Pressan - 19.11.1992, Side 6

B6
FIMMTUDAGUR PRESSAN 19. NÓVEMBER 1992
Önnur plata Sálarinnar á árinu
Það er ótrúlegt hangs að vera
poppari. Birgir Baldursson Sálar-
trommari vitnar í uppáhaids-
trommarann sinn, Charlie Watts:
Ég hef unnið í fimm ár, hangið í
tuttugu.
Við erum staddir í mötuneyti
Ríkissjónvarpsins, klukkan er
hálfeitt á föstudegi og Sálin hefur
verið að taka upp sjónvarpsþátt
síðan snemma í morgun. Jón Egill
Bergþórsson stjórnar upptökunni
og þátturinn fer líklega í loftið 5.
desember.
Sálin situr allt í kringum mig og
hámar í sig smálúðu í remúlaði.
Hér eru þeir allir uppstrflaðir fyrir
þáttinn nema Stefán, sem hefur
brugðið sér ffá. Ég bíð þar til þeir
eru búnir með lúðuna og farnir að
reykja, þá tek ég upp tækið og ýti á
Rec. Jens saxófónleikari hverfur
en ég byrja að pumpa hina fjóra.
Þær sögur ganga núna að Sálin
ætli sér bara að starfa saman út
mars. Ég spyr hvort „Þessi þungu
högg“ sé síðasta platan þeirra en
fæ loðin svör.
„Já og nei, eins og Hannes
Hólmsteinn mundi segja,“ segir
Guðmundur. „Við förum í langt
frí í mars og eftir það er framtíðin
mjögóljós.“
Þeir gantast með þá hugmynd
að setja á svið flugslys, flýja til
Mexíkó og starfrækja sveitina
„under cover“ þaðan. Það er
ágætur andi í bandinu en ég verð
að trufla þá í grínspunanum og
spyr Guðmund hvort það hafi
ekki verið leiðinlegt að sleppa ól-
inni afbandinu?
„Jú, anarkíið hefur tekið við,
nei nei, það var ákveðið í upphafi
að vinna alla tónlistina í samein-
ingu og mér fannst skemmtilegt
að prófa þetta. Hugmyndin kom
líklega upp einhvern tímann í
Kaupmannahöfn. Mig minnir að
við höfum ákveðið að taka allt
upp læf eftir að hafa horft á mynd-
band með The Who.“
„Mig minnir nú að hugmyndin
að því að gera samvinnuplötu hafi
orðið til þegar ég dró þig út í horn
í Vestmannaeyjum og sagðist ekki
nenna að vera sessjónmaður
endalaust," grípur Birgir ffam í.
,Æi, maður hætti nú að hlusta
á þig eftir fyrsta fylliríið,“ slengir
Guðmundur fram.
„Það var kominn tími til að
menn fengju að hafa áhrif á gang
mála,“ segir Birgir. „Platan er ekki
eins stórt stökk og ég vildi hafa
hana. Það var farið í gang af fít-
onskrafti, en hún fágaðist á leið-
inniípakkann.“
„Málið er að Biggi er eini mað-
urinn í bandinu með
rokkbakgrunn,“ tekur Atli við.
„Þótt við setjumst niður og ákveð-
um að gera rokkplötu þá kemur
ekkert meira rokk en er til í okkur.
Bon Jovi gæti t.d. ekki gert djass-
plötu þótt hann vildi.“
„Það var heldur ekkert málið
að hafa plötuna sem þyngsta og
hraðasta, heldur reyna að hafa
hana ferska, vera aðeins í þessum
„indf‘-ffling,“ segir Birgir.
„Mér fannst aðalmálið hvernig
platan var tekin upp. Við unnum
miklu meira sem heild, sem
hljómsveit,“ segir Friðrik. „Þetta
var tekið upp 80% læf, allt upp í
þrjú lög á sólarhring. Ég hef aldrei
þurft að vera jafnmikið í stúdíói,
vanalega hendi ég bara bassanum
inn og á svo frí.“
„Oftast höfum við verið að gera
plötu á þremur, fjórum mánuð-
um, smápúss við og við, en núna
gerðum við þetta í einum rykk,
tókum plötuna upp á tveimur vik-
um,“ segir Atli.
Er ekki hundleiðinlegt að vera
poppari? spyr ég eftir smáþögn.
„Það er að minnsta kosti hund-
leiðinlegt að gera svona sjón-
varpsþátt," segir Friðrik.
„Það er heillandi á asnalegan
hátt...“ segir Birgir en Guðmund-
ur grípur fram í: „Kostirnir eru
kerlingar og brennivín."
„Og stuttur vinnutími og mikið
hægt að liggja í leti,“ klárar Birgir.
„Og stundum fær maður þá
uppljómun að maður sé að gera
eitthvað merkilegt," botnar Frið-
rik.
Þurfið þið ekki að leggja ýmis-
legt misjafnt á ykkur til að selja
plöturjyrirjólin ?“
„Við spilum jafnvel oftar þá en
venju!ega,“ svarar Guðmundur,
„svo eru það útvarpsviðtöl, sjón-
varpsþættir, áritanir... en auðvit-
að er það alltaf músíkin sjálf sem
selur plötu. Það er sama hvað þú
„hæpar“ þetta mikið upp; þú selur
ekkert út á forna frægð og bandið
er ekki sterkara en síðasta hittlag-
ið. Sálin er enginn fótboltaklúbb-
ur sem fólk heldur með fram í
rauðan dauðann."
Lendið þið ekki oft í neyðarleg-
um áritunum?
„Áritanir eru yfirleitt neyðar-
legar,“ fullyrðir Atli. „Tölum um
álverið," stingur Guðmundur upp
á glottandi. „Það var svaka góð
hugmynd hjá einhverjum um síð-
ustu jól að fara suður í álver í há-
degishléi og árita fyrir starfs-
mennina," segir Friðrik.
....sem horfðu á okkur yggldir
á brún og létu ekki sjá sig við
borðið," bætir Birgir við.
„Við seldum eina plötu!“
Nú kemur skriftan til okkar og
segir: „Jæja, strákar mínir, nú er
matartíminn búinn.“
Það kurrar í Sálinni: „Er þetta
eitthvert frystihús?“ spyr Friðrik
og Guðmundur svarar: „Nú er að
stimpla sig aftur inn og drífa sig í
tækin.“
„Ég hélt að það væri gott að
vera poppari,“ fussar Friðrik um
leið og hann stendur upp frá
borðinu. Ég elti þá niður í sal þar
sem sviðið stendur autt og tækni-
menn stússast með vélar og kast-
ara. Stefán situr búralegur í
stjörnustól og ég spyr hann hvern-
ig honum finnist nýja platan.
„Mér finnst hún mjög
skemmtileg," svarar Stefán, „nýj-
asta platan er alltaf skemmtileg-
ust.“
Stefán rekur feril sveitarinnar.
Fyrst var þetta hugmynd Jóns 01-
afssonar sem var í fríi frá Bítla-
vinafélaginu. Hann hóaði í nokkra
kunningja og setti upp gleðiband
sem sérhæfði sig í sálarlögum.
„Það þurfti þrjár byssukúlur til
að koma Bítlunum saman á ný og
þá ákváðum við Gummi að haida
áfram. Músíkin fór að Iíkjast því
sem við erum þekktastir fýrir, hún
einkennist af gítarsándinu hans
Gumma og rödd minni, sem er ill-
mögulegt að fela í fjölmenni.“
„Hýenuröddinni!" laumar Atli
að stríðnislega.
„Allavega, þá fórum við í fimm
mánaða frí í nóvember 1990 og
byrjuðum svo í þessu formi eftir
það. Ég hef alltaf haldið því fram
að Jens sé aigjörlega ómissandi í
hljómsveitinni og var því hissa og
móðgaður þegar hann var kosinn
veikasti hlekkurinn í einhverri
kosningu í PRESSUNNI. Við köll-
um hann að vísu alltaf veika
hlekkinn eftir þetta, eða týnda
hlekkinn...“
„Vei vei,“ heyrist nú í hinum og
þér stökkva fagnandi að Jens, sem
er mættur í leðurvesti og með
gervihúðflúr á handleggnum. öll-
um finnst húðflúrið rosalega töff
og tæknimennimir stilla Jens upp
hans til popptónlistarinnar. Það er
varla til sá Islendingur sem hefur
ekki fengið eitthvað af lögunum
hans á heilann og flautað á leið-
inni heim úr vinnunni. Kannski er
þó nóg fyrir Guðmund að fá stef-
gjöldin og nota Durex í sífellu.
Það er alltaf leiðinlegt vesen
fyrir þann sem semur Iögin þegar
undirleikararnir fara að vera með
múkk og heimta að taka þátt í
lagasmíðunum. Þegar þannig
heimtufrekja og misskilningur
fara af stað er voðinn vís og út-
koman oftast verri plata en áður. I
þetta skiptið gengur dæmið þó
þokkalega upp — öll lögin eru
skráð á Sálina en textar eftir hina
og þessa meðlimi — og Þessi
þungu högg er jafngóð og síðustu
tvær plötur.
Platan hefst á ágætu rokklagi,
„Ég þekki þig“ — tmyndið ykkur
að Stefán Hilmars færi að syngja
með Pixies og þið eruð nokkru
nær um hvernig lagið hljómar.
„Bein“, besta lag plötunnar, er
næst. Þetta er eitt af þessum sí-
gildu Sálarsmellum sem límast við
heilann á manni og hanga þar eins
og kumpánlegar sogskálarottur.
Það er skemmtilegt „grúv“ í þessu
lagi og fléttur undirleikaranna
hitta í mark. Platan líður svo
áfram í fínum ffling; „Holdið og
andinn“ er í gamalreyndum Sálar-
ballöðustfl, ekkert nýtt þar en
samt bara gaman, „Nýr heimur“
er frekar asnalegt lag og leiðinlegt,
en í lögunum „Hæ“ og „Óður“ er
bandið komið í gott rokkstuð,
rænir nokkrum fönkuðum köfl-
um frá Red Hot Chili Peppers
hrærir saman við eigin meðul og
sleppur vel ffá sínu.
„Eitt sinn“ er annað ffekar leið-
inlegt lag — eins og hirt upp úr
öskutunnu Michaels Jackson —
en „Verur“ er flott lag sem sveifl-
SÁUNHANSJÓNSMlNS
ÞESSI ÞUNGU HÖGG
STEINAR
★★★
er engin tilviljun að
F^tjsálin hefur verið ein af
IhJHallra vinsælustu hljóm-
sveitum landsins síðustu árin.
Hún er um margt pottþétt hljóm-
sveit; temmilega sætir strákar,
þétt undirspil, einn allra besti
poppbarki þjóðarinnar og smell-
amaskínan Guðmundur Jónsson
eru blanda sem bregst örsjaldan.
Það ætti nú einhver að fara að
heiðra Guðmund fyrir framlag
fýrir sóló í laginu „Óður“, sem á
að taka upp næst. Einhver fer í að
redda leðurkaskeiti í leikmuna-
deildinni og Stefán segir flissandi:
„Jens er alltaf flottastur, reyndar
er hann algjört kraftaverk og þú
verður að nota það sem fyrirsögn
— smásárabót fýrir veika hlekk-
inn.“
Úr poppi í
popprokk
JENS ER KRAFTAVERK!
PLÖTUR SÁLARINNAR
SYNGJANDI SVEITTIR
1988 ★★
Léttir erlendir sálar-slagarar og
nokkur frumsamin lög, m.a. fyrsti
smellurinn frá smellamaskínunni
Guðmundi Jónssyni, .Á tjá og
tundri'.
HVAR ER DRAUMURINN?
1989 ★★
Sálin langt komin á Þróunarbraut-
inni. Hér eru mörg sígild lög frá
Guðmundi en einnig nokkur leiðin-
leg, eins og t.d. titillagið.
WHERE'S MY DESTINY?
1991 ★★
Steinar hf. með .herferð" í Skandin-
avíu. Sálin, eða Beaten Bishops eins
og þeir kölluðu sig, reynir fýrir sér á
Norðurlöndum. .Draumurinn" sung-
inn á ensku og 300 eintök seld í Sví-
þjóð...
SÁLIN HANS JÓNS MfNS
1991 ★★★
Sálin orðin fullvaxta popprisi. Guð-
mundur upp á sitt besta í lagasmíð-
unum. Fullt af frábærum lögum inn-
an um nokkur leiðinleg.
GARG
1992 ★★★
Þrjú ný lög og átta af safnplötum
síðustu sumra. Nýju lögin er
skemmtileg eins og flest þau
gömlu.
ast úr nettum Frankie goes to
Hollywood-fíling í eitthvað mátu-
lega frumlegt í viðlaginu. Það er
eins og Þursaflokkurinn sé mætt-
ur og farinn að pönka í laginu
„Líddu mér“ — eða maður sé að
hlusta á Sex Pistols-lag af „Top of
the Pops“-plötu. Það er erfitt að
kenna gömlum hundi að sitja og
jafnvel erfiðara að troða pönki
upp á gamla popphunda.
Platan endar á ágætri ballöðu,
„Lfkömum". Ég hef heyrt þetta lag
með einhverjum öðrum áður en
man auðvitað ekki hverjir það
voru, kannski INXS. í lokin segja
Sálarmenn gamlan Nirvana-
brandara; láta plötuna halda
áfram eftir síðasta lag og keyra í
brjálaðan sýrudjass eftir ellefu
mínútur. Gunnar í Krossinum
ætti að tékka á þessu, telja sek-
úndurnar á milli laganna og
hlusta á andsælisboðskapinn í lag-
inu, hann kæmist í feitt. Annars er
þetta daður við Satan hálfbarna-
legur húmor hjá Sálinni, ef þeir
vildu vera verulega sniðugir hefðu
þeir t.d. getað látið plötuna rúlla í
þögn í ellefu mínútur og sagt svo:
„Hvað? Hélduð þið virkilega að
við ætluðum að stæla Nirvana!?“
„Þessi þungu högg“ er ekki
rokkplata og ekki full af þungum
höggum. Helsti munurinn á henni
og öðrum Sálarplötum er að það
suðar meira og vælir í gítamum á
milli laga. Þetta er popp, þótt það
sé rokkaðra en áður, og platan
geymir fúllt af skemmtilegum lög-
um, smellum, sem er það eina
sem maður biður um frá hljóm-
sveit eins og Sálinni. Ég kaupi það
að menn vilji kanna nýjar slóðir,
jafnvel þótt þeir hætti sér ekki
langt út á ísinn og vafri aðallega á
báðum áttum á bakkanum.
Gunnar Hjálmarsson
Lifrin hans Jónasar
ÓTTAR GUÐMUNDSSON
TfMINN OG TÁRIÐjSLENDINGAR
OGÁFENGlfllOOÁR
FORLAGIÐ1992
★ ★★
•••••••••••••••••••••
Jónas Hallgrímsson sat
ekki á dánarbeði sínum,
sötraði te og las um æv-
intýri Jakobs Ærlega milli þess
sem hann hallaði sér aftur á
koddann og hlustaði á söng fúgl-
anna í garði Friðriksspítala í
Kaupmannahöfn. Þetta er lyga-
saga sem Konráð Gíslason er
upphafsmaður að og seinni tíma
aðdáendur skáldsins hafa varð-
veitt og aukið að rómantík.
Ónei. Listaskáldið góða lá með
deleríum tremens, hálfsturlað og
útbrunnið af langvinnri drykkju.
Við krufningu kom í ljós að lifrin
vó 2.875 grömm: tvöfalt þyngri en
í heilbrigðum mönnum.
Óttar Guðmundsson hefúr sett
saman bók sem er stútfúll af fróð-
leik um viðskipti mannkynsins
og Bakkusar. Hann rennir sér fót-
skriðu um söguna og drepur víð-
ar niður fæti en á íslandi: staldrar
við í partíum Grikkja, Rómverja,
araba, norrænna manna og guða
úr öllum áttum. Fylleríssögurnar
eru æði skrautlegar margar hverj-
ar, svo mikið er víst.
Óttar er skemmtilegur sögu-
maður. En hann nálgast viðfangs-
efnið úr fleiri áttum. Talsvert
miklu rými er varið í að útlista líf-
fræðileg áhrif áfengis, þróun og
einkenni alkóhólisma og áfengis-
meðferð. Ýmsar dellur og þjóð-
sögur eru kveðnar í kútinn: Þar
talar maður með reynslu af því
hvernig hantéra skal alka, fýrrum
yfirlæknir á Vogi en messar nú
yfir sjúklingum á Landspítala og
Vífilsstöðum.
Það er skáldæð í Óttari, og
sannast bæði í stfl og efnistökum.
Óspart er vitnað í skáldskap,
fornan og nýjan, auk þess sem
Sigurður garmurinn Breiðfjörð er
tekinn sem dæmi um örlaga-
byttu, og saga hans rakin á bráð-
skemmtilegan hátt út frá strang-
vísindalegum alkafræðum. Til
samanburðar rekur Óttar
drykkjusögu fslendings úr nútím-
anum og færir sönnur á að Bakk-
us er alltaf samur við sig burtséð
frá tíðaranda og upplagi fórnar-
lamba.
1100 ára sambúð íslendinga og
áfengis hefúr lítt orðið til að bæta
drykkjumenninguna; og raunar
er orðinu menning líklega ofauk-
ið þegar rætt er um drykkjusiði
fslendinga. Við erum víst einhver
drykkfelldasta þjóð í heiminum,
segir Óttar. Og hvergi eru jafn-
margar stofnanir þar sem boðið
er upp á sérhæfða áfengismeð-
ferð. Það er giska athyglisvert í
því sambandi að engar tölur eru
ti! um árangur og bata, en sam-
kvæmt upplýsingum Óttars er að
jafnaði aðeins einn af hverjum
fjórum sjúklingum á Vogi,
sjúkrastöð SÁÁ, í fyrstu
meðferð sinni.
Hvað um það. Tíminn
og tárið er mikil fróðleiks-
náma. Bókin er skrifúð af
þekkingu og innsæi; stfll-
inn afar vandaður og oft
og tíðum fer doktor Óttar
á kostum í skemmtileg-
heitum.
En það var þetta með
liffina hans Jónasar. Hvað
ættum við af ljóðum lista-
skáldsins ef það hefði ver-
ið sjanghæjað í meðferð á
unga aldri? Bindindis-
kvæði? Fjandakomið. Nei,
takk.
Hrafn Jökulsson
„Listaskáldið góða lá með
deleríum tremens, hálfsturl-
að og útbrunnið aflang-
vinnri drykkju. Við krufn-
ingu kom í Ijós að lifrin var
tvöfaltþyngri en í heilbrigð-
um mönnum“