Tíminn - 18.09.1969, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUK 18. september 1969.
TIMINN
7
Rætt við Baidur Óskarsson um 7. þing Landssambands ísl. verzlunarmanna
VERILUNARFÓLK VERÐIEÆRT UM AD
RÁDA VIÐ VERKEFNIFRAMTÍÐARINNAR
LÍV hefji öfluga baráttu fyrir löggjöf um verzlunarfræðslu
Fyrir nokkrum diögum var
haldið þing Landissambands ís-
lenzkra verzlunanmanna. Einn
þinigfulltrúa var Baldur Óskars
son, sem nú er stj'órnarmaður
í LÍV. Blaðið hafðj samband
við Baildur á döguouim og
spj allaði við hann um þingiið
og helzbu mál, er þar voru til
umræðu.
— Hveniæir var þingið hald-
iö, Batdiur?
— Þetta þing, sem var hið
sjöunda í röðinni, var sett í fé
laigishekndiinu B'jargi á Aikur-
eyri fimmitudaigiinm 4. septem-
ber síðastliðinn, oig gerði það
Sverrir Henmannsson, formað-
ur LÍV. í þinigbyrj'U'n ávarpaði
Bjlörn Jónsspn, varaforseti
ASÍ. þingið oig sömuleiðis
Bragi Si'gurjónsson, forseti
bæjarstjiórnar Afcureyrar. Þá
var flutt skýrsla stjórnar O'g að
því loiknu skýrslur einstakra fé
laga imnan LÍV, en þingið sóttu
' 54 fuUtrúar fró um 20 félög-
um.
[ Síðar þemxam fyrsta þinigdag
voru bosnar nefndir sem tóku
til starfa þá um kvöldið. Þing-
inu var áfram haldið á föstu-
daginn og þá afgreidd áiit
nefnda, en þdmginu lauk laug-
ardaigiim 6. sept. kl. 13. Fram-
kvæmd þin'gsins geikk mjög veL
í lök þingBÍns var farið að
orlo'fshúðum Allþýðusambands
Norðurlands í boði ASN, en
þær eru á Hlugastöðum í
Fnjióskadal, og þar þegiið boð
Verzlunanmannafélags Akur-
eyrar og bæjarstjómar Afcur-
eyxar.
Orlofsbúðir þessar eru í
ail'la staði til miikffllar fyrir-
myndar. Þegar eru komrnir upp
um 20 bústaðir, og verður
þarna án efa hið skemmtileg-
asta orl'ofsheimili þegar lokdð
hefur verið við ýmsar þær
frajmkivæmdir, sem fyrirhugað-
ar eru, svo sem sundíaug og
fleira. VR hefur nú keypt þar
tvo bústaði, sem eru í smíð-
urti
Höfuðáherzla lögð
á fulla atvinnu.
— Bf við snúum obkur aftur
að málefnum þimgisins, þá má
ætla að kjaramáilin hafi verið
ofarlega á baugi?
— J'á, segja má að krjara-
málin hafi borið hæst á þing-
inu og mestur tími farið í að
ræða þau. í þeim efnum var
lögð höfuðáherzla á það, að
full atvinna væri á hverjum
tíma tryggð ölilum vdunufær-
um þegnum þjóðfélagsins.
Þingið krafðist þess, að þegar
í stað yrðu gerðar ráðstafanir
se«n niegni að eyða því
atvinnulevsi, sem nú ríkir,
og tryggja fulla atvinnu. Sömu-
leiðis að leggja þurfi höfuð-
kapp á að -?yggja atvinpu'vegi
þjóðarir.nar upp til frambúð-
i ar, þannig að slítat ástarad skap
} íst ekiki aftur, og að ísland fái
staðist sem efnahagslega sjálf-
stæð þjóð.
Á þinginu kom fram sú skoð
un að’ íslendingar ættu sjálfir
að takast á hiendur verkefnin.
en ekki fela þau einhverjum
öðmuim.
Samfara fullri atviranu taldi
þingið svo raauðsyn'legit að
tiyggja aukinm kaupmátt iaun-
anoia.
5 daga vinnuviku.
-t- E.n hvað um kijaramál
verzlun'arfólfcs sér í iagi?
— Já, eins og fram kom í
þeirri skýrs'lu, sem þarma var
flutt um störf LÍV, hefur sú
stefna verið ríkjandi á liðnu
k'jörtímabili, að liafa nána sam
stöðu með verkalýðsh’reyfing-
unni í heild í kjarabaráttunni,
og það má segja að það hafi
verið rétt oig eðlilegt að gera
slífktt. Hins vegair er efcfci því
að leyma, að ýmis sérimál eru
fyrir hendi sem heyia til verzl
un arstéttarimnar sérslaikl ega,
og sem tafea verðnr upp öfluga
baráttu fyrir. Sömuleiðis má
benda á, að sú samstaða sem
skapaðist í vor um kauþgjalds
málin hefur nú á vissan hátt
verið rofin með sammingum
h'ófeagei'ðarm'am'na o.g þess
vegna eðlilegt fyrir einiStök fé
lög að láta efefci hjé líða að
raá fram rétti sínum.
Það sem þingið lagði á-
herzlu á að nú þegar þyrftj að
ná fxam, var sérstak'lega lok-
unártímamálið þ. e. að því
þ.vrfti áð koma í lag og stytta
dagvinnutímann niður í 38
stundir á viku, og einmig að
5 daga vinnuvika verði tekim
upp. Aufc þess að nauðsyn-
legt sé að samr'æma vinnu-
tíma verzlunarfólks og skrif-
stofufóilks.
Ömniuir sérimáL sem þarna
bomu fram, voru m. a., að
stofna þyrfti sérstakan rnenn-
imgar- og fræðslusjóð sem
vimnuveitendur greiði í sem
svarar 1% af l'aunum verzlun-
ar- og skrifstofufótiks. Einníg
er það krafa verzlunanmanna.
eins og venkalýð.shreyfingarinm
ar allnar, að greidd sfculi vera
full og ósfcert verðlagsuppbót
á öll laun á hverjum tíma,
þótt samið hafi verið um ann
að vegna sérstafcs ástands í
þjóðféTaginu.
Starfsmat
og atvinnulýðræði.
En burtséð frá þessum sér-
miálum, sem þiragið taJdj að ná
þýrfti fram sem fyrst, þá var
töki'vert rætt um lauina'kerfið
í framitíðinni. Lögð var sér-
stöfc áherzla á það að kynna
sér al'lt sem liti að starfsmati
og samþytakt um það. sérstök
ályfctun SömU'Teiðis var sam-
þykkt að setj'a á fót nefnd til
þess að kanna sérstakiTega at-
vinnulýðræði og skila áTÍti til
najsta þings, en ég held að það
sé mjöig nauðsynlegt fyrir
verkaiýðshrnyfimgnjna að fylgj
ast vel með því sem er að ger-
ast í nálægum löndum í þess-
Baldur Óskarsson
uni miáilum og reyndar fleiri
og við verðum að átta otakui
á því að til greima geti kom-
ið að breyta launa.fcerfinu inn
á þetta svið í framfíðinni. Við
verðum því að fylgjast með
þessu, þótt við séum ekfci
reiðubúnir að leggja fram til-
lögur urn framfcvæmd í þessu
efni nú þegar. Enda er sjálf-
sagt mjög erfitt að meta það,
hvernig slífcu starfsmati ætti
að vera háttað.
— Þú nefndir séi’stakleg'a
fræðsilu- og menningarstofnun.
Var það ef til vill eitt af
stærstu málum þingsins?
— Segja má að fræðslumál-
in hafi hlotið verðugan sess á
þimginu. og mikið um þau
fjallað. Það er eðlilegt, þar
sem því er eins farið hjá verzl
umarmönnum sem venkalýðs-
hireyfingumini í heild, að þessi
miál ha.fa verið í algjöru lág-
marki og hiieyfimigunni van-
sæmd að vinma ekki meira á
þessu sviði.
Hims vegar taldl þinigið að'
etoki þýdd.i að aatlast til
fræðslstarfs að neinu ráðj hjá
LlV á næsturani vegna þess
fjiárs'fcorts sem hamlar mjög
allri starfsemi LÍV og reymdar
verfcalýðsreytfinigarimnar í
heild. Sxi skoðun kom þó fram,
að LÍV ætti að leggja áherzlu
á að tafca þátt í fræðslustarfi
ASÍ. sem ætla mætti að tafci
fjörkipp jnnan tíðar söfcum
auklnna framlaga til þess.
En á'berzla var lögð á, eins
og áður er getið, að við næstu
.samni'Tiga vrði kmúin frarn
þessi krafa um fræðslu- og
m'enniiigarsjóð til þess að
standa straum af þeim verk-
efnum, sem svo oft hefur ver-
ið ályfctað um á þingum LÍV
ern ekfci fram'fcvæmd.
Löggjöf um verzlunar-
fræðslu.
A hinn bógim.n vaktí ég máls
á því á þimginu, að LÍV byrfti
að fca.ka forystu um að berjast
fyrir almennum réttindum,
stö'ðu og memnfun verzlunar-
f'óliks í iandinu, lil þess að það
verði fært um að ráða við þau
stóraufcnu og ílófc'nu verkefni,
sem verða í verzlun, viðskipt-
um og opinbenri þjiónustu í
f ramit í Sarþjóðfélagi nu.
Eins og mólin standa nú. er
verzlur.arfræðsla etaki í lög-
gjiöfinmi um almenna fræðslu
í landinu, og er slífct alveg ó-
viðumandi. Til þess að breyta
því, verður verzhi’na'rstéttin
sjáif að hefja baráttu fyrir setn
ingu löggjafar um verzhinar-
fræðisluna. Sj'álfBagit og eðii-
legt er að vinna að framg'amgi
málsins f samvinmu við aUa að-
ila, sem málið varðar, ekki
sízt Verzlunarráð íslands og
SÍS, þannig að hægit verði að
temgija þá skóla, sem þessir að-
ilar hafa rekið, inm í löggjafar'
rammanm.
Það má benda á það í þessu
samibandi, að iðnaðarmannafé-
l'ögin börðust á símum tíma
mjög hart fyrir stofnun Iðn-
skólans, og þó að Iðnsfcólinn
hafi verið tefcinn inn í hina al-
mennu lögigjöf um fræðslu í
i'anji'nu. ]>á hafa þau og sam-
tök iðnrekenda áhrif á rekstur
skólans. Ég tel enda, að þótt
það sé að sjálfsögðu
rí'kisins að sjá um a-IIa
menntun í landinu, ekfci síður
verzlunaimenntumina heldur
en aðra og auðvitað ber að
leggia mifcla áherzlu á það í
fræðslulögum. að undirbúa
fólfc og mennta tii starfa
í atvinnu'lífinu, að þá
sé eðlilegt að bæði launþega-
sainiitöfc verzlunarfól'fcsiiis og
þeir sem starfrækja verziui-
ina haf' einhver áhrif á það
hjvernig slífcir S'kiólar eru starf
rætotir.
— Og þiragið tók umdir þetta
mál þitt með samþytókt?
— Já, þiingið samþyfcfcti sér-
statoa tillögu um þetta mál. og
mun stjlórn LÍV að sjá'lfsögð.i
taka þetta mál kröftuiglega
upp á þessu fcjöi'itím'ah'li.
Lifeyrissjóður og öflugur
orlofsheimilissjóSur.
— Hvaða öninur nvál fcomiu
veraiega til umræðu?
— Segja má að eitt höfuð
máil þin'gBims htafi verið lífevr
issjóðsmálið. því að eins og
ta.farasamminigarnir frá í vor
hára með sér þá eru að verða
lögleidd'ir almennlr lífeyiris-
sjöðir Fjiallað var um þá sée
stafc'lega og gerð um þá sa:n-
þyfclfct þa.r sem ítrekað er að
i’au’nþegasaimitökim sjálf þurfi
að liafa hluta að stjórn þess-
ara sj'óða og hafa áhrif á
hvernig fjárm'agini þein*a sé
ráðstafað, þar sem lífeyriss.ióð
irnír séu Ótvíræð eign félags
mannanina að otokar dömi.
Ei'nnig var rætt um oriofs-
heiimilissjóð en samtoomulas
um hann var undirritað við við-
semjendur okkar 1. september
síðastliðinn os lagði þing-
ið áherzm á ið sá sjóður yrði
sameigiiiieeii’ tyrir ÖM félög-
in í LÍV og þanmig yrði hanm
fljótt stór og öflugur. Kam
fram, að slífct gæti orðið til
mifcils stuðnings, sémsbaiklega
fyrir rninni félög úti á landi.
Hins vegar va-r talið sjálfsagt,
að úr þessum sameiginlega
sj'óði yrði siðan veitt séntök
fyrirgreiðsla, t. d. _ til sér-
stakra starfshópa stærrj fyrir-
tæfcjia.
Þá var samþyfckit á þinginu
tillaga um að setja á fót sér-
stafcia utanrífcisnefnd. Nefndin
á að fjalla umr samsfcipti LÍV
við verkialýðishreyfimgu er-
lendra rífcja, og var töluvert
um það rætt að íslenzk verka-
lýðshreyfinig þyrfti að skipu-
leggja betur samskipti sín við
verfcalýðshreyfingu annarra
land,a. en þaragað gætum við
sóit-t miarigháttaðan fróðleik,
eins og reymdar hefur veríð
gert undanfarin ár og áratugi.
Ýmsar aðrar tillögur voru
samþýkiktar, svo sem áskorun
ti'l hins opinbera að greiða
götu þeirra sem amnast flutn-
inga ti'l hinma dreifðu byggða
landsims, þar sem að í því ?fni
fari saman hagur verzlumariun
ar og neyt'andans.
Einnig var samþykfct á pin-g
irau að léta gera mlminíngar-
skjöld um Óskar Jónsson frá
Vífc, sem átti sæti í stjórn
LÍV en féll frá í vor, og verði
sifcjöldurimn settur upp í Ví'k-
ur'kkfcju.
Miklar skuldir.
— Hvað með fjármál LÍV?
— Þau voru að sjálfsögðu á
dagskrá, og eru, eins og ég
ga-t um áðan, erfið. Ennþá er
um að ræða verutegar skt'.ld-
ir hijiá sambandiniu, nema þær
nú um 300 þúsundutm, og setg-
ir sí'g sjálft að slíkt hlýtur að
hindra mjög alla nauðsyniega
starfsemii. enda hefur hún ver
ið í algjöru lágmarki og þðss
vegma efcki hægt að vcita oins
mifcla þjónustu við hin fin-
stöku félög, sérstaklega útl h
lamdi, sem þurft hafa á mik-
iOli fyrirgi'eiðsiu að halda.
Hins 'ægar ketnur fram
þeirrí fjá'rhagsáætlun. sem
samþyfcfct var fyrir næsta kjör
tímabil, að sennilega mun unm't
að greiða niður þessar s'kuldir
um ca. helmiimg á næstu tveim-
ur árum.
— Þiragið endað'i síðan með
stjó'rnarfcjört Urðu verulegat
breytimgar á stjórn LÍV?
— Nei. þær urðu mjög ó-
vera'l'egiar. í framfcvæmdia-
stjörn eiga nú sæti auk for
nranns, Sverris Hermannsson-
ar, Bjiörn Þórhallsson. Hannes
Þ. SigurfSsson, Ragmar Guð-
mundsson og Baldur Óskars-
son, en til vara BjörgúJfUr Sig-
urðsson. Kristjám Guðlaugsson,
Böðvar Pétursson og Örlygur
Geirsson.. Sina brerfingin i
framikvæmd'astjóirninni var, aft
Framhald á bls. 15.