórn tekur viö?
„Ekki vil ég fullyrða neitt um
það fyrirfram hvort stjórnar-
myndun I sjálfu sér skipti höfuð-
máli um þaö hvað samtakafólk
telur rétt að gera, heldur miklu
frekar ástandið i þjóðmálum i
heild sinni, sem virðist stefna
nokkuð i þá átt sem við vöruðum
við fyrir kosningar.”
— Þú ert þá ekki á þeirri
skoðun að framboð Samtakanna
nú siðast hafi verið mistök? Nú
var sú skoðun uppi að leggja bæri
Samtökin niður á siöasta
kjörtimabili.
„Já, þaðkom fram hjá einstöku
mönnum, sem valist höföu til
trúnaðarstarfa fyrir Samtökin, að
þau ættu að hætta störfum. Þess-
ar skoðanir fóru að koma fram
um mitt siðasta kjörtimabil, en
mér hefði þótt eðlilegra að þeir
kvæðu upp úr með það þegar eftir
kosingarnar 1974, áður en þeir
tóku að sér trúnaöarstööur fyrir
Samtökin.
Mér fannst að slikt kæmi ekki
tit greina, úr þvi þorri samtaka-
manna vildi halda starfinu áfram
á sama grundvelli eftir kosning-
arnar 1974. Ég taldi þá einsýnt að
réttast væri að kjósendum væri
gefinn kostur á að segja sitt álit á
þeim i kosningunum. Ekki kæmi
til greina að fara að deila þeim
upp milli annarra flokka á miðju
kjörtimabili. Það væri aö bregð-
ast þvi hlutverki sem við forystu-
mennirnir höfðum tekið að okkur
á landsfundinum 1974”.
— Karvel Pálmason bauð fram
óháö á Vestfjörðum. Heyrst hefur
að þér hafi verið boðiö sæti á list-
um annarra flokka, hvaö er hæft i
þvi?
„Þaö var Samtökunum vissu-
lega mikið áfall, er Karvel og
flestir stuöningsmenn hans á
Vestfjörðum tóku þá ákvörðun aö
bjóöa ekki fram með ööru
samtakafólki, heldur að bjoða
fram utan flokka. Karvel var eini
kjördæmakjörni þingmaður
Samtakanna 1974.
Hvaö sjálfan mig áhrærir, þá er
það rétt, að úr öðrum áttum hefur
verið leitað hófanna hjá mér um
þátttöku í stjórnmálastarfi á
öðrum vettvangi en i
Samtökunum. Ég hef aldrei léð
máls á slíku.”
— Geturðu skýrt nánar frá þvi?
„Óskir i þá átt komu úr
ýmsum áttum, en ég tel ekki
viðeigandi að skýra frá þvi sem
mér var þá trúað fyrir.”
Magnús Torfi ólafsson ræöir við blaðamann Vísis, Anders Hansen, að heimili sinu
í Reykjavík.
„Ég get nefnt dæmi um misnotkun
valds kennarans, bæði til hægri og
vinstri. Hvort tveggja er jafn for-
dæmanlegt að mínum dómi."
„Ég skaust með þetta fólk inn í bakher-
bergi í Bókabúð Máls og menningar, og
þar var þess farið á leit við mig að ég
tæki sæti á framboðslistanum...."
„Ég hef ekki að fyrra bragði sótst eftir
framboði til Alþingis, hvorki 1971 né
endranær."
„Ég hef ekki þá sögu að segja um Birgi
Thorlacius, að hann hafi tilhneigingu til
að sölsa undir sig meiri völd en honum
ber...."
„Ég vil aðeins endurtaka það
sem ég sagði hér i upphafi, að ég
hef aldrei sótst eftir framboði til
Alþingis að fyrra bragði. Þátt-
taka min i stjórnmálastarfsemi
hefur ekki haft það megin verk-
efni að tryggja mér sæti á þingi
sem lengst. Miklu fremur sem
viðleitni til að kanna það, hvort
unnt væri að halda uppi stjórn-
málasarfsemi sem fyrst og
fremst byggði á málefnalegum
grundvelli og málefnalegum mál-
flutningi. Reynt væri að forðast
þær innantómu deilur um tilbúin
aukaatriði sem mér finnst að setji
allt of mikinn svip á islensk
stjórnmál. Þetta hefur ekki borið
meiri árangur en raun ber vitni.
Aðrir verða að meta að hvað
miklu leyti það er mér sjálfum að
kenna.
En markmið mitt hefur aldrei
verið þingseta þingsetunnar
vegna, heldur hef ég viljað koma
ákveðnum málum fram Ég hef
viljað skýra mál og gera þau auð-
skiljanlegri, frekar en aö toga
þau út i aukaatriði, frá kjarna
málsins. Ég leiði ekki einu sinni
hugann að þvi að taka upp stjórn-
málastarfsemi á einhverjum
öðrum vettvangi en Samtak-
anna.”
Hinir ungu þingmenn
verða að sýna tilþrif
— Óvenju miklar breytingar
hafa nú orðið á þingliðinu. Hvern-
ig list þér á hina nýju þingmenn?
„Það situr sist á mér að vera
með hrakspár um frammistöðu
ungra manna, hvorki á þessum
vettvangi né öðrum. Ég tel að
endurnýjun þurfi að eiga sér staö
á Alþingi, jafnvel frekar heldur
en i flestum öðrum stofnunum.
Endurnýjunin hefur orðið gifur-
lega mikil i þessum siðustu
kosningum, og nú eru komnir inn
á þing margir menn sem eru
nánast óskrifuð blöö I virkum
stjórnmálaafskiptum. Ég vil
engum hrakspám spá þeim fyrir-
fram, en þeir verða svo sannar-
lega að sýna tilþrif ef þeir ætla á
fullnægjandi hátt að takast á við
þau gifurlegu vandamál sem nú
blasa við.
Erfitt að hafa simann í
sambandi
— En svo við vikjum nú talinu
aö öðru. Eiga menn sem eru
áberandi I opinberu lifi hér á
landi þess kost að eiga sitt einka-
lif i friði?
„Ollum störfum ráðherra,
sama i hvaða ráðuneyti það er,
fylgir sú skylda, að koma fram
við ýmis opinber tækifæri. Halda
þarf boð fyrir ýmsa starfshópa
eða erlenda gesti og þar fram
eftir götunum. Allt tekur þetta
feiki mikinn tima, og ef til vill er
til of mikils ætlast af ráðherrum i
þessu efni. En þegar einu sinni er
komin hefð á að ráðherra taki á
móti landsþingi einhvers hóps, þá
er það tekið óstinnt upp ef breyta
á nokkru þar um.
Einnig er það sannast sagna, að
i ráðherrastarfi, og raunar i öllu
stjórnmálastarfi, er ákaflega
litill friður fyrir simanum. Ég lét
það verða eitt mitt fyrsta verk
eftir að ég varð ráðherra, að láta
setja sérstakan rofa á simann til
að geta látið loka fyrir hann ef
þannig stóð á. Ég greip að visu
sjáldan til þess á daginn, en við
vissar aðstæður þegar viökvæm
mál voru á döfinni á opinberum
vettvangi, þá var nauðsynlegt aö
loka fyrir simann á nóttunni til að
hafa svefnfrið.”
— En hvað með átroðning af
hálfu almennings, er hann fyrir
hendi?
„Sem betur fer gætir þess ekki
svo mikið I okkar þjóöfélagi að
óþægindi séu að. Þó má búast viö
þvi að menn viki sér að mér, hvar
sem vera skal, á förnum vegi eöa
samkomustöðum, og vilji ræða
ákveðin mál eða jafnvel landsins
gagn og nauðsynjar yfirleitt. Ég
hef reynt að svara eins og mér
hefur þótt tilefni til hverju sinni.
Heldur er þetta til óþæginda
heldur en hitt, en ég hef þó ekki
látið það hindra mig i að fara
allra minna ferða.”
Tekur sér frí um stundar-
— Þaðer ef til vill ekki útilokað I flokki verði Samtökin lögð niöur. | Bjarni Guðnason sem nú var i | Sakir
að þú haslir þér völl i nýjum | Sliks eru nýleg dæmi, til dæmis j framboði fyrir Alþýðuflokkinn. I — Mörgum leikur vafalaust