Pressan - 17.11.1988, Qupperneq 6

6V
viljað vera þar lengur. Fjármála-
ráðuneytið hefur þá sérstöðu að þar
koma allir málaflokkar frá öðrum
ráðuneytum til umfjöllunnar og
samskiptin við fólk voru mikil. Ég
er félagslyndur í eðli mínu og hef
ánægju af að umgangast sem flesta.
í utanríkisráðuneytinu horfir þetta
öðruvísi við. Þar er allt miklu sett-
legra og reynir meira á diplómatíska
hæfileika, en ég held að ég sé ekki
mikill diplómat í mér — ég er alltof
kjaftfor. En þetta gengur mjög vel
þrátt fyrir að ekki sé komin mikil
reynsla á starfið hér enn.“
Flestir kannast við hina vinsælu
bresku sjónvarpsþætti „Yes Prime
Minister“, þar sem Sir Flumphrey
fer á kostum og stjórnar öllu á bak
við tjöldin. Hvað segir Stefán um
samskipti þeirra Jóns Baldvins.
Eiga þeir Humphrey og Stefán eitt-
hvað sameiginlegt, eða sér hann
sjálfan sig í honum?
„Nei, af og frá, þó ég vildi þá-er
Jón Baldvin ekki sú manngerð sem
lætur stjórna sér, hann sér við leið-
inni hans Humphreys. Nei, það er
Jón sem tekur ákvarðanirnar og á
síðasta orðið, þó ég að sjálfsögðu
segi mitt álit. Starf mitt er að skipu-
leggja tíma Jóns Baldvins og létta
honunt annríkið. Við Humphrey
eigum fátt sameiginlegt.“
NÚTÍÐIN STJÓRNLAUS OG
FRAMTÍÐIN
LOTTÓVINNINGUR
Við snúum talinu að frama
Stefáns innan flokksins. Hefur
hann ákveðinn metnað í að komast
til áhrifa og stefnir hann að þvi?
Hann þvertekur fyrir að liafa
nokkra „ambisjón“ í þá átt. Hins
vegar segist Stefán hafa metnað til
að skila vinnu sinni vel. Hann talar
um að vinnan í ráðuneytinu sé tíma-
bundin og vísvitandi sé hann ekki
að róa að því að koma sér í ein-
hverja áhrifastöðu innan sjálfs Al-
þýðuflokksins.
„Ég tók þetta starf að mér fyrir
Jón Baldvin, en hvað gerist þegar
því lýkur hefur ekki einu hvarflað
að mér. Ég er ekki langtímaráðinn
og a.m.k. er mér orðið Ijóst að staða
aðstoðarmanns ráðherra fellur ekki
undir skilgreiningu á vernduðum
vinnustað. En það er öruggt að ég
verð ekki lengur en mér þykir gam-
an í vinnunni," segir hann.
„Annars er það verkefni næstu
ára að endurskipuleggja flokka-
kerfið. Það myndi einfalda hlutina
ef þeir sem hugsa svipað um pólitík
væru í sama flokki. Síðan ættu for-
ystumenn að fara á undan, en ekki
eftir, og ríkisstjórnir ættu að
stjórna. Þetta er nú ekkert flóknara
en það.“
Björn hefur ákveðnar skoðanir
og greinilegan áhuga á pólitík. Og
áfram talar hann af mikilli sann-
færingu um ágæti Alþýðuflokks-
ins.
„Alþýðuflokkurinn er eini flokk-
urinn sem veit hvað hann vill í efna-
hagsmálum. Þess vegna þarf hann
að stækka mikið og það hlýtur að
gerast á næstu árum. Það kemur að
því að menn gera sér grein fyrir því
að það er hægt að gera þetta betur
og alþýðuflokksmenn allra flokka
finna sér sameiginlegan vettvang.
Flokkurinn hefur skýra stefnu og
hæfa forystumenn og hann er ekki
bundinn við gamlar, úreltar lausnir.
Það er nefnilega líka einkenni á
íslenskri pólitik að hún eyðir mikl-
um tíma I að leysa vandamál gær-
dagsins, en gleymir bæði nútíð og
framtíð. Þess vegna er nútíðin
stjórnlaus og framtíðin lottóvinn-
ingur.
Ég hef Iítinn pólitískan metnað
fyrir sjálfan mig, en þeim mun
meiri fyrir Alþýðuflokkinn. Hann á
að vera kjölfesta framtíðarinnar í
íslenskum stjórnmálum. Framtíðin
er tveir stórir flokkar og síðan brot
á báðum jöðrum. Alþýðuflokkur-
inn á að vera annar stóri flokkur-
inn.“
Þar höfunt við það! Meðan
Stefán er svona mælskur er um að
gera að notfæra sér það og áfram
með pólitíkina. Hann segir pólitík á
íslandi vera mestanpart fyrir mis-
skilning og heldur því fram að þeir
sem ekki eru með vitlausa skoðun
séu yfirleitt í vitlausum flokki af
vitlausri ástæðu.
„Það hlýtur að fara að koma að
því að menn átti sig á að Marx er
dauður og Adam Smith líka og
aðstæður hafa breyst talsvert.“
RÍKISSTJÓRNIN DÓ ÚR
LEIDINDUM
Við ræðurn um síðustu ríkis-
stjórn, sem Stefán segir hafa haft
alla burði til að takast á við efna-
hagsvandann.
„Það urðu mér mikil vonbrigði
að sú stjórn leystist upp. Hverju ég
vil þar um kenna? Þú spyrð hvort
Þorsteinn Pálsson hafi brugðist. Ég
vil nú ekki kenna honum einum um
það, því ég þekki ekki innviði Sjálf-
stæðisflokksins, en það er deginum
ljósara að Sjálfstæðisflokkurinn
brást og sleit þessari ríkisstjórn, því
miður.
Ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar
dó úr leiðindum. Einhverntíma
dæmir sagan hana og mér segir svo
hugur að dómurinn verði harður og
þá ekki síst fyrir að hafa ekki notað
upplögð tækifæri til að breyta til.
Einhvern tíma ætla ég að skrifa
sögu síðustu daga ríkisstjórnarinn-
ar, en þeirri sögu mun enginn trúa.
Þorsteinn segir höfuðandstæðinga
Sjálfstæðisflokksins framsóknar-
menn. Eg held að það sé alveg rétt,
en skyldi hann gera sér grein fyrir
að þeir eru flestir í hans eigin
flokki? í því er mein llokksins fólg-
ið. Sjálfstæðismenn eru bunfr að
týna stefnunni og það er með flokk-
inn eins og karlinn á elliheimilinu,
sem mundi að hann átti að elta
stelpur en var búinn að gleyma
hvers vegna.“
Nú er Stefán orðinn óstöðvandi,
býður upp á meira kaffi og á móti
fær hann hjá mér „Fisherman’s
Friends“, beiskar töflur.
„Mín skoðun er sú að allt ís-
lenska pólitíska litrófið sé rangt og
ég er næstum því viss um að það eru
fleiri framsóknarmenn í þingflokki
sjálfstæðismanna en sjálfstæðis-
menn í framsókn. Þess vegna held
ég að höfuðlínur í íslenskum stjórn-
málurn séu afskaplega óljósar. Það
er líka einkenni íslensku þjóðarinn-
ar að vera alltaf að rifast um tittl-
ingaskít eins og í pólitíkinni og
gleyma þar með aðalatriðunum.
Þetta er einkenni þessarar kleyf-
huga þjóðar, en gerir hana á hinn
bóginn „intressant“.“
Kleyfhuga þjóð segir Stefán,
hvað er maðurinn að fara?
„Nú, við erum alltaf að biða eftir
góðu sumri, á þeim fosendum að
næsta sumar hljóti að verða gott því
það síðasta var svo slæmt. Svona
hefur það gengið í 1.100 ár, allt frá
því við fluttum hingað. Auðvitað
kemur aldrei gott sumar. Það voru
reyndar meginmistök að flytja, við
hefðum átt að senda Norðmenn
hingað og búa sjálf í Noregi. Einar
Oddur segir að við séum 250.000
vitleysingar á skeri úti í Dumbshafi.
Það er einmitt það sem gerir það
svo skemmtilegt að vera íslending-
ur. Það má alltaf treysta því að ein-
hver finnist klikkaðri en maður
sjálfur. Já, við erum alveg dýrlegt
samansafn. Það þarf reyndar ekki
Geri flest í óhófi,
hef fáar megin-
reglur og brýt þær
allar
Staða aðstoðar-
manns ráðherra
fellur ekki undir
skilgreiningu um
verndaðan vinnu-
stað
annað en að skoða innflutningstöl-
ur til að sjá að við erum miklu fleiri.
Hér hljóta að búa að minnsta kosti
500.000 manns, því þeir sem taka
manntal kunna einfaldlega ekki að
telja. Það er skýringin á fram-
kvæmdum okkar og eyðslu. Við
erum rniklu fleiri en við höldum.
Það kom ntér nú ekki á óvart að
vísindamenn kæmust að því að
„skítsófrenía" væri arfgeng. Ég
fellst hins vegar alls ekki á að þetta
sé erfðagalli. Þetta er þjóðarein-
kenni. Ef þeir ætla að fara að lækna
þetta almennt þá gætum við orðið
eins og Svíar. Það þarf einkennilegt
fólk til að þrauka hér unt aldir, éta
skósóla og semja skáldverk. Og
þykja gaman!“
ÆTLAÐI ALLTAF AÐ VERDA
FALLEGT LÍK
Eftir allan þennan fyrirlestur
þiggur Stefán ekki beisku töflurnar
mínar. Kveikir þess í stað í sígarettu
og hellir í bollana, slakar á og talið
beinist að blaðamennsku.
„Já, ég er af ’68-kynslóðinni, það
er sú kynslóð sem er orðin fræg
vegna þess að helmingurinn af
henni gerðist fjölmiðlafólk, sem
hefur síðan tekið viðtöl við hinn
helminginn. Ég er viss.um að við
höfum ekki gert okkur grein fyrir
hvað við erum merkileg fyrr en við
Iásum það í blöðunum. Mikið
afburðafólk i þessum árgangi og
áberandi hér og þar. Það fer að vera
timabært að gera hlé á viðtölunum
og skella sér frekar í að taka völdin,
ef við megum þá vera að því.“
Við erum búin að spjalla alltof
lengi, bæði orðin þreytt, þrátt fyrir
ánægjulegt samtal, og farin að hafa
áhyggjur af heimilisfólkinu sem
beið þolinmótt við að reyna að
halda matnum volgum. En ég átti
eftir að spyrja aðeins um manninn
sjálfan. Karakterinn.
„Ég er sambland af Grímseyingi
og Djúpmanni. Það er skuggaleg
blanda. Af stórri ætt með afskap-
lega skrýtið skopskyn. Svona
afbrigði af mannskaðahúmor. Ég
ætlaði mér alltaf að lifa stutt og lifa
vel, deyja ungur og verða fallegt lík.
Ég hef reynt að lifa eftir þessu, en er
þó búinn að gefa upp á bátinn að
verða fallegt lík. Geri flest í óhófi,
hef fáar meginreglur og brýt þær
allar.
Framtíðardraumar? Verða hár,
grannur og myndarlegur og fara í
fallhlífarstökk áður en ég dey.“ ■
Aðstoðarmaður utanríkis-
ráðherra i faðmi fjölskyld-
unnar eftir langan og
strangan vinnudag fyrr i
vikunni: Stefán Friðfinns-
son, Ragnheiöur Eben-
eserdóttir og sonurinn,
Þórarinn Ásgeir. PRESSU-
mynd Magnús Reynir.