Pressan - 30.12.1993, Blaðsíða 11

Flmmtudagurinn 30. desember 1993
Ríkisstjórnin: Hvar? Ó hvar?
PRESSAN I I
Ef ríkisstjórn lýðveldisins
væri venjulegur borgari að
eiga hljóða stund með sjálfiim
sér á gamlárskvöld eftir ska-
upið og flugeldana og Nú árið
er liðið — þá mundi hann
sennilega þakka guði sínum
fyrst fyrir það að vera enn á
lífi.
Og næst mundi hann þakka
fyrir að hafa verið forðað ffá
því að farga sér sjálfur — því
eina raunverulega hættan sem
að ráðuneyti Davíðs Odds-
sonar hefur steðjað undanfar-
in misseri kemur að innan.
Blikur á lofti í ársbyrjun dofh-
uðu með kjarasamningum í
vor -— sem ASÍ hefur tekið að
sér að svara fyrir — og með
skánandi efnahagshorfum eft-
ir því sem líður á árið, — sem
helst teljast eiga sér þrenns-
konar ástæður: rússafiskur,
Ameríkuveiðar, Smuga; og á
stjórnin reyndar varla hlut að
neinum þessara þriggja. Við
þessar aðstæður hefur stjórn-
arandstaðan á þingi ekki haft
mikið í ráðherragengið að
gera á árinu — nema þegar
vellur og kraumar í stjórnar-
pottínum sjálfúm, sem nokkr-
um sinnum virtist geta orðið
ríkisstjórninni skeinuhætt: í
búvörumálum, við sjávarút-
vegsendurskoðun og í fjár-
lagaafgreiðslu.
Davíb kemur á óvart
Davíð Oddsson hefur raun-
ar heldur komið á óvart sem
málamiðlari innan ríkisstjóm-
arinnar, og hefur á öllum
þessum þremur sviðum náð
niðurstöðu — lendingu ein-
sog það heitír í fagslangri pól-
itíkusa, og getur bætt kjara-
samningunum við þá affeka-
skrá. Hann hefúr þarmeð los-
að sig að nokkru undan hin-
um áleitnu upphafsspuming-
um um getu og dug mannsins
ffá verndaða vinnustaðnum í
borgarstjórn Reykjavikur, og
hefur á köflum tamið sér
landsföðurlegri framkomu.
Sagan segir reyndar að þessi
margyfirlýsta „mildun“ eigi
sér meðal annars rætur í Is-
landsheimsókn auglýsinga-
manna ffá sömu stofunni og
snyrti Jeltsín til eftir að Magga
Thatcher var komin þar úr
reikning. Þessi saga passar
samt einstaklega illa við mynd
ársins: Davíð McDonalds.
Hjá Davíð er gallinn við að
vera málamiðlandi landsfaðir
auðvitað sá að hann missir
um leið skerpu úr svipnum,
— það veikist sú ímynd hans
að vera harði naglinn sem veit
hvað hann vill. Þá er stutt í
spumingar um hlutverk hans
í landsmálunum, sjálft erindi
leiðtogans í pólitíkinni. Þeir
sem lentu í því að horfa í
Sjónvarpinu á endurtekna
MÖRÐUR
ÁRNASON
viðtalasyrpu Ómars, Sig-
mundar og Agnesar ffá 1988-
9 hafa að minnsta kosti haft á
orði að þessi fimm ár hafi
Davíð Oddsson elst ákaflega
hratt.
Kannski speglast aðstæður
forsætísráðherrans í stjórninni
allri, og þriðja spurningin yfir
ffeyðivínsglasinu eftir flugeld-
ana og áramótasálminn
mundi sennilega verða: til
hvers? Stjórnin sjálf er spurð
um erindi síðari tvö árin af
tímabili sínu. Hún getur auð-
vitað hrósað sér af vöxtunum,
og á það hrós að sumu leyti
skilið. En hvar eru umbæt-
urnar miklu í ríkisfjármálun-
um? Hvar eru skattalækkun-
arloforð Sjálfstæðisflokksins?
Hvar einkavæðingarnar? Re-
formið mikla í sjávarútvegi?
Afnám Framsóknarmiðstýr-
ingarinnar í stjórnkerfinu?
Niðurrif sjóðakerfisins? Hvar?
Ó hvar? Hvar hafa dagar lífs
míns lit sínum glatað?
Sennilega situr stjórnin út
kjörtímabilið ef ekki verða
stórkrísur. Hver ráðherra
reynir að búa í haginn fyrir sig
og allir saman að styrkja stöð-
una áður en menn komast á
næstu krossgötur — það er
eftir allt saman ekki nema
tæplega hálft annað ár til
þingkosninga, til dæmis að-
eins ein fjárlög. Ef jarð-
sprengjurnar springa ekki:
áhrifin af EES, rekstrarstaðan í
sjávarútvegi, andstaða við
endurnýjað kvótakerfi,
óþreyja almennings effir efha-
hagsbata og kjarabótum...
Tangó sjalúsí
Ein af stórkrísunum gæti
reyndar riðið yfir strax í vor
með sveitarstjórnarkosning-
unum. Glöggur íhaldspiltur
sagði við mig um daginn að
þetta væri einfalt. Ef Sjallarnir
héldu Reykjavík og kratarnir
Hafnarfifði þá mundi stjómin
halda áfram og sennilega
blómstra gegnum næstu
kosningar líka á sjálfstraust-
inu. Ef bæði höfuðvígin töp-
uðust mundu stjórnarliðar
snúa bökum saman og berjast
fýrir samtvinnuðu lífi sínu.
Það versta fýrir stjórnarsam-
starfið væri hinsvegar að ann-
ar flokkurinn héldi meirihlut-
anum en hinn tapaði sínum -
- þá yrði sko tangó sjalúsí á
stjómarráðsblettinum.
Útgefandi Blaö hf.
Ritstjóri Karl Th. Birgisson
Ritstjórnarfulltrúi Sigurður Már Jónsson
Markaðsstióri Sieurður I. Ómarsson
Ritstjóm, skrifstofur og auglýsingar:
Nýbýlavegi 14 -16, sími 64 30 80
Faxnúmer: Ritstjóm 64 30 89, skrifstofa 64 31 90,
auglýsingar 64 30 76
Eftir lokun skiptiborðs: Ritstjóm 64 30 85,
dreifine 64 30 86. tæknideild 64 30 87
Áskriftargjald 798 kr. á mánuöi ef greitt er meö VISA/EUR0
en 855 kr. á mánuöi annars.
PRESSAN kostar 260 krónur í lausasölu
„Efsjallarnir héldu Reykjavík og kratarnir Hafnarfirði þá mundi stjórnin halda áfram ogsennilega
blómstra gegnum nœstu kosningar líka á sjálfstraustinu... Það verstafyrir stjórnarsamstarfið vœri að ann-
arflokkurinn héldi meirihluta en hinn tapaði sínum —þáyrði sko tangó sjalúsíá stjórnarráðsblettinum.(í
„Almesta áfall Friðriks á árinu var ekki einusinni á
íslandi, heldur tapaði Sigríður Dúna UNESCO-
kosningunum útí París ogFriðrik verður víst að
dröslast með hérna heima framyfir nœstu kosning-
ar líka. “
„Einhver sífelldur drungi hvíliryfir hinum vœna
pilti úr Firðinum, sem hrekst úr einni skotgröfí
aðra einsog honum sé ekki sjálfrátt: vonbrigði árs-
ins ípólitíkinni.“
Sendillinn
Og fyrst það er farið að
segja frá því sem aðrir segja
heyrði ég mann fúrða sig á því
um daginn hvað væri eigin-
lega orðið um hinn sterka
mann í fyrri hálfleik þessa
stjórnarsamstarfs - Þorstein
Pálsson. Hann var einusinni
sá sem sagði af eða á í málum,
en er núna einsog hver annar
sendill milli Davíðs og LÍÚ.
Við hlutverki hans hefur svo
tekið af öllum mönnum Hall-
dór Blöndal sem er að breytast
í næstum því huggulega gam-
aldags og þjóðlegt ídeal-íhald.
Friðrik Sophusson — jú, það
er einmitt sá sem ætlaði að
rétta af ríkissjóð á tveimur ár-
um — almesta áfall hans á ár-
inu var ekki einusinni á Is-
landi, heldur tapaði Sigríður
Dúna UNESCO-kosningun-
um útí París og Friðrik verður
víst að dröslast með hérna
heima framyfir næstu kosn-
ingar líka. En Ólafur Garðar
hlýtur hvað úr hverju að fara
að ákveða sig hvernig hann
ætlar að losna. Ráðuneytið,
skólakerfið og menningarlífið
mega ekki við þessu lengur.
Nýr krataforma&ur?
I herbúðum Alþýðuflokks-
ins virðast Jóni Baldvini sí-
þyngjast brúnir. Ætli hann sé
loksins að verða leiður á þessu
öllu saman? Jóhanna er í sár-
um eftir atkvæðagreiðsluna í
nóvember og virðist eldd —
enn — hafa tekist að nýta sér
fjöldastuðning og sóknarfæri
eftir varaformannslætin í
sumar. Sighvatur hefur haft
pólitísk hamskiptí með ráðu-
neytisflutningunum, og er líka
kominn í rniklu betra skap en
einusinni. Skrifar vaxtalækk-
unina á sinn reikning og rífur
núna kjaft gegn bönkum,
landbúnaðarskriffinnum og
útlendingum í staðinn fýrir að
hamast á sjúkum og fötluðum
og fátækum. Um daginn
heyrði ég þá uppástungu að
þar færi næsti formaður Al-
þýðuflokksins — millileikur-
inn þangaðtil ný kynslóð væri
reiðubúin. Varaformaður var
þá nefndur Össur Skarphéð-
insson.
Sem vel á minnst kom inní
stjórnina í vor leið ásamt pól-
itískum félaga sínum Guð-
mundi Árna bæjarstjóra með
þeim ummælum flokksfor-
mannsins að nú yrði að reyna
hina ungu menn til forystu.
Og er skemmst ffá því að segja
að allt virðist leika í höndum
umhverfisráðherranum með-
an einhver sífelldur drungi
hvílir yfir hinum væna pilti úr
Firðinum, sem hrekst úr einni
skotgröf í aðra einsog honum
sé ekki sjálffátt: vonbrigði árs-
ins í pólitíkinni. En Refur
bóndi glottír á Vesturgötunni.
Og áffam heldur hringekj-
an ...
Höfundur
er íslenskufræöingur.
BLAÐAMENN: Guörún Kristjánsdóttir, Jakob Bjarnar Grétarsson,
Jim Smart Ijósmyndari, Kristján Þór Árnason myndvinnslumaöur,
Páll H. Hannesson, Pálmi Jónasson,
Sigríður H. Gunnarsdóttir prófarkaiesari,
Steingrímur Eyfjörö útlitshönnuöur, Þorsteinn Högni Gunnarsson.
PENNAR Stjórnmál: Andrés Magnússon, Árni Páll Árnason, Einar
Karl Haraldsson, Guömundur Einarsson, Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, Hreinn Loftsson, Möröur Árnason,
Ólafur Hannibalsson, Óli Björn Kárason, Þórunn Sveinbjarnardóttir,
Össur Skarphéðinsson.
Listir: Einar Örn Benediktsson, mannlíf, Guömundur Ólafsson,
kvikmyndir, Gunnar Árnason, myndlist, Gunnar Lárus Hjálmarsson
popp, Kolbrún Bergþórsdóttir bókmenntir, Martin Regal leiklist.
Teikningar: Ingólfur Margeirsson, Kristján ÞórÁrnason,
Steingrímur Eyfjörö, Einar Ben.
AUGLÝSINGAR: Kristín Ingvadóttir, Pétur Ormslev.
Setning og umbrot: PRESSAN
Filmuvinnsla, plötugerð og prentun: ODDI