Morgunblaðið - 12.09.2003, Blaðsíða 4

DAGLEGT LÍF
4 B FÖSTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
EIR sem starfa við tölvur
dagana langa vilja vænt-
anlega flestir sjá eitt-
hvað skemmtilegt þegar
þeir ræsa vinnutæki sín í
upphafi dags. Af þessum sökum
setja margir sína eigin skjámynd í
tölvuna sína en svo kallast sú mynd
eða munstur sem er bakgrunnur á
tölvuskjá (Wallpaper/Background).
Hægt er að fá sér skjámynd á ver-
aldarvefnum og er úrvalið nánast
óendanlegt. Bæði er til urmull síðna
sem bjóða sérstaklega upp á skjá-
myndir og eins er hægt að taka
margar aðrar myndir sem verða á
vegi fólks þegar vafrað er um vefinn.
Einnig er hægt að gera eigin ljós-
mynd að skjámynd og þannig verður
tölvan persónulegri. Fátt gleður til
dæmis meira en brosandi andlit af-
kvæmanna sem heilsa að morgni
vinnudags.
Tjáning til heimsins
Þegar ég vafraði um á mínum
vinnustað til að skoða skjámyndir
samstarfsmanna kom ýmislegt
skemmtilegt í ljós og hafði fólk mis-
jafnar skoðanir á málinu. Karlmaður
á fimmtugsaldri sagði til dæmis að
skjámynd gæti verið tjáning til
heimsins, rétt eins og fatnaður fólks,
hárgreiðsla og fleira í þeim dúr.
Hann sagði að skjámynd gæti lýst
inn í sálarlíf viðkomandi því hún
segði ýmislegt um einstaklinginn. Sá
hinn sami taldi að þeir sem hefðu
enga skjámynd vildu af einhverjum
sökum ekki opinbera eitt eða neitt
um sig. Sú kenning fékkst staðfest
þegar einn þeirra sem spurður var
hvers vegna hann hefði enga skjá-
mynd svaraði að bragði: „Þú færð
ekkert upp úr mér.“ En skjámynda-
leysi getur einnig verið þörf fyrir
hlutleysi og jafnvel er hægt að velta
fyrir sér hvort það sé til að hafna
hinum sem eru með skjámyndir og
setja sig þannig skör hærra. Ein-
hverjir sögðu það klárlega merki um
leti að vera ekki með skjámynd og
sama væri að segja um þá sem aldrei
skiptu um mynd. Eitt sjónarmiðið
enn kom fram hjá konu sem hafði
ekki skjámynd, hún sagði slíkar
myndir vera truflandi fyrir augað og
þær færu í taugarnar á sér. Hún
sagðist vilja hafa sinn skjá stílhrein-
an og þetta væri spurning um sjón-
rænt og hreint skipulag á skjánum.
Enn aðrir kunnu hreinlega ekki að
setja skjámynd í tölvuna en voru
mjög áhugasamir um að læra það og
einn karlmaður kominn yfir miðjan
aldur vissi hreinlega ekki hvað skjá-
mynd var. Sumum var bara ná-
kvæmlega sama hvort það væri skjá-
mynd eður ei í tölvum þeirra og svo
eru alltaf einhverjir sem fríka út á
óteljandi valmöguleikum tæknisam-
félagsins. Þeim fallast bara hendur
og láta þetta eiga sig.
Andlit frambjóðenda
Hjá þeim sem á annað borð voru
með skjámyndir, virtist aldur og kyn
hafa einhver áhrif á myndvalið. Til
dæmis höfðu fleiri konur en karlar
myndir af börnum sínum sem skjá-
mynd og yngra fólkið virtist skipta
oftar um skjámynd en þeir sem eldri
eru og ráðsettari. Miðaldra karlmað-
ur sem hefur til langs tíma verið með
KR-merki sem skjámynd, hafði eng-
an hug á að breyta um mynd „af því
það gefur mér kikk í upphafi dags að
sjá KR-merkið,“ sagði hann, enda
maðurinn frægur fyrir að vera gall-
harður stuðningsmaður. Hann sagði
að sonur sinn sæi aftur á móti um að
skipta um skjámynd í tölvunni heima
og þar væri ný mynd nánast á hverj-
um degi. Þær væru þá gjarnan árs-
tíðabundnar, í desember réðu jóla-
myndir ríkjum og þegar
alþingiskosningar stæðu fyrir dyr-
um setti sonurinn andlit frambjóð-
enda á tölvuskjáinn. „Þegar ég ræsti
tölvuna brosti Davíð við mér einn
daginn og Siv kannski þann næsta.“
Sætir strákar og Bítlarnir
Unga fólkið var gjarnan með skjá-
myndir af fögrum goðum úr tónlist-
ar- og kvikmyndaheiminum. Einn
strákanna var t.d. með hina íðilfögru
söngkonu Beyancé fasta á sínum
skjá og stelpurnar voru m.a með
snoppufríðu fótboltahetjuna Beck-
ham og leikarann Johnny Depp sem
tekur sig einkar vel út í nýjasta sjó-
ræningjagervinu. Ung kona játaði að
hafa ævinlega verið með skjámynd
af sætum strákum, en eftir að einka-
dóttirin kom í heiminn hefur sú
stutta skreytt tölvuskjá mömmu
sinnar. Kona á ritstjórninni var með
mynd af tvíburasystrunum dætrum
sínum á tölvuskjánum. Hún sagði af-
skaplega ljúft að sjá þær brosa
svona til sín í vinnunni. Myndina tók
guðmóðir stelpnanna sem er at-
vinnuljósmyndari en hún fer með
stelpurnar í stúdíó á nokkurra mán-
aða fresti og myndar þær í bak og
fyrir.
Einhverjir höfðu myndir af bílum
og hljómsveitum sem skjámyndir og
átti það sérstaklega við yngra fólkið.
Þó fannst kona um fimmtugt sem
hafði Bítlaskjámynd en hún hafði
reyndar ekki sett hana sjálf í tölv-
una. Sonur hennar hafði komið í
heimsókn í vinnuna til hennar ein-
hvern daginn og setið við skrifborðið
á meðan mamma skrapp frá. Þegar
hún kom aftur var sonurinn farinn
en Bítlarnir gengu yfir Abby Road á
tölvuskjánum hennar og hafa verið
þar síðan enda kann hún vel við pilt-
ana frá Liverpool sem blómstruðu
þegar hún var ung stúlka.
Fuglar, kindur og hundar
Dýr virtust nokkuð vinsælt skjá-
myndaefni og kona ein var með ís-
lensku sauðkindina til að gleðja sig á
hverjum morgni, enda sagðist hún
vera mikil sveitakerling í sér þótt
hún væri borgarbarn. Önnur kona á
menningardeildinni var með skjá-
mynd af tíkinni Kolkuós Hrafntinnu
sem nældi sér í þann merka titil í
sumar að verða íslenskur veiðimeist-
ari en eingöngu sex aðrir hundar á
landinu bera þá nafnbót. Tík þessi er
ekki í eigu umræddrar konu heldur
starfsfélaga hennar sem setti mynd-
ina inn í tölvuna hennar fyrir ári síð-
an þegar hann var að kenna henni að
setja skjámynd. Síðan hefur tíkin
fengið að vera enda konan vanaföst
að eigin sögn og bætti við að sér væri
farið að þykja vænt um Hrafntinnu
enda veiddi hún stundum fyrir sig í
soðið.
Heitasta hel og málverk
Menn nýttu sér tæknimöguleikana
mismikið til skjámyndagerðar en
karlmaður á fimmtugsaldri hafði
vinninginn. Á hans tölvu birtist ný
skjámynd sjálfkrafa á klukkustund-
ar fresti. Til þess nýtti hann sér Lin-
ux-stýrikerfið. „Ég vel eins margar
myndir og mér hentar og með
hversu löngu millibili þær skiptast á
að birtast,“ sagði hann og fjölbreytni
myndanna var þó nokkur hjá honum,
þar á meðal var geimþoka, þrívíðir
sveppir og mynd sem breskur vinur
hans hafði teiknað og sent honum og
bar hið huggulega nafn „The boiling
hell“. Lengi vel sagðist hann hafa
haft skjámynd af málverki Fridu
Kahlo sem nefnist Dagur dauðans.
Annar maður sem var myndlistar-
menntaður hafði einnig mynd af mál-
verki á sínum skjá og var hún eftir
bandaríska nútímamálarann John
Currin. Hann sagðist hafa valið hana
vegna þess að sér yrði að líða vel
með skjámyndina í tölvunni sinni.
Veiði og kærir heimahagar
Nokkrum undrum sætti að á ljós-
myndadeildinni voru næstum allar
tölvur skjámyndalausar en ein
fannst þó sem skartaði afreksmynd
frá veiðiævintýrum eigandans á ný-
liðnu sumri. Hún gengur undir nafn-
inu „Taka ársins“ en myndin er tekin
í sumar þar sem tölvunotandinn er
að fást við stóran urriða eða bleikju
sem tók í Brunná í Öxarfirði. En því
miður slapp sá stóri en félagi veiði-
mannsins náði að festa töku ársins á
filmu og meira að segja líka á mynd-
band.
Á netdeildinni fannst óvenjuleg
skjámynd hjá ungum karlmanni sem
átti rætur að rekja til Ísafjarðar.
Þetta var loftmynd af Vestfjarða-
kjálkanum og hann sagði myndina
minna sig á heimahagana og það
þætti honum notalegt enda eru þeir
honum einkar kærir.
Draugar éta skjámyndir
Í stríðshrjáðum heimi veitir ekki
af að minna á friðinn og af þeim sök-
um var heimspekimenntaður blaða-
maður á fertugsaldri með mynd af
hinni hljóðlátu grísku friðargyðju
Írenu (Eirenu) á bakgrunni á sinni
tölvu. Hann sagðist hafa verið lengi
að hafa uppi á þessari mynd og efast
um að nokkur annar á landinu væri
með sömu skjámynd enda færi lítið
fyrir þessari smágyðju, iðulega
tækju stríðsguðir rétt eins og stríðs-
fréttir mesta plássið. Og skondnar
eru glettur tilviljana, því hjá þeim
blaðamanni sem situr í næsta bás við
friðargyðjuna, er skjámyndin þrjár
bandarískar herþyrlur á æfingaflugi.
Að lokum má geta þess að draugar
koma víðar við í nútímasamfélagi en
margan grunar og í tölvu eins karl-
manns var einmitt stríðinn draugur
sem rændi skjámyndum hans ævin-
lega tveimur dögum eftir að hann
setti þær upp og sagðist hann hætt-
ur að slást við draugsa og hefði því
enga skjámynd til að státa af.
Kolkuós Hrafntinna: Tíkin sem ílengdist á tölvuskjá á menningardeildinni. Loftmynd af Vestfjarðakjálkanum: Gott að láta minna sig á heimahagana. Tvíburasysturnar sem brosa til mömm
Þrívíðir sveppir: Ein af skjámyndum þ
mynd sjálfkrafa á klukkustundar frest
Hvað segja
skjámyndirnar?
Skjámyndir krydda líf margra sem starfa
við tölvur. Kristín Heiða Kristinsdóttir
gerði lauslega könnun á slíkum myndum á
sínum vinnustað sem og úti í bæ og velti
vöngum yfir fyrirbærinu.
khk@mbl.is
Bítlarnir á Abbey Road: Sonur tölvuei
Skokk í
Heiðmörk
Sigurlaug Hilmarsdótt
SIGURLAUG Hilmarsdóttir forstur fjármála- og rekstrarsviðs íhafa fallegar útilífsmyndir á sí
tölvuskjá enda er hún mikil útiveruk
gallharður skokkari. „Til langs tíma
með mynd frá Hornströndum en þar
á hverju ári. Ég er nýbúin að skipta
mynd út fyrir aðra sem tekin var í H
af mér að skokka ásamt manni mínum
ur og mágkonu. Ég held mikið upp á
mörkina því það er svo gott að koma
malbikinu og hlaupa eftir malarvegu
mjúkum stígum,“ segir Sigurlaug sem
skokkhóp ÍR í Breiðholti en sá hópur
að skella sér til Búdapest í lok mána
taka þátt í maraþoni þar. Fyrir vikið
æfa stíft og Sigurlaug sleppir helst e
degi.