Vísir - 13.06.1981, Síða 16

16
vísm
Laugardagur 13. júní 1981
ÚT UM HVIPPINN OG HVAPPINN — UT UM HVIPPINN OG HVAPPINN — UT UM HVI
A morgun, fyrsta sunnudag
eftir hvitasunnu er trinitatis,
eða þrenningarhátið. Nafn
dagsins er þannig til komið að á
12. öld komst heilög kirkja að
þeirri niðurstöðu að Guð faðir,
sonur og heilagur andi væri ein
og sama persónan, sönn þrenn-
ing. („Ekki var það nú fyrr”
laumar Arni Björnsson inn i Bók
daganna!) Niðurstaöan var lög-
boðin af páfa 1334. Allir sunnu-
dagar upp frá þessum og fram á
jólaföstu eru miðaðir við trini-
tatis og verður sá siðasti i þeirri
röð sunnudaginn 22. nóvember i
ár: — 23. sunnudagur eftir trini-
tatis.
En mesti hátiðadagurinn i
næstu viku er auðvitað 17. júni,
fæðingardagur Jóns Sigurðs-
sonar. Sá dagur var fyrst tilefni
hátiðar árið 1886. Þá hélt
Þorlákur nokkur Johnson sam-
sæti heima hjá sér „ásamt
nokkrum frjálslyndum og fjör-
ugum mönnum” (Reyndar var
vist svo látið heita að samsætiö
væri haldið i nafni Góðtempl-
arareglunnar). Stytta Jóns á
Austurvelli var aftur afhjúpuð
árið 1911 og upp frá þvi hefur
dagurinnverið opinber hátiða-
dagur.
(Jr afmælis-
dagabókinni
ÍÚT UM HVIPPINN OG HVAPPINN — ÚT UM HVIPPINN OG HVAPPINN — ÚT UM HVI
sérstaklega fyrir listamennina.
Það er ITYSeftir Askel Másson,
sem hann gerði handa Manuelu
Wiesler flautuleikara og nú
heyrist í fyrsta sinn á opinber-
um tónleikum. Svo er einleiks-
verk fyrir fiðlu, In Solu Voltis,
sem Karólina samdi sérstak-
lega handa Guönýju
Guðmundsdóttur. Það hefur
heldur ekki heyrst áður á tón-
leikum. Þá er ótaliö splunku-
nýtt verk eftir Magnús Blöndal
Jóhannsson, Hieroglyphics,
samið á hljóðgervil
(synthesizer). Og þrjú lög fyrir
klarinettog pianó eftir Hjálmar
Ragnarsson. „Ég var búinn að
afskrifa þau” sagði Hjálmar,
„þetta er fyrsti opusinn minn.
Þú mátt hafaeftir mér að annað
lagið sé skást!” Það var hann
Einar Jóhannesson sem gróf
lögin upp og mun hann flytja
þau ásamt önnu Málfriði.
Sólstöðutónleikarnir
Þessir forvitnilegu tónleikar
veröa sem sagt á mánudaginn
kemur. A Skerpu 81 verða þár
Nýlistartónleikar, „tveir
kanar koma og erta hljóðfæri i
Norræna húsinu” og tónlistar-
hátið Musica Nova lýkur svo
með Sólstööutónleikum á Jóns-
messunótt i Háskólabiói. Þar
verða tvö verk á efnisskránni:
bæði eftir Snorra Sigfús Birgis-
son.pianóverk sem höfundurinn
leikur sjálfur og verk fyrir
klarinett sem Óskar Ingólfsson
mun flytja. Þetta verða mið-
næturtónleikar eins og við á um
Jónsmessu og ekki verður ann-
aö sagt en að þaö sé still yfir þvi
að vilja fylla Háskólabió um há-
sumar með nútimatónlist. Þeir
eru greinilega jafn bjartsýnir og
þeir eru glaðlyndir þessir
miBfkantar. En þvi er óhætt að
lofa, að þeir standa við loforðin
um forvitnilegheitin og mun ef-
laust koma mörgum á óvart
hversu ólik þessi tónlist þeirra
er þvf, sem viö eigum að venj-
ast, t.d. daglegt i útvarpinu. Og
þá er bara að láta ekki fordóm-
ana spilla fyrir. Ms
Tónsmiðalegt tól
Þetta var enda glaðvær hóp-
ur. Tónskáldin voru þarna nær
öll, Karólina Eiriksdóttir,
Askell Ma'sson, Hjálmar
Ragnarsson, Jónas. OIL nema
sá siðasttaldi munu eiga'ieigin
verk á tónleikunum á mánudag-
inn. Erik Satie er aðeins annar
tveggja erlendra tónskálda á
dagskránni, hinn er pólskur og
heitir Penderecki. Eftir hann
veröur flutt Miniatury fyrir
fiölu og pianó frá árinu 1959.
„Eiginlega veröur þaö i fyrsta
sinn sem þetta heyrist hér” seg-
ir Hjálmar. „Guðný og Snorri
Sigfús fluttu þaö reyndar i hófi i
pólska sendiráðinu fyrir nokkr-
um árum, en það var nokkurs
konar leyndarmál, þaö voru svo
fáir sem heyrðu það þar.”
En fyrsta Islenska verkið á
efnisskrá tónleikanna á mánu-
daginn er eftir Lárus H. Grims-
son. Rafverk sem hann kallar
Þráfylgni. Lárus hefur verið
við Sonologiu institútið, („kall-
aðu það hljómastúdio”—) i
Utrecht og stundað þar nám i
gerð raftónlistar. Þar hafa
reyndar þeir Gunnar Reynir og
Hjálmar veriö lika.
Þá verður flutt nýtt rafverk
eftir Þorstein Hauksson, Tvær
Etýöur, skrifaðar og unnar i
Pompidoulistamiðstööinni I
Parls. Þorsteinn notaði tölvu
við gerö verksins og er hún not-
uð bæði sem hljóöfæri og sem
Trini-
tatis
Tónsmíóatól
Af mælisbarniö okkar að þessu
sinni er Hrafn Gunnlaugsson
kvikmyndagerðarmaður með
meiru, en hann á afmæli 17.
júni:
„Þrek, starfsorka og ráðriki
eru mikilvægustu þættirnir i
skapgerð þinni. Þú ert eirðar-
laus ef þú hefur ekki alltaf ein-
hverju aö sinna, ert dálitið ein-
strengingslegur i skoðunum, en
mun aukast viðsýni með aldrin-
um. Þú hefur rlka metorðaþrá
og óbilandi ásetning til að kom-
ast áfrain. Þú ert heimiliselskur
og mjög tryggur ástvinum þin-
um”.
á skerplu
— sáótió i islenskri tónlist
Hr. Wilkinson yngri reynir við tóninn
Einar, Karólina, Askell og Bernard.
Jónas, Hjálmar og Anna Málfriöur
Hvað er skerpla? Islenskt
mánaöarheiti, sem á timum
Snorra var raunar eggtlö eða
sáðtlð. Skerpla 81 er meira en
mánaðarheiti og þó hið sama:
tónlistarhátið Musica Nova,
sem stendur yfir þessa dagana
— er einhvers konar sáötlð Is-
lenskrar tónlistar segja sumir.
Þriðju tónleikar Skerplu 81
veröa á Kjarvalsstöðum á
mánudaginn kemur. Þar kem-
ur fram Músikhópurinn, — ungt
tónlistarfólk sem segist vilja
koma fram nýrri og forvitni-
legri músik. Og um það var
ekki að villast á æfingunni sem
ég kíkti inn á um daginn — for-
vitnilegt var bað!
tónsmlðalegt tól eða hjálpar-
tæki. Tölvan ku syngja og ieika
við hvern sinn fingur, var mér
sagt. Af segulbandi.
Sérstaklega samin
A efnisskránni verða einnig
tvö verk sem hafa verið samin
„Næturgali með tann-
pinu”
Þar var Jónas Tómasson tón-
skáld að æfa lög eftir Erik nokk-
urn Satie, sem var uppi um og
eftir siðustu aldamót i Paris.
Lögin heita „Skrælnuð frjó” og
eru upphaflega fyrir pianó en
Jónas hefur útsett þau fyrir
fiðlu, flautu, klarinett pianó og
cello.
Það voru þau Anna Málfriöur
Sigu röa rdóttir (pianó)
Carmil Russil (cello) Einar
Jóhannesson (klarinett)
Bernard Wilkinson (flauta) og
Laufey Sigurðardóttir (fiðla)
sem æfðu. Og þó, Laufey hafði
forfallast. Þá kom Guðný
Guðmundsdóttir og hljóp I
skarðið á þessari æfingu.
Erik Satie var mikill háðfugl
og hikaði ekki við að spotta koll-
ega si'na, t.d. með athugasemd-
um si'num um túlkun. „Eins og
næturgali með tannpinu” —
„ekki láta mig skella upp úr
mosabingur” — „gerðu eins
vel og þú getur”... Svo vitnar
hann i jarðarfararmars eftir
Chopin og segir hann vera
marsúrka eftir Schubert! Og
um hvaö eru lögin? Þau reynast
vera um það sem ólæsir (að
sögn Satie) kalla sjávargúrkur,
eða um kvikindi með óhreyfan-
leg augu en þó gómsætt kjöt!
Var það nokkur furða þótt æf-
ingin vildi leysast upp i hlátra-
sköll?
Anna Málfriöur viö planóiö