Morgunblaðið - 17.01.2003, Blaðsíða 3

menn drekka úr vinstri handar
bollanum skerpist sköpunargáfan
og innsæi og skynjun eflist. Ef fólk
drekkur hins vegar úr hægri hand-
ar bollanum eflast skipulagshæfi-
leikarnir. Þetta helst í hendur við
krossverkun heilahvelfanna.“
Listhönnuðurinn bendir ennfrem-
ur á að bollarnir eru líka með
kúptum botni, eins konar velti-
botni, sem gerir það að verkum að
ekki er hægt að velta þeim um
koll. „Þú getur haft þá ofan á
sænginni þinni án þess að hella
dropa niður.“
Aðspurð hvort hún tryði sjálf á álfa
og huldufólk segir Kristín Sigfríður:
„Ég kem úr venjulegri alþýðufjöl-
skyldu, er yngst sex systkina, og
þegar ég var lítil las pabbi oft fyrir
okkur krakkana upp úr þjóðsögun-
um. Okkur fannst þetta rosalega
spennandi og vorum stundum
stjörf af hræðslu. Þessi trú á álfa
og huldufólk var því aldrei langt
undan í minni barnæsku og eflaust
hefur það haft einhver áhrif þegar
ég var að vinna við þessa kynja-
hluti.“
Gagntekin af
hversdagsleikanum
Kristín Sigfríður stundaði nám
við Konsfack listaháskólann í
Stokkhólmi og útskrifaðist síðan
úr Myndlista- og handíðaskóla Ís-
lands, í keramik. Síðan lauk hún
tveggja ára framhaldsnámi við Dan-
marks Design Skole í Kaupmanna-
höfn, aðallega gler- og postulíns-
hönnun. Hún hefur haldið tvær
einkasýningar hér á landi og tekið
þátt í fjölda samsýninga, bæði hér
heima og erlendis. Hún er einn af
rekstraraðilum Meistara Jakob-gall-
erís við Skólavörðustíg og einnig
R-21 gallerí í Kaupmannahöfn. Þá
hefur hún starfað sem stundakennari
við Listaháskóla Íslands. „Við erum
tíu listamenn sem rekum Meistara
Jakob og jafnframt höfum við unnið
saman að ýmsum verkefnum. Þetta
fólk kemur úr öllum geirum mynd-
listar og við höfum meðal annars
staðið saman að sýningum erlendis.
Meistari Jakob er „stórt“ gallerí í
litlu rými, en húsnæðið er svo lítið að
það er varla hægt að sýna þar
stærstu verkin okkar,“ segir hún.
Kristín Sigfríður kvaðst sækja
áhrifin og innblásturinn alls staðar
frá: Náttúrunni, útvarpinu, fatnaði,
arkitektúr, japanskri leirkerahefð og
skandinavískri hönnun og allt þar á
milli. „Ég hanna talsvert af nytja-
hlutum, og það má kannski segja að
ég sé á mörkum hönnunar og mynd-
listar. Mér finnst gaman að fást við
hluti sem tengjast daglegri notkun,
því hversdagsleikinn er svo raun-
verulegur. Ég hanna gjarnan ein-
falda hluti sem maður handleikur
daglega, eins og til dæmis bolla. Ég
reyni samt að gera þá dálítið þannig
að þeir séu einstakir í sjálfu sér. Svo
vinn ég líka stundum stóra grófa
hluti, skúlptúra og þess háttar,“
segir leirlistarkonan og kveðst
vera ánægð með hlutskipti sitt í lífinu
og listinni. „Þetta á vel við mig og
mér leiðist aldrei þótt ég sé ein hér
við vinnuna í Stúdíó Subbu langtím-
um saman. Ég hlusta á góða tónlist á
meðan ég vinn og stundum hlusta ég
á heilu skáldsögurnar af snældum.
Það gefur manni oft innblástur. Þessi
vinna er orðin svo stór hluti af mér að
ég gæti ekki hugsað mér neitt annað.
Ég held að það eigi við um alla list.
Listamenn verða gagnteknir af því
sem þeir eru að gera hverju sinni.
Jafnvel hversdagslegir nytjahlutir
geta gagntekið mann á meðan maður
er að vinna við þá og sú hugsun að
gera alltaf sitt besta og reyna að gera
hlutinn eins góðan og kostur er. Þótt
maður sé bara að drekka venjulegt
molakaffi verður sú athöfn miklu
notalegri ef maður notar fallegan
bolla undir kaffið. Þannig hugsa ég
yfirleitt á meðan ég vinn.“
Bollarnir sem Kristín Sigfríður sendir
á sýninguna í Berlín.
Handgerð veltiglös.
Postulíns-
og gler-
könnur.
svg@mbl.is
DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 2003 B 3
LEIKFIMI, jóga,þrekæfingar og líkams-rækt af öll-
um toga er lands-
mönnum efalítið of-
arlega í huga svona rétt
eftir allar jóla- og ára-
mótaveislurnar. Þá
falla jafnvel mestu hóf-
semdarmanneskjur fyr-
ir freistingunum og
borða og drekka meira
en góðu hófi gegnir.
Eftirköstin eru sam-
viskubit, stundum spik
eða í það minnsta
nokkur aukakíló,
sem erfitt getur
verið að losna
við án þess að
gripið sé til rót-
tækra og tíma-
frekra aðgerða.
Ásýnd líkamans
þykir í auknum
mæli bera vott um
að menn séu vel
upplýstir um gildi
hollustu og heilsu.
Hversu vel með á nótunum þeir eru
að öðru leyti er svo allt annar hand-
leggur, því tæpast innbyrða menn
fróðleik og þekkingu samfara
grænmetinu og ávöxtunum og puð-
inu í ræktinni. Ekki má vanrækja
heilann í öllu leikfimifárinu, enda
ekki allt fengið með því að vera fag-
ur á kroppinn.
Jaðrar við „æði“ hjá öldruðum
Að því er bandaríska vikuritið
Newsweek hermdi nýverið eru
menn líka óðfluga að átta sig á að
annars konar leikfimi er ekki síður
mikilvæg. Nefnilega hugarleikfimi,
sem að sögn blaðsins er á hraðri
uppleið, jafnvel svo að jaðrar við
„æði“ eins og þegar heilsubyltingin
ruddi sér til rúms. Kannski þó frek-
ar sem „æði“ meðal aldraðra – aldr-
ei þessu vant.
Þótt uppskriftin sé tiltölulega
einföld er líka vandséð hvernig
ungt fólk getur tileinkað sér hana í
dagsins önn og amstri, a.m.k. miðað
við eftirfarandi dæmi:
Hitið upp með því að fara í stór-
markaðinn, snæðið vænan hádeg-
isverð, verjið síðan drjúgri stund í
að ráða krossgátur og farið síðan í
ilmandi freyðibað. Haldið upp-
teknum hætti og fyrr en varir verð-
ið þið vel á ykkur komin. Andlega
að minnsta kosti, því þetta er leik-
fimi fyrir heilann og dæmi um að-
ferð, svokallaða „neurobic“ (sbr.
aerobic, eða þolfimi), sem mælt er
með fyrir fólk til að viðhalda og
efla heilastarfsemi sína í ellinni.
Breytingar á daglegum
athöfnum
Hugarleikfimin þarf sem sé ekki
að felast í ýkja flóknum æfingum.
Að mati sumra sálfræðinga gera
smávægilegar breytingar á dag-
legum athöfnum heilmikið gagn og
eiga þátt í að mynda samband milli
taugafrumna. Svo dæmi séu tekin
megi fara aðra leið en venjulega út
í búð eða örva skynfærin með nýrri
baðolíu. Þótt læknar viti ennþá lítið
um fyrstu stig Alzheimer-
sjúkdómsins eru sterkar vísbend-
ingar um að hugarleikfimi sé fyr-
irbyggjandi.
„Neurobics“ óx fiskur um hrygg
árið 1999 þegar bókin Keep Your
Brain Alive, eða Haldið heilanum
lifandi, kom út. Hún er eftir Larry
Katz, taugalíffræðing við Duke-
háskólann, og rithöfundinn Mann-
ing Rubin. Síðan hefur fjöldi bóka
af sama meiði litið dagsins ljós og
athafnamenn séð sér leik á borði að
bjóða upp á námskeið í „neurobic“-
æfingum samfara hefðbundnum
námskeiðum í streitustjórnun og
túlkun eigin tilfinninga.
Vefsíða fyrir alla?
Mörg fyrirtæki hafa fengið þjálf-
ara frá fyrirtækjum á borð við Mind
Gym til fara með starfs-
menn í gegnum 90 mín-
útna hugarleikfimi í því
skyni að auka fram-
leiðni. Þá hefur vefsíðan
MyBrainTrainer.com
átt miklum vinsældum
að fagna. Þar er boðið
upp á alls konar leiki og
próf, m.a. eins og þau
sem notuð eru í sálfræðiprófum, og
eiga þau að vera prófsteinn á vits-
muni og þekkingu. Á titilsíðu segir
að svari maður einhverjum eftirtal-
inna spurninga játandi sé vefsíðan
tvímælalaust fyrir hann:
 Hefur þú einhvern tímann
óskað að vera svolítið sneggri og
skarpari andlega?
 Ertu undir sívaxandi þrýstingi
um að innbyrða meiri upplýsingar
úr fleiri heimildum og stöðugt
hraðar?
 Er streitan að aukast
vegna þess að þú þarft sam-
tímis að takast á við marg-
þætt verkefni heima og í
vinnunni?
 Vildir þú geta ein-
beitt þér betur þegar
áreitið í umhverfinu er
mikið?
 Myndu meiri við-
bragðsflýtir og
skarpskyggni
koma þér betur á
tennis- eða körfu-
boltavellinum? En undir
stýri?
 Ertu andlega nógu
vel á þig kominn þegar
mikið liggur við, t.d. á
fundum, í prófum eða
starfsviðtölum?
Miðað við líkleg svör
flestra hlýtur til-
tekin vefsíða að
vera hið mesta
þarfaþing. Þótt
skapari hennar
hafi farið 1.600
sinnum í hvern leik
segir hann þá enn
vera eins og vítamín-
sprautu fyrir sig.
Skemmtilegri
tilvera
Samt er fátt, að sögn
Newsweek, sem bendir til að
MyBrainTrainer-leikirnir gagnist
heilanum betur en Scrabble eða
aðrir áþekkir leikir og spil. Öðru
máli kunni að gegna um að breyta
daglegum venjum sínum, til dæmis
með því að ganga eða aka aðrar
leiðir á áfangastað,
borða öðruvísi mat og
þar fram eftir götunum.
Slíkt hálfpartinn neyði
fólk til að gefa umhverfi
sínu og athöfnum meiri
gaum en áður; tilveran
verði í öllu falli
skemmtilegri, hvað sem
efasemdum um að slíkt
dragi úr líkum á Alzheimer líður.
Þótt hugarleikfimi sé kannski
„æði“ eða tískubóla ætti engum að
verða meint af að brjóta heilann
svolítið meira.Verra væri að meiða
sig og brjóta í ræktinni.
Leikfimi
í huganum
Ekki má van-
rækja heilann
enda ekki allt
fengið með því
að vera fagur
á kroppinn
upp í nokkra flokka og spilið geng-
ur út á að gefa rétt svar við sem
flestum spurningum og fylla „kök-
una“ sína af „kökusneiðum“ sem
hver um sig ber sérstakan lit eftir
spurningaflokkum.
Þeir félagar Chris Haney og
Scott Abbott stofnuðu fyrirtæki
um hugmyndina og eftir að hafa
leitað til fjárfesta tókst þeim að
öngla saman nægu fé til að hefja
framleiðslu á spilinu. Þeim tókst
ennfremur að vekja áhuga spila-
framleiðslufyrirtækisins Selchow
& Righter og með markvissri
markaðssetningu var áhugi al-
mennings á leiknum vakinn. Fimm
árum eftir að spilið kom á markað
höfðu um 3,5 milljónir eintaka ver-
ið seldar í Bandaríkjunum og ári
síðar, eftir að Bandaríkjamenn
tóku eins konar Trivial Pursuit-
æði, seldust um 20 milljónir ein-
taka og árið 2000 var ágóðinn
kominn yfir einn milljarð Banda-
ríkjadala. Spilið var vitaskuld
einnig sett á alþjóðlegan markað
og fór sigurför um heiminn og
virðist ekkert lát á vinsældum
þess. Aðeins tíminn mun skera úr
um hvort Trivial Pursuit nær þeim
sessi að verða vinsælasta borðspil
allra tíma, en í ljósi vinsældanna
sem spilið hefur þegar áunnið sér
má segja að hugmynd þeirra Chris
og Scotts hafi fráleitt verið svo
hversdagsleg þegar allt kemur til
alls.
svg@mbl.is