Morgunblaðið - 01.02.2002, Qupperneq 2

DAGLEGT LÍF
2 B FÖSTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LISTRÆNA
IÐKUNÉG VAR í mikilli sálar-togstreitu hvað varðarsönginn því mér varorðið ljóst að ég hafðiekki fundið réttan far-veg fyrir hann. Það var
einskis virði að syngja popp, djass,
ballöður eða annað, því eitthvað í mér
þráði að sameina sálarbraut mína og
þetta dásamlega tjáningarform. Síð-
an þá hefur mér tekist að finna leið til
þess að vinna með hópum með rödd-
ina, þar sem sálin fær að leika lausum
hala í raddbeitingunni og líkaminn
tekur fullan þátt í ferlinu. Þannig
fæðist samruni sjálfsstyrkingarferils
og tjáningar með röddinni. Með aldr-
inum og sífellt opnari sál hefur röddin
tekið á sig dýpt og breidd og hug-
rekki, sem ekki var þar þegar ég var
yngri. Sálin fær nú að nota þetta tæki
á öðum sviðum en því rómantíska,
sem var gamla leiðin.“
Sigrún Harðardóttir ráðgjafi hefur
hér orðið. Sjálfsagt muna margir eftir
henni frá því á árum áður er hún heill-
aði landsmenn með silfurtærri söng-
rödd sinni í lögum eins og Ástar-
kveðju, Vögguvísu úr Silfurtunglinu
og Sofðu unga ástin mín og lögum af
sólóplötu hennar „Shadow Lady“
sem út kom árið 1976, en þar söng
Sigrún frumsamin lög og texta. Síðan
þá hefur hún víða ratað í leit sinni að
auknum sálarlegum og andlegum
hæfileikum og sjálfsþekkingu. Sú leit
virðist hafa borið árangur því nú er
hún farin að miðla öðrum af reynslu
sinni og þekkingu á þessu sviði. Hún
hefur um nokkurra ára skeið verið
búsett í Danmörku og starfað þar að
andlegum málefnum og ráðgjöf. Sig-
rún hefur að undanförnu dvalið hér á
landi og hélt nýverið fyrsta nám-
skeiðið af fjórum um efni sem hún
kallar: „Sjálfsþekking og mannleg
samskipti. Skilningur og færni á list-
rænni lífsbraut.“
Leitin að vistvænum safnhaugi
Allt á þetta sinn aðdraganda og
Sigrún segir að samhliða rysjóttum
söngferlinum liggi straumur af sjálfs-
þroska og leit að auknum sálarlegum
og andlegum hæfileikum:
„Þessi straumur, sem ýtir mér á
undan sér, hefur leitt mig inn á fjár-
sjóðaleit og fjársjóðurinn er eigin sál
og annarra. Eftir nokkurra ára leit
var ég stödd á Emerson College í
Essex á Englandi, sem er fullorðins-
fræðsluskóli, byggður á heimsmynd
Rudolfs Steiner. Tildrögin voru þau
að ég var svo óánægð með safnhaug-
inn minn á Kletti í Gufudalssveit, en
þar gerðist ég bóndi 25 ára gömul.
Draumur minn var að rækta líf-
rænt og ég bjó mér því til safnhaug í
stað þess að nota ólífrænan áburð. En
safnhaugurinn minn var bara svo lé-
legur að ég ákvað að finna mér skóla
til að læra að búa til almennilegan
safnhaug. Ég skrifaði út um allan
heim og fékk upplýsingar um þennan
skóla á Englandi og dreif mig þangað,
27 ára, og innritaðist í landbúnaðar-
deildina. Þar lærði ég að búa til al-
mennilegan safnhaug, en í skólanum
voru margar aðrar deildir. Þarna var
hægt að læra listiðkun, kennslufræði
og maður gat lært að verða fóstra og
sitthvað fleira. Upphaflega lærði ég
þarna „bíódýnamískan“ landbúnað í
eitt ár, en um leið uppgötvaði ég þá
andlegu uppsprettu sem þarna var að
finna. Ég hafði verið andlega leitandi
í mörg ár og skynjaði að í Emerson
College var að finna svör við mörgum
mínum spurningum. Rúmum áratug
síðar var ég aftur komin á skólabekk í
þessum skóla.“
Að loknu búfræðináminu á Eng-
landi kom Sigrún heim og starfaði
meðal annars sem menntaskólakenn-
ari í nokkur ár. Á árunum 1982 til
1984 settist hún niður á kvöldin að
loknum vinnudegi og þýddi „Heim-
speki frelsisins“ eftir Rudolf Steiner.
„Við það kom enn meira skipulag á
hugsanamynstur mitt og hæfileikann
til að gera flóknar hugsanir og hugtök
skiljanleg fyrir aðra,“ segir hún.
Sigrún var með í stofnun Vestur-
landsdeildar Kvennalistans og full-
trúi þeirra í ritnefnd 19. júní, blaðs
Kvennréttindafélagsins, í tvö ár. Hún
vann hjá Sundsambandinu um skeið
og komst þá að því að hana skorti
þekkingu varðandi skipulag og
stjórnun á stofnunum, félögum og
fyrirtækjum.
„Ég ákvað því að fara aftur í Emer-
son College og nam þar fyrirtækja-
ráðgjöf, fullorðinsfræðslu og sjálfs-
styrkingu í tvö ár og stofnaði
samtímis ráðgjafarhóp, þar sem við
unnum ráðgjafar-, leiðbeiningar- og
kennslustörf í „frístundum“ okkar.“
Ný aðferð við fullorðinsfræðslu
Að loknu náminu á Englandi flutti
Sigrún til Danmerkur. „Í byrjun vann
ég skipulega að því að læra tungu-
málið, sem var gleymt og grafið eftir
stúdentsprófið. Jafnframt gerði ég
mér far um að reyna að skilja dönsku
þjóðarsálina og skapa vef af fólki með
sömu áhugamál. Þetta leiddi fljótt til
þess að ég fór að flytja fyrirlestra og
var ráðin hjá ráðgjafarfyrirtækinu
„danSET consulting“ og varð svo
meðeigandi að því. Síðan stofnaði ég
lítið fyrirtæki og svo ásamt öðrum fé-
lagið ProAnima, sem vinnur aðallega
með sjálfsstyrkingu og fyrirtækja-
ráðgjöf á grundvelli félagslegrar vist-
fræði.“
Árið 1993 gerðist Sigrún frum-
kvöðull í Danmörku fyrir enska
þroskaferlið „Springboard“, sem er
sjálfsstyrking og ferli ákvarðanatöku
fyrir konur: „Ég þýddi vinnubókina
og lagaði námskeiðin að dönskum að-
stæðum. Ég var með þessi námskeið í
fjögur ár og urðu þátttakendur í allt
um 900 talsins, frá ýmsum fyrirtækj-
um og stofnunum. Þessi námskeið
eru byggð á því að þátttakendur
vinna á ýmsan hátt með sjálfsævi-
sögu sína.“
Haustið 1998 tók Sigrún svo frum-
kvæðið í nýjum aðferðum til kennslu
fullorðinna og bauð upp á tveggja og
hálfs árs hlutanám, eina helgi einu
sinni í mánuði. „Þriðji danski hópur-
inn er nú búinn með ferlið. Ég vinn
með skapandi ferli, þar sem sterk
þátttaka er undirstöðuatriði í því að
skilja sjálfan sig og aðra. Það var
draumur minn eftir námið á Englandi
að sameina listræna iðkun og það að
þroska sig sem fullorðin manneskja.
Þetta hefur nú tekist. Ég hef sjálf iðk-
að listmálun frá árinu 1988, bæði sem
tæki til að skilja sjálfa mig og einnig
sem hreina listræna tjáningu.“
Námskeið í fjórum lotum
Þess má geta að hér á landi eru nú
starfræktir tveir almennir skólar og
þrír leikskólar í anda Rudolf Steiner
og hefur Sigrún komið heim undan-
farin tíu ár, eina helgi á ári, og unnið
að samvinnuferlum og stjórnun í
þessum skólum. En námskeiðin sem
hún stendur fyrir nú eru óháð þeirri
starfsemi. Sigrún lagði áherslu á að á
námskeiðunum væri ekki verið að
prédika, kenna eða innprenta mann-
speki Rudolfs Steiner, heldur eru
andleg vísindi hans notuð til stuðn-
ings við leit að mannþekkingu og
auknum þroska:
„Þetta er námskeið í fjórum lotum
sem tengjast innbyrðis og hug-
myndafræðin, sem að baki liggur, er
andleg vísindi Rudolfs Steiner, sem
hann kallaði mannspeki,“ sagði Sig-
rún. „Þetta er sérstök aðferð sem
byggist á því að bera virðingu fyrir
því að fullorðið fólk þroskast og
þroski fullorðins fólks felst ekki ein-
göngu í því að fara í frekara háskóla-
nám eða endurmenntun heldur einn-
ig í því að sálin þroskar sig alltaf. Hún
hefur innri hrynjandi sem við vinnum
með. Og við vinnum einnig með þá
vitneskju að sálir fullorðins fólks þrá
einhvers konar listræna iðkun og
sálin blómstrar við listræna iðkun.
Á námskeiðinu sem nú er nýlokið,
það er að segja fyrstu lotu, er kynn-
ing á því hvernig mannspekin lítur á
manneskjuna, sem líkama, sál og
anda. Og hvað það þýðir þegar við er-
um að vinna með okkur sjálf, og með
öðrum, að líta á manneskjuna þannig.
Ég held fyrirlestra um efnið og síðan
fer fram mikil hópvinna með listrænu
ívafi og samtölum og með verkefnum
og æfingum. Þátttakendur skrifa nið-
ur það sem þeir upplifa í æfingunni.
Við erum að læra allt lífið og sálin
þráir að læra. Hún grípur allt sem við
gefum henni til að þroska sig og út-
víkka.“
Ef ég tæki mig nú til og skellti mér
í aðra lotu, færi á þetta námskeið í
júní. Hvað myndi ég læra?
„Þú myndir læra um lundernið.
Hvað það þýðir fyrir manneskjuna ef
lundernið einkennist af hæglyndi,
bráðlyndi, þunglyndi eða léttlyndi.
Við vinnum einnig með ágreining í
mannlegum samskiptum, hvar hann
er algengastur, sem er í hjónabandi
og á vinnustöðum. Þú myndir líka
læra um þá eiginleika sálarinnar sem
koma fram í tjáningu. Hvernig þú tjá-
ir þig. Ertu ákveðinn, skipulagður í
tali og sannfærandi eða ertu kannski
blíður, hikandi og spyrjandi? Hver
maður hefur venjulega sex svona eig-
inleika, en flestir nota ekki nema þrjá
þeirra. Námskeiðið er því líka æfing í
því að útvíkka sálarfærni sína í því
hvernig við tjáum okkur hvert við
annað.“
Þriðja lota verður í janúar á næsta
ári og sagði Sigrún að þá yrði tekin
fyrir sjálfsævisagan í orðum og
myndum, þroskahrynjandi mann-
eskjunnar og persónuleg örlög. „Ævi
fólks er lykillinn að þroskanum. Hún
er fjársjóður. Hér er lögð áhersla á að
menn séu ekki að velta sér upp úr ein-
hverju sem miður hefur farið í fortíð-
inni heldur byggist aðferðin á af-
mörkuðum æfingum, sem opna
Sigrún Harðardóttir er hætt að syngja inn á
hljómplötur en hefur beint söngnum í annan
farveg. Hún segir Sveini Guðjónssyni frá því
hvernig henni tókst að „sameina sálarbraut
sína og þetta dásamlega tjáningarform“, eins
og hún orðar það sjálf.
Sigrún hefur stundað listmálun
frá árinu 1988, „bæði sem tæki
til að skilja sjálfa sig og einnig
sem hreina listræna tjáningu“,
eins og hún orðar það. Þetta
verk heitir „Sál með Ég-kjarna“.
Þegar þátttakendur eru konur eru börnin oft með, í anda eða í líkama.
Þessi var með í móðurlífi og þar til hann var sex mánaða gamall.
Leikræn tjáning á
námskeiði sem mið-
ar að því að „upp-
götva skuggahlið-
ina“, í Danmörku
árið 2001.
Listræn vinna er
ávallt fólgin í nám-
skeiðunum.
Sálin blómstrar
við
Sigrún Harðardóttir