Morgunblaðið - 03.01.2001, Blaðsíða 16

16 E MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HeimiliFasteignir
L
ÍF fólks hefur verið að
breytast. Hjón vinna
gjarnan bæði úti, eru oft
hámenntuð eða þá með
sérkunnáttu í einhverjum starfs-
greinum, þannig að tíminn heima er
notaður öðru vísi en áður. Þetta hef-
ur haft mikil áhrif á heimilið og
hvernig það er mótað.
Nú ætlast maðurinn ekki lengur
til þess, að maturinn sé heitur þegar
hann kemur heim. Þess í stað er
maturinn settur í örbylgjuofninn og
hitaður upp í hvelli. Þetta þýðir líka
meira frelsi gagnvart matmáls-
tímum. Þeir eru ekki eins niður
njörvaðir og áður.
Gildi stofunnar hefur minnkað
„Samverustundir fjölskyldunnar
eru að færast að verulegu leyti inn í
eldhúsið. Áður voru þær í stofunni
fyrir framan útvarpið og sjón-
varpið,“ segir Hilmar Þór Björns-
son arkitekt, þegar hann var spurð-
ur að því, hvaða breytingar væru
mest áberandi á heimilum og húsa-
skipan Íslendinga á undanförnum
áratugum.
„Fyrir fimmtíu árum var eldhúsið
mjög lítið og eingöngu notað til mat-
argerðar,“ segir Hilmar Þór. „Síðan
tók borðkrókurinn að flytjast inn í
eldhúsið en borðstofan fór að víkja.
Nú er eldhúsið það sem skiptir
mestu máli. Tækin í eldhúsinu eru
af fullkomnustu gerð og það er
borðað í eldhúsinu. Þannig er borð-
stofan orðin hluti af því. Útvarpið er
fyrir löngu komið inn í eldhúsið, en
það var áður í stofunni og nú er það
einnig orðið mjög algengt, að fólk
hafi sjónvarp í eldhúsinu.
Af þessum sökum er eldhúsið að
kalla eini staðurinn, þar sem heim-
ilisfólkið hittist og fyrir utan eldhús-
ið er baðherbergið það eina, sem er
sameiginlegt. Þar fyrir utan hefur
hver sitt litla sérbýli innan íbúðar-
innar. Börnin eru komin með síma
inn í herbergið sitt, sína eigin tölvu
og sitt eigið sjónvarp. Þau hafa því
ekkert inn í stofuna að sækja.“
„Nú eru stórar fjölskyldur ekki til
lengur,“ heldur Hilmar Þór áfram.
„Fólk á annað hvort eitt, tvö eða
þrjú börn. Það er sjaldgæft, að frá-
vik séu meiri. Áður voru kannski sjö
til átta börn og jafnvel enn fleiri
mjög algeng. Nú eru börnin svo
ólíkt færri og fjölskyldurnar orðnar
mun staðlaðari en áður. Um leið er
Eldhúsið samverustaður
Gamla borðstofan og eldhúsið er orðið að einu rými. Útvarpið er fyrir löngu komið inn í eldhúsið og sjónvarpið er á leiðinni
þangað. Myndlistin er líka að flytjast úr stássstofunni inn í eldhúsið, sem er að þróast í að verða aðal rými íbúðarinnar.
Verulegar breytingar hafa orðið á íbúðarhúsnæði á
undanförnum árum, ekki hvað sízt innanhúss.
Magnús Sigurðsson ræddi við Hilmar Þór Björnsson
arkitekt, sem segir eldhúsið það sem skiptir
mestu máli nú.
Morgunblaðið/Jim Smart
L
itir eru til þess að tengja
saman, til þess að ná
fram heild. Í íbúðar-
húsnæði þarf að vera til
staðar einhver samfella, einhver
heild, ef fólk vill hafa fallegt í
kringum sig. Litirnir eiga að vera
í bakgrunni, ekki í forgrunni og
til þess fallnir að ná fram
ákveðnu andrúmslofti.“
Þannig komst Halldóra Vífils-
dóttir arkitekt að orði, þegar hún
var spurð að því hvað gera eigi
með litum. Halldóra hefur bæði
hannað einbýlishús og eins hefur
hún gert mikið af því að breyta
og gera upp húsnæði, bæði fyrir
fyrirtæki og einstaklinga.
„Litir eiga að mínu mati ekki
að vera áberandi heldur framar
öðru að skapa þægilegt andrúms-
loft,“ heldur Halldóra áfram. „Ég
hef því mikið dálæti á jarðlitum,
frá brúnum tónum yfir í beis og
gulhvíta liti og síðan yfir í grátt.
Mér finnast litbrigði í sama tón
mjög heillandi. Þá er galdurinn
sá, þegar notað er grátt og
brúnt, að hafa svolítið af gráu í
brúna litnum og brúnu í gráa
litnum. Þegar þetta er gert finnst
mér oft takast að ná fram þessari
samfellu, að hafa litina svipaða
en samt ólíka, að láta hvert her-
bergi vera með sínu yfirbragði en
breytast samt alltaf örlítið.
Ég hef einnig notað mikið
hvítan lit, en hvítt er ekki bara
hvítt heldur er galdurinn sá að
nota mörg lög af hvítum litum.
Í gömlum húsum, sem eru með
gólflistum, áfellum og jafnvel
með rósettum í lofti, finnst mér
fara mjög vel á því að hafa þetta
gamla skraut lakkað í alveg
hvítu, en nota síðan ljósa tóna
annars staðar til þess að draga
þetta skraut fram, sem er svo
sérstakt fyrir sum eldri hús.
Þetta myndi ég aftur á móti ekki
gera í alveg nýju húsi.
Sumir arkitektar eins og Sig-
valdi Thordarson notuðu og
hreinlega merktu sínar bygg-
ingar með vissum litum, svo að
það er ekki hægt að skilja þessa
liti frá arkitektúrnum.
Ef farið er langt aftur í tímann
til hins klassíska, þá eru alltaf
vissir litir sem fara aldrei úr
tísku. Grunnlitirnir eru alltaf
þeir sömu, gulur, rauður og blár,
og þeir ganga mjög vel með
hvítu. Grátt er líka mjög gjarnan
notað með þessum litum.“
Brúnn og grár litur
áberandi nú
Að sögn Halldóru hefur smekk-
ur fólks verið að breytast. „Á síð-
Hvað viljum
við gera
með litum?
Fallegustu litiirnir eru oft í efninu sjálfu.
Litir eiga frekar að vera verkfæri til að skapa ákveðna
stemmningu en tilgangur í sjálfu sér. Magnús Sig-
urðsson ræddi við Halldóru Vífilsdóttur arkitekt, sem
segir að í góðum arkitektúr séu litir og bygging sam-
tvinnuð.
Gott er að nota saman mismunandi
liti í svipuðum tón.