Vísir Sunnudagsblað - 13.04.1941, Blaðsíða 6

6
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
staurinn urðuni við að sleppa
og eins ónýttist sá, sem fest var
í björgunarbátinn, þegar við
dróum hann inn.,
Það var ýmislegt fleira, sem
ónýttist eða lýndist við björg-
ina, svo sem tó, verkfæri o. fl.
en það sem mestu rnáli skipti
var það, að skipíið sjálft var
nær óskemmt.
Skekkja á áttavitanum
kemur í Ijós.
Á leiðinni til Reykjavíkur
kom milcil skekkja á áttavitan-
um í ljós. Atliuguðum við Ein-
ar M. Einarsson skipstjón
skeldíjuna, og sýndi hún ca. 20
gráður. Og þessi skeklcja mun
hafa verið orsökin til strands-
ins.“
Nýtt ævintýri.
„Er þetta nú síðasta ævintýr-
ið, sem e.s. Rundehorn hefir
lent í?“
„Sei, sei, nei. Það lenti í öðru
ævintýri litlu skáira, nokkur-
um vikum seinna, eða i mikla
óveðrinu, í febrúarmánaðar-
lok.“
„Voruð þér þá skipstjóri?“
„Nei, eg var I. stýrimaður.“
„Á hvaða ferð var það?“
„Það var á leiðinni frá Rvík
til Englands og lagði liéðan úr
Rvík með ísfisk og hrogn þann
25. febrúar. Við ferðina gerðist
ekkert sögulegt, fyrr en um
níuleytið kvöldið eftir — á mið-
vikudagskvöldið — að við kom-
um inn í fárviðri af norðaustri.
Við urðum að hægja á ferðinni,
snérum skipinu upp í vindinn
og seltum stórseglið upp. KI.
2.30 um nóttina fékk skipið á
sig brotsjó bakborðsmegin,
sem var svo ægilegur, að liann
tók ekki aðeins stórseglið, held-
ur og björgunarbátinn líka á-
samt bátuglunum, sem þeim
var fest í, og stjórnborðsloft-
rörið, sem liggur niður i véla-
rúmið. Rekakkerið ásamt 60
föðmum af 6 þumlunga þykk-
um kaðli og vegmælinn tók
einnig út.
Ljósin slokkna
og vélin stanzar.
Þá munaði minnstu, að björg-
unarflekinn, sem stóð aftur á
bátadekkinu , færi líka, því
hann losnaði úr böndunum, en
stöðvaðist í grindunum um-
hverfis bátadekkið, losaði þær
og beygði.
Undir eins og brotsjórinn var
genginn yfir skipið, bundum
við flekann fastan með köðlum,
þar sem hann lá, í þeirri von,
að geta bjargað honum. Við
brotsjóinn bafði bæði aðalvélin
staðnæmst og Ijósin sloknað,
«e
sennilega vegna þess, að ló, er
bundið var fast á bátsdekkinu,
hafði komizt í skrúfuna. Ljósið
kviknaði strax aftur og að á að
gizka 10 mínútum liðnum
komst vélin í gang, en hún gekk
illa.
Við urðum að setja vélina á
fulla ferð aftur til að lialda í
við veðrið og sjóana, þvi veður-
hæðin jókst með hverri stund-
inn sem leið, og eftir hádegið
var komið ógurlegt fárviðri,
bylgjurnar voru liáar sem fjöll
og bylgjudalirnir djúpir og
geigvænlegir.
Hræðilegir brotsjóar.
Kluklcan um þrjú tók e.s.
Pumdehorn á sig nýjan brotsjó
bakborðsmegin, sem tók út
björgunarflekann og braut
lunninguna frá afturstefni og
fram að vantinum hjá stór-
mastrinu á bakborðssíðunni.
Eftir þetta tók skipið hvern
brotsjóinn á sig á fætur öðrum,
sem allir ollu meira eða minna
tjóni. M. a. tók einn þeirra út
kistu fulla af allskonar vara-
hlutum, sem bundin var aftan
við bátadekkið.
Klukkan liálfsex fengum við
enn einn brotsjó, ferlegri og
hræðilegri en þá, sem áður
liöfðu gengið yfir skipið. Reið
liann að þessu sinni yfir það á
stjórnborða og gerði feylcilegan
usla. Þessi brotsjór tók meðal
annars með sér létlbátinn, loft-
rörið niður í vélarúmið, braut
og bramlaði bátadekkið og
braut nokkurn hluta stjórnpalls-
ins i mola, og olli fleiri stór-
vægilegum skemmdum.
Vélin stanzar aftur.
Strax og brotsjórinn var
genginn yfir urðum við þess
varir, að eitthvað var kom-
ið aftur í skrúfuna, sem senni-
lega mun liafa verið drag-
reipin, þar sem landfestam-
ar vöru fyrir löngu skol-
aðar fyrir borð. Þegar vélin
stöðvaðist, lagðist skipið með
stjórnborðssíðuna í veðrið, en
eftir á að gizka hálfa klukku-
stund tókst þó að koma vélinni
aftur af stað, og stefna skipinu
að nýju upp í veðrið.
Allan þenna dag og allt kvöld-
ið hélst sama aftaka veðrið,
við bjuggumst alltaf við að
okkar hinzta stund væri komin,
því að í þessum veðurofsa, og
með skipið brotið og stór-
skemmt, var vonin orðin lítil
um líf.
ÖII áhöfnin
stendur í sjó.
í þann hálfa sólarhring, sem
veðrið var verst, var ekki nokk-
ur leið, að komast fram í eld-
húsið eftir vatni. Og annað en
sjóblautt brauð, viðbitslaust,
fengum við ekki að borða, þvi
það var ekki unnt að ná í annað.
Öll skipsliöfnin, 11 manns,
urðu að liýrast í íbúð 1. stýri-
manns og 1. vélstjóra, sem á-
föst var við litinn borðsal aftast
á skipinu. En vistleg eða
skemmtileg var sú dvöl ekki,
því sjór liafði komizt þangað
inn og það lá um 1 fets djúpur
sjór á gólfinu. Mennirnir voru
lika allir holdvotir frá hvirfli
til ilja og ekki þur þráður á
neinum þeirra.
Eg þarf elcki að taka það
fram, að þetta er langsamlega
sú mesta lífsliætta, sem eg hefi
nokkuru sinni komizt í, og eg
vona, að eg þurfi aldrei að lenda
í öðru eins á æfinni. \
Skel á öldum
úthafsins.
Eg veit núna livað það er, að
standa klukkustund eftir
klukkustund á lítilli skipsskel
úli á roktrylltu hafi, finna þessa
litlu magnvana skel hoppa á öld-
Niðurl.
Heimsstyrjöldin leiðir margl
hrikalega hörmulegt í ljós fyr-
ir mannkynið. Fyrir djöfulæði
mannanna hrúgast nú milljón-
ir manna með ákefð mikilli nið-
ur í jörðina. Öll 'Evrópa er nú
að grafa sig niður í holur og
gjótur, og engar manntegundir
frá fyrstu kynnum lífsins liafa
þurft að leggja á sig annað eins
niðrandi liörmungalíf og þessi
kynslóð oklcar úti í Evrópu.
Það eru engin orð nógu sterk
og engin tár nógu beisk, og eng-
in andvörp nógu þung til að
lýsa hryggð og samúð okkar
með þessari líðandi lcynslóð. —
Friðarins þjóð, 'eins og hin ís-
lenzka, ldýtur að standa langt
frá möguleikum til að skilja
nauðsyn þess, að fárviðri þessu
var sleppt lausu á allt mann-
kynið, til tortimingar öllu, sem
hún virti og leit upp til í Ev-
rópu: Réttinum, friðnum og
menningunni.
Með styrjöldina i baksýn
verður köllun Islands og verk
þjóðarinnar fyrir menninguna
öllurn sýnileg. Ilún verndar hér
friðinn, og allt það, sem þró-
ast i honum. Meðan Evrópu-
unum, falla niður i djúpa öldu-
dalina og lyftast upp aftur. Eg
þekki orðið þá tilfinningu, að
heyra brotsjóina ríða yfir skip-
ið, heyra hrikta í köðlum og
brothljóð í skipinu, án þess að
maður fái nokkuð að gert, ann-
að enn bíða örlaga sinna í ógn-
mætti þessa æðifyllta úlliafs.
Veðrið lægir.
Við gátum varist fleiri brol-
sjóum — enda máttum við eklci
við því, að fá þá fleiri. Eftir
miðnætti nóttina eftir, lægði
veðrið nokkuð, og sáum við þá
þegar, að eftir allt það tjón, sem
við höfðum orðið fyrir, var
það útilokað, að við gætum
lialdið för okkar áfram, þangað
sem henni var licitið, lieldur
yrðum við að leita fyrstu liafn-
ar, og voru það Vestmannaeyj-
ar. —
Þann 1. marz, kl. langt gengin
tvö eftir liádegi, komum við til
Eyja, svo illa til reika, að öllum
þótti það undur ein, að við
skyldum komast lífs af úr þess-
um sjávarliáska.
Þannig lyktaði þessari síðustu
ævintýraferð e.s. Rundehorns.“
þjóðh-nar grafa sig í jörðu
niður getur íslenzka þjóðin of-
anjarðar, öllum sýnilega, lifað
öflugu menningar-, lista- og
andans lífi, og svoleiðis enn
látið ljós sitt skína til hinna
þjóðanna, í liörmungum sínum,
til eggjan og eftirbreytni. Ald-
rei var þjóðin svo aum, að ekki
væri liugsað, sungið og ort á
þessu landi, og fáar þjóðir hafa
skilið betur þessi orð: „Menn
lifa ekki af einu saman brauði“.
í baksýn styrjaldarinnar eigum
við þvi fyrir alvöru að lifa lífi
hinnar andlegu þjóðar, — og
allt lífið er framundan.
Þegar morgunmenn aldarinn-
ar teygðu úr sér móti komandi
tímum, og strengdu þess heit,
að liefja og hæta þjóðfélagið —
þá' skeði líka margt. En eins og
á, sem flæðir yfir allt, því hún
er komin úr farvegi sínum og
getur eyðilagt mikið, eins komst
þjóðin líka úr farvegi sinum —
því gleymst hefir oft á liðnum
árum að skilja það, að Islend-
ingar eru fyrst og fremst and-
leg þjóð — það vill segja:
menningar- og lislanna þjóð.
Arfur þeirra var það, og undir
væng réttar og menningar fékk
liún sjálfstæði sitt aftur. — Að
Island 20. aldar.
Eftir EGGERT STEFÁNSSON.