Vísir Sunnudagsblað - 11.12.1938, Page 1
EDOOARD DALADIER.
DALADIER FORSÆTISRÁÐHERRA TALAR 1 ÚTVARP.
Það er gamall franskur siður,
að gefa stjórnmálaleiðtogum
Jandsins viðurnefni, sem oftast
eru þá tekin úr dýraríkinu. Oft-
ast hafa þessi nöfn verið svo vel
valin, að viðkomandi stjórn-
málamenn liafa látið sér vel líka
að vera kallaðir þeim. T. d. var
Elemenceau kallaður tigrísdýr-
ið og Chautemps liefir fengið
viðurnefnið refur. Edouard
Daladier, liinn núverandi for-
sætisráðherra Frakklands, er oft
manna í milli kallaður ,nautið
frá Camarque“ (liann er fædd-
ur í suður-franska héraðinu
Camarque). Maður skyldi lialda
að orðið „naut“ gæti á engan
hátt verið einkennandi fyrir
nokkurn Frakka, en þarna á það
nú samt lieima. Daladier vantar
eitt af því, sem er mest ein-
Jcennandi fyrir franska lyndis-
einkunn, en það er hin framúr-
skarandi rökfimi og hin lipra
framkoma, sem hefir gert
Frakka að þeim snjöllu stjórn-
málamönnum sem þeir eru.
Einnig hið ytra er margt í
fari Daladiers, sem minnir á
naut. T. d. þegar liann stendur
á ræðupalli þingsins, höfuðstór
og framúrskarandi hálsdigur,og
notar sér hvern þann veikan
punkt, sem hann finnur á and-
stæðingum, sem eru honum
meiri í ræðusnild og rökfimi,
en vantar þann kyngikraft, sem
hann hefir yfir að ráða. Þessi
einkenni hans koma enn betur í
ljós í himii nærri þrjóskufullu
efnisfestu hans og þeim Iiarða
fón, sem hann umgengst fólk
með og andstvgð hans á öllu
óþarfa málskrúði. Það eru á-
reiðanlega fáir menn í stjórn-
málalífi Frakklands, sem eru
eins lítið mentamannslegir hið
ytra eins og Daladier, enda þótt
hann hafi i mörg ár verið pró-
fessor. Illræmd eru reiðiköstin.
sem stundum grípa hann. Hann
slær þá með hnefunum í ræðu-
púltið og skyrrist jafnvel ckki
við, ef einhver þingmannanna
móðgar hann með því að kalla
hann „morðingja“ eins og al-
gengt var eftir Concorde-óeirð-
irnar 1934, að grípa vatnsglas
eða eitthvað anhað handbært og
þeyta því í þann Iiinn sama. í
þeim ráðuneytum, sem hann
hafði yfir að ráða þegar liann
var ráðherra, var hann mjög
strangur og óttuðust liann allir.
Sérliverju agalfeysi, óstundvisl
eða kæruleysi var stranglega
hegnt. 1 hermálaráðuneytinu, en
]>vi liafði liann oflast yfir að
ráða, var lífið engu líkara en i
hermannaskála, eftir því, sem
sumir af starfsmönnunum
sögðu.
Daladier er, eins og áður er
sagt, fæddur í Suður-Frakk-
landi, í bænum Carpentros 18.
júní 1884. Faðir hans var bak-
arameistari. Þar sem bróðir
hans tók við af föðurnum, þá
fór Edouard sjálfur tilParísartil
þess að móta sögu lands síns.
Samt sem áður þykir Iionum
mjög vænt um hið gamla heim-
kynni sitt og notar hvert tæki-
færi til að koma þangað, því að
þar kann hann best við sig. Það
er sagt að viðskiftamenn bróður
hans, sem mest eru liandiðnað-
armenn og smábændur, hafi oft
tækifæri til að hera fram kvart-
anir sínar við „Monsieur le
Minislre“ i litlu brauðbúðinni
og það er e, t. v. þetta, meir
en nokkuð annað, sem skýrir
])að nána samband, sem er á
milli liins mikla stjórnmála-
manns og þeirrar stéttar, sem
smábændur og handiðnaðar-
menn tilheyra og hann sjálfur
er kominn úr.
Þegar heimsstyrjöldin hraust
úr var Daladier einn af ]ieim
fyrstu, sem fóru i striðið. Hann
fór sem liðþjálfi á vigstöðvarn-
ar, en kom aftur sem yfirfor-
ingi. Hann særðist oft, en aldrei
stórvægilega, og oft var hans
sérstaklega gelið i hernaðartil-
kynningunum. Er hann einn
þeirra manna, sem mótuðust af
skotgrafalífinu og þeim atburð-
um, sem skeðu þar. Strax að af-
loknu stríðinu var hann kosinn
á þing í heimakjördæmi sínu
og sem fulltrúi Jiess hefir liann
verið þingmaður síðan.
Sem forseli stærsta stjórn-
málaflokks Frakklands, Radi-
kalsocialistaflokksins, fetar
liann i fótspor Leon Bourgeois
og Gambettas. Ilann stundaði
nám í mentaskólanum í Lyon,
þar sem Edouard Herriot var
kennari. Það lifnaði yfir hin-
nm rólega og oft þungt liugs-
andi suður-franska dreng, þeg-
ar hann heyi'ði Herriot segja
sögu Jakohínanna og byltingar-
innar 1789. En sem forseti
flokks síns og í stjórnmálalíf-
inu varð hann algjörlega frá-
hverfurHeri-iot. Innan flokksins
var það oft svo, að enginn var á-
kveðnari og heitari andstæð-
ingur Herriot en einmitt fyrver-
andi nemandi lians. í mörg ár
setti barátta liinna beggja „Ed-
ouarda“ svip sinn áflokkinn.Ár-
ið 1924, þegar Iierriot varð for-
sætisráðherra, gerði liann Dala-
dier að nýlendumálaráðherra; í
ráðuneytinu, sem kom þar á eft-
ir (apríl 1925) og sem Painlevé
var fyrir, sat hann ekki. Aftur
á móti varð hann hermálaráð-
herra í nýju ráðuneyti, sem
Painlevé myndaði í nóv. 1925
og i sama mánuði gerði Briand
hann að kenslumálaráðlierra i
ráðuneyti, sem hann þá mynd-
aði. Við breytingar, sem fram
fóru á því ráðuneyti í mars 1926
var Daladier látinn fara; eftir
þvi sem sagt er, mislikaði hon-
um það mjög. Á flokksþingi
Radikalsocialistaflokksins í okt.
1927 var Daladier kosinn forseti
hans með stuðningi Caillaux, en
þeir voru miklir persónulegir
vinir.
Sumarið 1929 lióf Daladier
útgáfu á nýju blaði i París, er
hann nefndi „La Republique”
(,,Iýðveldið“). I þessu blaði birti
hann þ. 4. nóv. 1930 grein, sem
vakti óhemju athygli. Hann
gerði það að tillögu sinni að
Frakkland notaði auð sinn til
að Iijálpa Þýskalandi til að
byggja upp atvinnuvegi sína og
að Frakkar sýndu meiri skiln-
ing á málefnum Þjóðverja og
erfiðleikum þeirra. Þetta kom