Pressan - 09.06.1994, Page 13

haldi áfram störfum, svo lengi sem
þeir fara eftir fyrirmælum. En verði
einhver misbrestur á því þarf að
taka strax á vandamálinu. Senni-
lega er besta leiðin fyrir nýja meiri-
hlutann að reyna að fá borgarkerfið
til að vinna með sér og það er
ástæðulaust að rjúka út í breytingar
með einhverju offorsi. En ef og
þegar farið verður út í kerfisbreyt-
ingar fylgja auðvitað einhverjar til-
færslur á mönnum milli starfa.“
Sigurjón Pétursson, flokksbróð-
ir Guðrúnar, var forseti borgar-
stjórnar í tíð vinstri meirihlutans.
„Ég hef frekar orðað það þannig
að við fengum ekki sömu aðstoð
frá embættismannakerfinu og
meirihlutar fyrr og síðar,“ sagði
Siguijón þegar hann var inntur eff-
ir því hvort embættismenn borgar-
innar hefðu staðið í vegi fyrir
meirihlutanum. „Ég vil ekki segja
að þeir hafi unnið gegn okkur en
þeir lögðu ekki sál sína í að vinna
með okkur.“
Voru þeir að reyna að bíða ykkur
afsér?
„Ég hef ekki orðað það þannig
en það er ekki alvitlaust."
Geturðu nefnt dœtni um það að
embœttismannakerfið hafi dregið
lappirnar?
„Það var aldrei hægt að festa
hendur á því en það vann ekki af
krafti. Til þess að koma hlutum í
verk þarf vilja og ffamkvæmd og
viljinn var ekki alltaf fyrir hendi.
Þetta átti auðvitað ekki við um alla
embættismenn borgarinnar en
kerfið í heild sinni.“
Óttastu að Reykjavíkurlistinn eigi
eftir að eiga erfitt uppdráttar gagn-
vart embættismannakerfinu?
„Nei, ég óttast það ekki. Ég
treysti því að Reykjavíkurlistinn
tryggi að þetta kerfi vinni fyrir
hann. Hann kemur miklu betur
undirbúinn en við sem mynduð-
um vinstri meirihlutann á sínum
tíma.“
Krefst það ekki mannafórna?
„Það er ekki víst. En það þarf
ÁRNI SIGFÚSSON neitar því að
embættismenn hafi verið ráðnir
á pólitískum forsendum: „Þeir
hafa verið ráðnir vegna
þekkingar sinnar og hæfileika
óháð pólitískum viðhorfum."
SIGRÚN MAGNÚSDÓTTIR telur
að 98 prósent embættismanna
borgarinnar séu sjálfstæðis-
menn.
auðvitað að tryggja að hugmyndir
og hugsjónir Reykjavíkurlistans
komist til framkvæmda og ég
treysti því að hann sjái til þess að
koma því í verk sem hann var kjör-
inn til. Það er ekkert óeðlilegt að
einhverjar mannabreytingar verði í
embættismannakerfinu og ég man
ekki betur en að það hafi verið
nokkuð um það 1982 þegar vinstri
meirihlutinn fór frá.“
Afsökun fyrir óförum í kosn-
ingum, segir borgarritari
„Þetta er einfaldlega rangt,“ sagði
Jón G. Tómasson borgarritari um
þá fullyrðingu að embættismenn-
imir hafi unnið gegn vinstri meiri-
hlutanum. „Þetta er kenning sem
menn bjuggu til sér til afsökunar
þegar kosningar töpuðust. Og ég
heyrði þetta aldrei frá borgarfull-
trúum þáverandi meirihluta. Á
þessum tíma var ég borgarlögmað-
ur og jafnframt formaður Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga og
starfaði því með fólki úr öllum
flokkum. Ég heyrði stjórnendur
borgarinnar aldrei gera athuga-
semdir við störf mín á flokkspólit-
ískum forsendum.“
Árni Sigfússon, ffáfarandi borg-
arstjóri, tekur undir með Jóni.
„Allar svona fúllyrðingar liljóma
ómerkilega í mínum eyrum. Þegar
leitað er skýringa á mistökum heils
kjörtímabils dettur þessu fólki fyrst
í hug að kenna um starfsfólki sínu.
Það eru aumar útskýringar. Sér-
staklega þegar haft er í huga að
embættismennimir eru mjög trúir
Reykjavíkurborg og vinna í þágu
borgaryfirvalda sama hvaða flokkar
fara með völdin.“
Þarf Reykjavíkurlistinn þá ekki að
óttast að embœttismannakerfið
verði erfitt viðureignar?
„Embættismennirnir þurfa frek-
ar að óttast svona yfirlýsingar. Þær
bera það með sér að embættis-
mönnunum sé ekki treyst. En fólk-
ið á R-listanum, sem setið hefúr í
borgarstjórn og borgarráði, þekkir
vel vönduð vinnubrögð æðstu
embættismanna borgarinnar.“
Ingibjörg Sólrún umkringd
sjálfstæðismönnum
Árni neitar því alfarið að ein-
hverjir af æðstu embættismönnun-
um borgarinnar hafi verið ráðnir á
pólitískum forsendum. „Þeir hafa
verið ráðnir vegna þekkingar sinn-
ar og hæfileika óháð pólitískum
GUÐRÚN HELGADÓTTIR: „Það
var afskaplega erfitt að vinna
með embættismannakerfinu
þegar við tókum við stjórn
borgarinnar."
viðhorfum og ég get fúllyrt að þeir
koma ekki allir úr sama flokki.
Þessir menn eru allir mjög hæfir.“
Flokksbróðir Árna, sem vill ekki
láta nafús getið, sagði hins vegar að
það hefði aldrei spillt fyrir þeim,
sem sóst hafi effir embætti hjá
borginni, að vera sjálfstæðismenn.
Það hefði þó færst í vöxt, sérstak-
lega meðal þeirra yngri, að halda
sig við það prinsipp að vera ekki
flokksbundnir.
Þegar litið er til þeirra embættis-
manna sem næstir standa borgar-
stjóranum kemur í ljós að fjórir
þeirra af fimm eru sjálfstæðismenn;
Jón G. Tómasson borgarritari,
Hjörleifur B. Kvaran borgarlög-
maður, Stefán Hermannsson borg-
arverkfræðingur og Eggert Jónsson
borgarhagfræðingur. Allir þessir
menn munu verða undir smásjá
næstu mánuðina. Gunnar B. Ey-
dal, skrifstofústjóri borgarstjórnar,
er hins vegar yfirlýstur alþýðu-
bandalagsmaður og staða hans því
væntanlega gulltrygg.
Þessir embættismenn eiga það
sammerkt að borgarstjóri og borg-
SIGURJÓN PÉTURSSON: „Það er
ekkert óeðlilegt að einhverjar
mannabreytingar verði á emb-
ættismannakerfinu og ég man
ekki betur en að það hafi verið
nokkuð um það 1982 þegar
vinstri meirihlutinn fór frá.“
arstjórn verður að verulegu leyti að
reiða sig á ráðgjöf þeirra og þeir
hafa engar nefndir yfir sér sem
segja þeim nákvæmlega fyrir verk-
um. Það sama gildir um nokkur
önnur embætti sem teljast þó vei-
gaminni.
Ólafur Jónsson upplýsingafull-
trúi er í þessari stöðu, en hann er
flokksbundinn sjálfstæðismaður,
og það sama gildir um flokksbróð-
ur hans, Jón G. Kristjánsson,
starfsmannastjóra borgarinnar.
Sá embættismaður sem Reykja-
víkurlistinn setur þó fyrst og ffernst
spurningarmerki við er Ragnar
Júlíusson, forstöðumaður kennslu-
máladeildar Skólaskrifstofúnnar og
fyrrverandi borgarfúlltrúi Sjálf-
stæðisflokksins. Það sambýli gæti
reynst báðum aðilum erfitt.
Ef nýi meirihlutinn grípur til
þess ráðs að stokka upp í embættis-
mannakerfinu er langlíldegast að
einhverjir ofantalinna sjö sjálfstæð-
ismanna lendi undir fallöxinni.
En hvaða leiðir eru Reykjavíkurl-
istanum færar?
„Ef embættismennirnir voru
Davíð ekki að skapi þá notaði hann
tvö trikk. Hann færði þá til eða
hreinsaði skrifborðið þeirra þannig
að þeir sátu uppi verkefnalausir.
Þetta eru þekktar leiðir sem hægt er
að nota,“ sagði heimildamaður
innan Reykjavíkurlistans.
Sjálfstæðismaður, sem PRESSAN
ræddi við og þekkir rnjög vel til
borgarmálanna, sagði hins vegar að
ef nýi meirihlutinn hróflaði við
æðstu embættismönnunum með
uppsögnum eða tilfærslum í starfi
mundi Sjálfstæðisflokkurinn
bregðast hart við og þar á bæ yrði
litið á það sem pólitískar hreinsanir
sem ekki væru líðandi. Hann telur
raunar ekki líklegt að gripið verði
til svo harkalegra aðgerða. „Ég á
frekar von á að gerðar verði ein-
hverjar strúktúrbreytingar á emb-
ættum til að gera þá embættis-
menn óvirka sem talin er þörf á.“
Enn hefur ekki verið nefndur
einn hvati til þess að skipta út emb-
ættismönnum. Æðstu embættis-
menn borgarinnar eru 47 talsins og
þar af eru aðeins 7 konur og enga
þeirra er að finna í helstu þunga-
vigtarembættunum. Kvennalistak-
onan Ingibjörg Sólrún sættir sig
sennilega illa við að í kringum hana
séu eintómir karlar og eins og áður
sagði er það yfirlýst stefna Reykjav-
íkurlistans að auka hlut kvenna í
stjómkerfi borgarinnar.
Styrmir Guðlaugsson
Sjálfstæðismenn einoka nánast embættismannakerfi Reykjavíkurborgar
Þessir verða undir smásjánni
Staðgengill borgarstjóra
Æðsti embættismaður borgar-
innar, að frátöldum borgarstjóran-
um sjálfum, er Jón G. Tómasson
borgarritari.
Hann er stað-
gengill borgar-
stjóra sem emb-
ættismanns og
nánasti sam-
starfsmaður hans
í borgarkerfinu.
Fjármál borgar-
innar eru á herð-
um borgarritarans og um skrifstofú
hans liggja flestir þræðir kerfisins.
Jón hefur gegnt þessu starfi frá
því Sjálfstæðisflokkurinn náði
borginni aftur úr höndum vinstri
meirihlutans 1982 og er æviráðinn.
Hann var ráðinn skrifstofústjóri
borgarstjórnar 1966 og gegndi því
starfi til 1979 þegar hann varð
borgarlögmaður. Vinstri meirihlut-
inn sýndi traust sitt á honum með
því að skipa hann í það embætti en
það er annað mál hvort Ingibjörg
Sólrún kýs að hafa hann í lykilhlut-
verki borgarritarans.
Jón hefúr ekki haft bein afskipti
af pólitík síðan hann sat í stúdenta-
ráði á námsárunum um miðjan
sjötta áratuginn. En traustar heim-
ildir PRESSUNNAR segja hann
gegnan sjálfstæðismann.
Þeir fjórir næstæðstu
Næstir á eftir borgarritaranum í
valdapíramída borgarkerfisins
koma fjórir embættismenn.
Fyrstan ber að telja Hjörleifur B.
Kvaran, sem skipaður var borgar-
lögmaður skömmu fyrir kosning-
arnar í vor í stað
Magnúsar Ósk-
arssonar sem
gegnt hafði
starfinu frá
1982. Hjörleifúr
er sjálfstæðis-
maður þótt
hann hafi ekki
sinnt neinu pól-
itísku starfi og var skipun hans
gagnrýnd af fúlltrúum Reykjav-
íkurlistans, þótt ekki væri nema
vegna tímasetningarinnar.
Hjörleifur var áður ffarn-
kvæmdastjóri lögffæði- og stjórn-
sýsludeildar borgarinnar en það
embætti heyrir nú sögunni til.
Hann réðst til borgarinnar 1976 en
svo virðist sem hann hafi kosið að
fara ekki ffarn á æviráðningu.
Stefán Ingvi Hermannsson
borgarverkfæðingur hóf störf hjá
embættinu 1964 og vann sig smám
saman upp í starfi og tók við stjórn
þess fyrir tveimur árum. Hann á
sér enga pólitíska sögu en innan
Sjálfstæðisflokksins er litið á hann
sem stuðningsmann. Þekking hans
og reynsla er slík að nýi meirihlut-
inn getur vart án hans verið. Það
eru því varla nokkrar líkur á því að
hann þurfi að óttast um sinn hag
að öðru leyti en því að líkur eru á
því að hann fái yfir sig einhvers
konar framkvæmdanefnd.
Gunnar Berg Eydal er skrifstofú-
stjóri borgarstjórnar. Hann er ritari
á fúndum borgarstjómar og borg-
arráðs og er eins konar milliliður
milli borgarfulltrúanna og stjórn-
kerfis borgarinnar. Þá veitir hann
Jón G.
Tómasson
jafnffamt skrifstofú borgarstjóra
forstöðu eins og titillinn ber með
sér. Varla verð-
ur hróflað við
Gunnari sem er
yfirlýstur al-
þýðubandalags-
maður og var
einmitt skipað-
ur í embættið
1979, í tíð
vinstri meiri-
hlutans.
Eggert Jónsson borgarhagffæð-
ingur hefúr umsjón með efnahags-
málum og ijár-
hagsáætlun borg-
arinnar í nánu
samráði við
borgarritara.
Undir hann falla
ýmiss konar út-
reikningar,
greiðsluáætlanir
og fleira. Eggert,
sem er talinn sjálfstæðismaður, var
ráðinn í þetta starf 1972 og er ævi-
ráðinn.
Ofantaldir embættismenn eru
þeir sem borgarstjóri reiðir sig mest
á. En fleiri embætti em krítísk í
þeim skilningi að samstarf við
borgarstjórann og ríkjandi meiri-
Gunnar Berg
Eydal
hluta þarf að vera mjög náið.
Ólafur Jónsson
Minni spámmennirnir
Davíð Oddsson kom á fót emb-
ætti upplýsingafulltrúa 1987 sem
Ólafur Jónsson hefur gegnt ffá
upphafi. Ekki
er ósennilegt að
hann verði
færður til í
starfi. Líklegt
má teljast að
Reykjavíkurlist-
inn vilji að
tengiliður borg-
aryfirvalda við
fjölmiðla komi úr þeirra eigin röð-
um . Ólafúr er flokksbundinn sjálf-
stæðismaður en hefur lítt sinnt
flokksstarfi.
Jón G. Kristjánsson, starfs-
mannastjóri Reykjavíkurborgar, er
fiokksbundinn
sjálfstæðismaður
og starfaði mikið
fyrir flokkinn á
sínum yngri ár-
um.
Hann er lög-
ffæðingur að
mennt eins og
flestir æðstu
embættismenn borgarinnar,
Jón G. Krist-
jánsson
skrifstofustjóri borgarverkffæðings
1974-1982 og var síðan skipaður
starfsmannastjóri Reykjavíkur-
borgar 1982.
Ef nýi meirihlutinn vill breyta
stjórnkerfinu, fækka stuðnings-
mönnum Sjálfstæðisflokksins og
auka hlut kvenna hlýtur staða Jóns
að verða skoðuð.
Sá embættismaður sem Reykjav-
íkurlistinn vill helst losna við er
Ragnar Júlíusson, forstöðumaður
kennslumáladeildar Skólaskrifstofu
Reykjavíkur. Undir starfssvið
Ragnars fellur rneðal annars að
hafa umsjón með ýmsum þáttum
skólamálanna sem eru undir hatti
ríkisins en borgin vill fylgjast með.
Heilsdagsskólinn er eitt af þeim at-
riðum.
Ragnar var borgarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins 1974-1978 og
1982-1986. Hann var talsmaður
Sjálfstæðisflokksins í skólamálum
borgarinnar og var vægast sagt um-
deildur sem slíkur. Þótti mörgum
hann íhaldssamur og á það einnig
við um flokksbræður hans. Það
verður því án efa forgangsverkefni
hjá nýja meirihlutanum að koma
því svo fyrir að hann hafi sem
minnst áhrif á kjörtímabilinu.