Lesbók Morgunblaðsins - 23.11.2002, Blaðsíða 4

4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 23. NÓVEMBER 2002
H
ANN var í svefnrofunum,
vissi ekki almennilega
hvort hann væri vakandi
eða sofandi. Þetta var und-
arleg tilfinning, að liggja
þarna á milli svefns og
vöku án þess að gera sér
þess fulla grein hvar vit-
und hans væri; hvort hún væri svefnsins
megin við þilið eða vökunnar. Og um það var
hann raunar að hugsa þarsem hann lá á
þreföldum dýnum og efst kúlóttri sænskri
heilsudýnu sem hann hafði talið ákjósanlegt
mótvægi gegn gigt og hækkandi aldri. Það
var kolniðamyrkur þóttist hann vita, enda á
vetrarsólhvörfum og stytztur dagur að
renna upp. Kannski yrði það enginn dagur,
einungis samfellt myrkur. En það var logn
úti, hann heyrði ekkert gnauð og trén lömd-
ust ekki við bílskúrinn einsog þegar hann
bólgnaði upp og blásandi vindar slógu nökt-
um og skammdegisþreyttum greinum utaní
húsið. Nei, það var logn; ekki hvítt logn,
heldur svart. Og hann var að hugsa um veðr-
ið og hvernig honum væri ómögulegt að líta
út og athuga hvað morgninum liði.
Vissi samt það var skammdegissvart logn.
Hann var einsog bandingi, já, hann var
bandingi þessa kröfuharða tómarúms sem
hugur hans flögraði um einsog fugl í búri.
Milli þils og veggjar, einmitt, þannig leið
honum. Þá kom bíll og stöðvaðist við húsið.
Hann heyrði í einhverjum körlum sem voru
að kallast á í dimmunni og köll þeirra náðu
inní tómarúmið þarsem hann var bundinn
við eigin hugsanir og þar samlöguðust þau
hljóðinu í bílnum sem stóð kyrr utanvið hús-
ið. Hann er í hlutlausum gír og gengur bara
án þess hreyfast, hugsaði hann þarna í svefn-
rofunum og reyndi að gera sér einhverja
grein fyrir því sem átti sér stað utan við hús-
ið. Hann var farinn að fylgjast með bílnum
og körlunum sem virtust vera að hreyfa eitt-
hvað í garðinum götumegin, opna eitthvað
og loka og hann heyrði skelli og lágvær köll
og þá rann allt í einu upp fyrir honum ljós:
karlarnir voru að tæma öskutunnurnar í
þessu biksvarta myrkri og hann þóttist vita
að hann þyrfti ekki að vakna strax því ösku-
karlarnir komu alltaf árla morguns og löngu
áður en hann þurfti að fara í vinnuna. Hon-
um þótti það notaleg tilfinning þegar hann
hugsaði um að hann þyrfti ekki að hreyfa sig
strax og naut þess að liggja þarna á heilsu-
dýnunni og bylta sér án þess vita af því og
reyna að losna við allar þessar hugsanir sem
þyrptust að honum, en gat það ekki. Og nú
var hann farinn að hugsa um hvað bíllinn
hefði verið þarna lengi fyrir utan húsið, já,
heila eilífð. Og hann stóð sig nú að því að
vera farinn að vonast til þess bíllinn færi, svo
hann losnaði við hávaðann af götunni en þá
skelltu þeir einni öskutunnunni enn utan á
bílinn og losuðu hana með skellum en ýttu
henni svo á sinn stað og hann fylgdist ná-
kvæmlega með því að hún hafnaði í garð-
Á RITÞINGI um Matthías Johannessen sem haldið var í
Gerðubergi 9. nóvember síðastliðinn vakti Ástráður Ey-
steinsson prófessor og einn af þátttakendum á þinginu at-
hygli á smásögunni sem hér er birt og fjallar um persónu sem
liggur milli svefns og vöku og upplifir sig sem öskutunnuna
sem verið er að tæma úr í öskubílinn fyrir utan gluggann.
Ástráði þótti þetta djörf myndlíking – milli innra lífs sögu-
persónunnar og öskutunnu sem gáttar út í samfélagið – ekki
síst með það í huga að ritstjóri Morgunblaðsins hafði skrifað
söguna. Matthías kvað söguna öðrum þræði ævisögulega,
sem lýsa mætti sem eins konar mottói um líf sitt sem ritstjóri
Morgunblaðsins þar sem hann hafi stöðugt verið að taka við
innihaldi annarra til birtingar í þeirri gátt sem Morgunblaðið
er út í samfélagið. Silja Aðalsteinsdóttir innti Matthías eftir
því hvort hann iðraðist einhvers og svaraði hann því til að
það myndi þá helst vera að hafa ekki getað orðið dýrlingur!
HVÍLDARLAUS FERÐ
INNÍ DRAUMINN
S M Á S A G A
E F T I R M AT T H Í A S J O H A N N E S S E N
Morgunblaðið/Einar Falur