Vísir - 16.11.1978, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 16. ndvember 1978; vism
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent h/f ^
Framkvæmdastjóri: Davffi Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
úlafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Umsjón meö Helgarblaöi: Arni
Þórarinsson. Blaöamenn: Berglind Ásgeirsdóttir,Edda Andrésdóttir, Gisli
Baldur Garðarsson, Jónina Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Stefán Kristjáns-
son, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Útlit og hönnun: Jón
Oskar Hafsteinsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreífingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
Siöumúla 8. Slmar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 866)1.
Ritstjórn: Siöumúla 14 simi 86611 7 linur
Askriftargjald er kr. 2400,-
á mánuöi innanlands.
Verö i lausasölu kr. 120 kr.
eintakiö
Prentun Blaöaprent h/f.
Hin rounverulega
ríkisstjórn
Um þessar mundir fara fram mikil undirheimaátök í
pólitíkinni. Augljóst er, að framtíð ríkisstjórnarinnar
ræðst í þessum mánuði. Á bak við tjöldin fást fulltrúar
stjórnarflokkanna við tvö megin-viðfangsefni. I fyrsta
lagi f járlögin og í öðru lagi takmörkun verðbóta á laun
um næstu mánaðamót.
Verulegur áhugi sýnist vera á því í stjórnarf lokkunum
að halda stjórnarsamvinnunni áfram, þó að samstarfið
séá margan hátt stirt. Uppgjöf nú kostar að öllum lík-
indum kosningar, því að ólíklegt er að Sjálfstæðisflokk-
urinn gengi inn í stjórn án þess að láta A-flokkana og
Framsókn taka út dóm kjósenda, a.m.k. væri það ekki
hyggilegt.
Hnútukast Benedikts Gröndals á flokksþingi Alþýðu-
flokksins í garð Lúðvíks Jósepssonar er miklu fremur
leikur í þráskák en vísbending um áhuga á stjórnarslit-
um. Yf irlýsingar talsmanna stjórnarf lokkanna af þessu
tagi verður að skoða f Ijósi þeirra baktjaldasamninga,
sem nú eiga sér stað. Varasamt er því að draga af þeim
almennar ályktanir.
En það eru tvö atriði, sem vert er að gefa gaum í því
pólitíska ástandi sem nú ríkir. Þar er í fyrsta lagi á það
að líta að það eru aðilar utan ríkisstjórnarinnar, sem i
raun og veru halda henni saman. I öðru lagi koma nú upp
á yfirborðið augljósari dæmi en oft áður um það, að
stefnuyfirlýsingar stjórnmálaflokka eru hrein mark-
leysa, þegar til kastanna kemur.
Ýmsir halda, að í ríkisstjórninni sé málum ráðið til
lykta og það fari eftir afstöðu ráðherranna, hvort stjórn-
in nái samkomulagi. En svo er ekki, nema að takmörk-
uðu leyti. Þetta á einkum við um vísitölumálið, sem er
mála viðkvæmast fyrir stjórnina.
I upphafi ætlaði stjórnin að færa ákvörðunarvald um
það ef ni inn í svokallaða vísitölunef nd undir f orsæti Jóns
Sigurðssonar. En á þessu stigi virðist f lest benda til þess,
að starf þeirrar nefndar endi á sama veg og verðbólgu-
nef ndar síðustu ríkisstjórnar: Forstöðumaður þjóðhags-
stofnunar leggur fram álit, sem enga pólitíska þýðingu
hef ur.
Þeir sem ráða ferðinni eru forystumenn verkalýðsfé-
laganna innan A-f lokkanna. Það eru þeir sem gera sam-
komulag sín á milli. Völdin eru þannig raunverulega í
þeirra höndum, enda hafa ráðherrarnir ótrauðir getað
sótt f undi erlendis að undanförnu, þó að líf stjórnarinnar
hafi hangið á bláþræði. Þetta hefðu verkalýðsforingjar
flokkanna ekki getað leyft sér.
í því baktjaldamakki, sem staðið hefur yfir milli
verkalýðsforingja A-flokkanna, hafa kosningafyrirheit-
in frá því í vor sem leið orðið að víkja fyrir öðrum póli-
tískum hagsmunum. Kosningabaráttunni gegn febrúar-
lögunum hefur t.d. verið snúið upp í endurútgáfu
þeirra. Það sýnir ábyrga afstöðu núna, en varpar Ijósi á
loddarahátt fyrir kosningar.
Fyrirheit um afnám tekjuskatts hefur verið efnt með
því að hækka skatta með álagningu aftur í tímann. Bak-
tjaldasamningar verkalýðsforingja A-flokkanna sýnast
ekki munu leiða til afgerandi breytinga í því efni. Engin
grundvallarbreyting verður gerð á vísitölukerf inu. Þar
er aðeins um að ræða bráðabirgðaráðstöfun til þriggja
mánaða.
Aðalatriðið er að þessir stjórnunarhættir geta ekki leitt
til markvissrar baráttu gegn efnahagsringulreiðinni.
Kjarni málsins er sá, að mönnum utan ríkisstjórnarínn-
ar hef ur verið fengið það verkefni að ná samstöðu milli
stjórnarflokkanna á þeim grundvelli að það eru meiri
hagsmunir að halda stjórninni saman með einhverjum
ráðum en fylgja fram raunhæf ri stjórnarstefnu. Það er
enn verið að taka gálgaf resti þrátt f yrir loforð um fram-
búðaraðgerðir.
RISAVELDIN
UNDIRBÚA NÝJA
HEIMSSTYRJÖLD
gegn eritreiskum, sómölskum og
eþiópiskum frelsishreyfingum.
Sovétrikin studdu valdarániö i
Afganistan á þessu ári og margir
telja (þ.á.m. ÞjóBviljinn) aB
valdarániB hafi verib framiB ab
undirlagi þeirra. Angóla er her-
setiB af kilbönskum her, frelsis-
hreyfingunum þar var sundraB
meB beinni Ihlutun Rússa.
Af þessari lausleguupptalningu
sést hvernig Sovétrikin hafa veriB
a& færa sig smám saman upp á
skaftiB I Asiu og Afriku. Og viti
menn! Bandarisku heimsvalda-
Heiöur Baldursdóttir skrifar:
Þessi grein var upphaflega ætluð tii birtingar sem
dagskrárgrein i Þjóöviljanum, eins og sjá má af efni
hennar og innihaldi.
Þjóöviljinn þóttist hafa dregið þá lærdóma eftir
kosningarnar nú í vor aö blöðin þyrftu að vera opnari
og birta aðrar skoðanir en skoðanir útgefenda blað-
anna. Betrumbætur Þjóðviljans virðast þó ekki rista
djúpt, a.m.k. ekki þegar um er að ræöa gagnrýni á
starfsaðferðir Alþýðubandalagsins innan hreyfingar
herstöðvaandstæðinga. Grein þessari var hafnað og
yfirvarp ritstjóra Þjóðviljans var að hér væri um að
ræða áróður fyrir 1. des. hreyfingunni. Rétt er að
greinin er að hiuta til hvatning til fólks að starfa með
1. des-hreyfingunni en meginþungi greinarinnar er
hvatning til herstöðvaandstæðinga að hef ja viðreisn-
arstarf innan Samtaka herstöðvaandstæðinga. Það
eru kannski einhver nýmæli hjá Þjóðviljanum að
leggjast gegn því að herstöðvaandstæðingar séu
hvattir til starfs?
Bandarikin og Sovétrlkin
undirbúa nýja heimsstyrjöld,
styrjöld sem verBur viBtækari og
mannskæbari en nokkru sinni i
veraldarsögunni.
BæBi risaveldin vigbUast af
kappi. Til aB fegra þaB i augum
alheimsins reka þau „friBar- og
slökunarstefnu” af kappi. FriBar-
ráBstefnur eins og t.d.
Helsinki-ráBstefnan gefa Ut fag-
urorBaBar yfirlýsingar. Reynt er
aB halda þvl aB almenningi aB
unniB sé stöbugt a& þvi aB tryggja
friB. Minnir þetta díki á „friBar-
vibræBur” stórveldanna fyrir 1.
og 2. heimsstyrjöldina? Ber þessi
aukni friBarbobskapur heims-
valdasinnanna vott um einhverja
breytingu á heimsástandinu?
Ef viB lftum aftur 1 timann um
tvo áratugi sjáum vib aB ein
meginbreyting hefur orBiB á
valdajafnvæginu I heiminum.
Bandarikin eru aB missa óskoruB
yfirráB sin yfir auBlindum heims-
ins. t Afriku og Asiu eru
Bandarikin smám saman aB
missa ítökin. Sovétrikin efla
hinns vegar itök sin i þessum
heimshlutum. Sovétrikin náBu
tökum á frelsishreyfingu Viet-
nam og standanU á bak viB árásir
Vietnama á AlþýBuveldiB
Kamputséu. Afskipti Sovétmanna
af Indlandi hafa aukist og á
Indlandshafi, sem raunar er
„friBlýst” hafsvæBi, er fjöldi
sovéskra herskipa I keppni viB
þau bandarisku. Sovétrikin veita
herforingjaklikunni I Eþiópiu
vopn og hernaBarráBgjöf og
kúbanska málali&a I stríBi þeirra
sinnarnir hafa skipt um ham i
þeirri von aB þaB verBi árangurs-
rikt viBnám gegn rauBum fána
Sovétrikjanna. Skyndilega er
bandariska heimsvaldastefnan
orBin boBberi „friBar” og
„mannréttinda” i heiminum. Má
þar t.d. nefna afskipti þeirra af
suburhluta Afriku og miB-austur-
löndum. En eöli Bandarlkjanna
er hiB sama þrátt fyrir milt bros
Carters. Bandarikin halda
S-Amerlku I greipum sér, blóB-
baBiB I Chile er verBugur minnis-
varbi „friöarboBskapar”
Bandarikjanna.
En risaveldin kljást ekki a&eins
I 3. heiminum. NorBurlöndin
liggja á mörkum áhrifasvæöa
risaveldanna. NorBurlöndin og
þa r m eB lsla nd m unu_____þv I
óhjákvæmilega dragast inn I átök
þeirra.
Finnland er á áhrifasvæöi
Sovétríkjanna. Sovétrikin reka
grófa ihlutunarstefnu I innan-
rlkismál Finnlands. Allur and-
sovéskur áróöur er t.d. bannaBur
þar. Fjölmennar hersveitir
Sovétmanna eru viB landamæri
Noregs og SviþjóBar og á Sval-
baröa hefur rUssneksi herinn
sniBgengiB lögsögu Noregs og
komiB sér upp hernaöaraöstöBu i
trássi viö alþjóöasáttmála.
Tvisvar sinnum hefur sovéski
herinn æft innrás i Noreg frá sjó,
— aöeins 1 km frá landamærum
Noregs, OKEAN ’70 og OKEAN
’75. A N-Atlantshafinu sveima
rUssnesk herskip og kafbátar og
oft á dag fljúga sovéskar njósna-
flugvélar yfir Island.
Ctrýmingarstyrjöld
eður ei?
I umræöum um styrjaldarhætt-
una hefur oft heyrst sagt aB þaB
þýöi ekkert aB berjast gegn strlöi
— næsta heimsstyrjöld veröi
hvort sem er Utrýmingarstyrjöld
þar sem öllu llfi á jöröinni veröi
eytt meö kjarnorku- og atóm-
sprengjum. ÞaB er næsta athygl-
isvert aB þeir sem ibnastir hafa
veriö viö aö útbreiBa þennan
hræösluáróöur eru m.a. islenskir
„só6lalistar” sem svohafa stund-
um veriBnefndir. Hverjum skyldi
þaö þjtoa, alþýöunni eBa heims-
valdasinnum, aö magna upp ótta
viB heimsstyrjöld? Augljóslega
heimsvaldasinnum.
Annars er gjöreyöingarstrlö
harla óliklegt. Stórveldin hefja
ekki styrjöld i þeim tilgangi aö
útrýma fólki heldur til þess aB
græöa, komast yfir nýjar lendur,
atvinnutæki og markaöi. Enda
veröur aö gæta þess, aö höfuB-
þungi hergagnaframleiöslunnar
er á vopnum sem beitt er I „hefB-
bundinni” uppskiptastyr jöld.
Hlutverk islensks alþýöufólks er
ekki aö skríBa I felur þegar styrj-
öldin skellur á eöa grátbiöja risa-
veldin um aö láta landiö I friöi,
þannig veröur engum bjargaö.
Styrjöld er framhald pólitlkur.
Meöan risaveldin undirbúa nýja
uppskiptastyrjöld snúumst viö
gegn þeim meö harBri pólitiskri
baráttu. Þegar styrjöldin hefst,
hefst jafnframt nýtt stig I baráttu
alþýöunnar.
Staða íslands i Risa-
veldaskákinni
ÞaB má segja þaB fyrir vlst aö
þaö er siöur en svo vonlaust aö
berjast gegn risaveldunum og
striösundirbúningi þeirra. Mark-
miB stórveldanna er ekki aö eyöa
öllu lifi á Islandi meö nokkrum
bombum. MarkmiB þeirra er aB
hersitja landiö og nota þaB sem
herbækistöö. I dag er Island her-
setiB af NATO-her. NATO-sinnar
segja aö bandariski herinn sé
hér til aö ver ja okkur. En þorska-
strlBiö sannaöi fyrir mörgum aB
svo er ekki. ísland liggur nokkurn
veginn á mörkum þeirrar llnu
sem risaveldin hafa dregiB um
þvera Evrópu til aB afmarka
áhrifasvæöi sin. Sem stendur er-
um viö NATO-megin en I heims-
styrjöld eöa jafnvel fyrr gæti far-
iB svo aö NATO telji hagsmunum
slnum betur borgiö meö þvl aö
sleppa lslandi I hendur Sovétrlkj-
anna. Sem dæmi má nefna aö
upplýst hefur veriö aB varnarlína
NATO i Noregi er dregin um
Þrándheim. NorBan hennar á aB
nota norska dáta sem fallbyssu-
fóöurtil aö tefja fyrir framgangi
Sovétmanna áöur en NATO
bregst viö.
Þaö er augljóst aB Islendingar
geta ekki treyst á sllka „vernd”.
Þvi er mikilvægt aö hefja öfluga
baráttu fyrir sjálfræöi íslands,
gegn bábum risaveldunum, fyrir
hlutleysi tslands i heimsstyrjöld
(fyrir vopnuöu hlutleysi vel aö
merkja. Vopnlaus getur Islensk
alþýöaaldreivariö sjálfræöi sitt).
Fyrsta skrefiö er aB berjast fyrir
úrsögn tslands úr NATO og brott-
för bandariska hersins.
Samtök herstöðvaand-
stæðinga
Þau samtöksemumárabil hafa
staöiö i fararbroddi andheims-