Vísir Sunnudagsblað - 08.06.1941, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUÐAGSBLAÐ
S
Belgiska ráðuneytið flýr til Englands.
Frá vinstri: Utanríkisráðherrann Spaak, f orsætisráðherrann Pierlot
og nýlendumálaráðherrann De Vleeschauwer. Pierlot forsætisráð-
herra; sem hafði fyrst sagt, að „Belgía væri steini lostin af sekt eins
manns" (Leopolds konungs), skipti síðar um skoðun og s'agði i júlí
1940 með þjóðlegri einingu um konunginn „allra þeirra er samvizk-
an segði, að hefðu gert skyldu sína.“
nteð innilokun. Það væri aug-
ljóst, að ekki gæti verið um
skipulagða vörn að ræða fvr en
þessu væri komið í framkvæmd,
því Þjóðverjarnir æddu áfram
með slíkum þunga og svo ó-
trúleguni liraða, að árás þeirra
væri líkust stormi. Gagnáhlaup
var eina lausnin, en i þessari
skipulagslaii.su ringulreið var
næstum ómögulegt að semja á-
ætlun. Það var a. m. k. ómögu-
legt að skrásetja niðurskipun og
hreyfingar hersins. Billotte var
falið, sem æðsta rnanni, að gera
það sem hann gæti og hafa um
það sjálfdæmi. Þannig var
skilningurinn á málunum, þeg-
ar Billotte fór út í næturmyrkr-
ið og lagði af stað aftur tíl
Ypres. Fáum mínútum síðar
keyrði franskur herflutninga-
vagn á híl lians í næturmyrkr-
inu og Billotte slasaðist svo al-
varlega, að hann dó nokkrum
dögum síðar, og hann var svo
illa á sig kominn, að hann gat
enga fyrirskipun gefið.
Daginn eftir var franska og
brezka gagnárásin reynd, en
hún misheppnaðist algerlega.
Eftir öllum þeim upplýsingum
að dæma, sem eg hefi getað afl-
að mér, reyndust Bretar ófærir
um þátttöku í orustunni og
franska gagnárásin var hikandi
og mistókst eftir fyrstu tilraun
til árásar.
Og nú þegar hjörgunin, sem
fólzt í gagnárás, var útilokuð,
var ekki lengur nein spurning
um ósigurinn. Spurningin var
umfram allt að bjarga ein-
hverju lil þess að forða frá al-
gerðri upplausn. Og Bretarnir,
sem skildu, að eina hjörgun
þeirra var fólgin í því, að ná
Dunkirk, fóru nú allt hvað af
tók á veginum til hafnarinnar
og evðilögðu á leiðinni, allt sem
þeir gálu af útbúnaði og her-
gögnum. Með þeim voru Frakk-
ar, þeir fylgdu á Ypres—Dun-
kirk veginum og öðrum vegi,
sem liggur samhliða frá Ypres
til La Panne. Hvert gátu nú
Belgar farið? I hyrjun orust-
unnar á Niðurlöndum hafði yf-
irherstjórnin ákveðið að.,Dun-
kirk skyldi vera höfn fyrir her-
skip þeirra, en nú meðan verið
var að framkvæma skyndiá-
kvörðun um flutning Breta og
Frakka frá Dunkirk, var ekkert
pláss fyrir hálfa milljón Belgíu-
manna á hafnarbökkunum, sem
voru troðfullir af flóttamönn-
um.
Eyðileggingin í Dunkirk.
Á þessum hættulegu tímamót
um voru það liagsmunir ætl-
jarðarinnar og' sjálfshjargar-
viðleitni einstaklingsins, sem
urðu mestu ráðandi. Að Bretar
gátu sloppið frá Dunkirk, er eitt
hið djarfasta og glæsilegasta
liernaðarafrek, sem nokkuru
sinni hefir verið unnið. Eg kom
á ströndina við Dunkirk og La
Phane, nokkurum dögum eftir
að ]>etta mikla afreksverk var
unnið, og sá þar eyðileggingu
og auðn slika, að þvi verður
ekki með orðum lýst. Þarna á
sandinum liingað og þangað
voru skipsbátar, ferjur, striga-
bátar, seglbátar og skemmti-
bátar — næstum því allar teg-
undir báta, sem flotið gátu —
yfirgefnir innan um reglulegan
hrærigraut af útbúnaði; rifflar,
loftvarnavopn, skriðdrekar og
mótorhjól. Sömu ógnir eyði-
leggingarinnar gat að líta á veg-
unum, sem liggja samhliða frá
Dunkirk og La Panne og næst-
um alla leið til Ypres, og þarna
blasti við svo óumræðilega
hryggilegt sjónarsvið, að eg
finn ennþá áhrifin meðan eg
skrifa þetta.
Þegar maður leit yfir þennan
yfirgefna val, undraðist maður,
að nokkur lifandi vera skyldi
komast af. Og það er sigur hug-
rekkis og festú, að yfir 300.000
menn, eins og forsætisráðherra
Breta tilkynnti, komust heilu
og höldnu yfir á strendur
heimalandsins. Meðal fanganna,
sem teknir voru þarna, voru
85.000 Frakkar.
Þrem dögum eftir fundinn í
Saint André, hinn 24. maí, hófu
Þjóðverjar úrslitaárásina. Þessu
æðisgengna áhlaupi var ein-
beint gegn Belgum, sem ekki
áttu undankomu auðið, og í
þetta sinn eins og ætið, var það
loftflotinn, sem úrslitum réði.
Belgiskir herforingjar, sem
þátt tóku í þessari fjögra daga
orustu, sögðu mér að stórir
flokkar af þýzkum sprengju-
flugvélum liefðu birzt yfir liöfð-
um þeirra, í • fylgd með þeim
voru steypiflugvélar, en þegar
hinir hrjáðu belgisku hermenn
litu upp í von um liefndir af
hálfu Bandamanna, bar sú leit
þeirra um geiminn ehgan ár-
angur. Þetta var einhver sú
a'.lra þungbærasta raun í öll-
um orustum, sem háðar voru í
Belgíu, því gegn þessum eyð-
andi loftárá;.um gat ekki verið
um, loflvarnir af jörðu að ræða.
Belgiska stjórhin, sem farið
hafði frá Brússel", áleiðis til
Ostend daginn áður en Þjóð-
verjar tóku höfuðborgina, hélt
áfram til Frakklands, en fjórir
ráðherrar voru eftir á orustu-
svæðinu ásamt konungi sínum.
Þetta voru þeir: Pierlot forsæt-
isráðherra, Spaak utanrikis-
málaráðherra, Dennis hershöfð-
ingi, landvarnaráðherra, og Van
der Poorten innanríkisráðherra.
Þetta voru allt einlægir menn,
og það sem þeir gerðu, gerðu
þeir i þeirri trú, að þannig
breyttu þeir bezt í þágu þjóðar-
innar. Þvi er sorglegt til þess að
vita, að þegar eg yfirgaf landið,
hafði belgiska þjóðin dæmt
jiessa þjóðræknu stjórnmála-
menn, án þess að vilja hlusta á
þeirra ldið á málinu.
Þessir fjórir ráðherrar voru i
Bruges, þegar siðasta orustan
hófst um Belgíu hinn 24. maí.
Þeim hafði verið ljóst, dögum
saman, að ekki væri mögulegt
að stöðva sókn Þjóðverja. Og
þeir höfðu gert tilraun lil að
sannfæra Leopold konung um
]iað, að skyldan biði lionum að
yfirgefa laiulið. Þessa. sömu
nótt, eftir að þeir höfðu rætt
þetta sín á milli fram eftir
Þjó'ðverjar taka virki. — Þjóöverjar eru á þessari mynd að fara inn í virkiö Eben Emael i útjaöri kastala-
borg-arinnav Liege í Belgíu. Myndin var radíó-send frá Berlín til New Yiork.