Vísir Sunnudagsblað - 31.08.1941, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
Fiðlusnillingurinn -
Burmester
Þeir geta verið hættulegir. Hafið
þér séð stigana í ráðhúsinu?
— I ráðhúsinu! Já, það hefi
eg. Hvað um þá, Iierra öku-
maður?
— Já, hvað, um þá! Eg segi
nú ekki margt — eg er ekki
vanur því. En kæra frú — þeir
eru hættulegir, þessir stigar,
geta verið liættulegir. Eg tala nú
ekki um, ef menn eru fullir. Þá
eru þeir stóriiættulegir. —
•— Þér gerið mig órólega,
sagði dómarafrúin. Hvað kem-
ur það mér við, að stigarnir i
ráðhúsinu geta verið hættu-
legir?
— Hvað það kemur yður við?
— Ja, eiginlega töluvert, finnst
mér. Ójá, mér finnst það, satt
að segja. Lítið þér á kerruna
mina. Hún er ekld alveg tóm
núna. Þarna er einhver hrúga
og hrekán yfir. og allt saman
njörvað niður með grjóti. Sjái
þér hara!
— Já, eg sé, sagði frúin —
þarna er eitthvert hrúgald. —
— Já, eitthvert hrúgald —
það er rétta orðið. En hvað hald-
ið þér nú eiginlega um þetta
hrúgald? Dettur yður nokkuð
sérstakt í hug?
— Nei. Hversvegna ætti mér
að detta eitthvað sérstakt í hug?
— Já, eg segi það líka! Hvers-
vegna ætti náðugri dómara-
frúnni að detta nokkuð sérstakt
í hug!-Eg hjóst ekki við neinu
sliku. En nú skal eg segja yður
nokkuð skrítið: Fyrir einni
kíukkustund, rúmlega einni
klukkustund, vildi það til------
—i Vildi hvað til?
— Já, nú kemur það, náð-
uga frú! Takið þér nú eftir:
Fyrir rúmri klukkustund vildi
það til, að sprenglærðum istru-
maga varð fótaskortur á stiga-
palli. Og þessi stigapallur var i
ráðhúsinu — ráðhúsi borgar-
innar. Maðurinn baðaði út
höndunum, rak upp hljóð og
trumbaði síðan niður allan
sliga. Trumbaði niður á gólf. Og
þegar þangað kom, var höfuðið
á undan. Það hefir kannske ver-
ið þungt — þyngra en aðrir
partar líkamans, blýþungt af á-
fengi og lagaviti eða .... Jæja,
}>að má svo sem einu gilda.
Og þegar hinn mikli maður kom
niður á gólfið, niður á glerhart
steingólfið, þá vildi svo slysa-
lega til, að hann hálsbrotnaði.
Hálsinn bara kubbaðist í sund'
ur og maðurinn dó. Menn
standa ekki upp og fara leiðar
sinnar, þegar hálsinn er í sund-
ur —. það hljótið þér að skilja,
lærð manneskjan. Það getur svo
sem meira en yerið, að sálin
fari á kreik þegar svona vill til,
fari upp í himininn, fari til
Willy
Fiðlusnillingurinn, Willy Bur-
mester, fæddist í Hamborg árið
1869. Faðir hans var efnalítill
liljóðfæraleikari í filharmon-
isku hljómsveitinni þar i borg-
inni. Snemma bar á frábærri
hljómlistargáfu hjá drengnum.
Hann hafði til siðs að sitja utan
við dyrnar á herberginu þar
sem faðir hans kenndi hljóm-
lislarnemum, lieima hjá sér.
Eitt það fyrsta sem Burmester
á að hafa sagt, er liann fór að
tala var þetta: „Kaupa fiðlu!
kaupa fiðlu handa mér!“ — Er
hann varð 4 ára gamall, var svo
þessi ósk barnsins uppfyllt, hann
fékk fiðlu i jólagjöf. Hún var að
visu leikfang, en faðir hans setti
strengi á hana, svo liún var not-
hæf. Að fáum dögum liðnum
gat Willy leikið tilsagnarlaust
og eftir eyranu austurríska
keisarasönginn: „Gott erhalte
Franz der Kaiser“. (Seinna
miklu kunnara sem lag við
tekstann. „Deutschland,
Deutschland iiber alles“) svo
vel og gallalitið, að faðir lians
guðs. En hvaða gagn er að þvi,
ef skrokkurinn liggur hreyfing-
arlaus, liggur grafkyrr, eins og
dauðskotinn boli! Dómai’i, sem
trumbað hefir niður stiga,
stendur ekki upp og labbar
lieim til konix sinnar elskulegr-
ar, ef sálin er fai’in. Nei, það
verður ekki af þvi, verður eitt-
hvað minna og mjói’ra. En góð-
lxjartaðir menn taka líkið,
fleygja þvi á kerru og láta úr-
valsmann fai’a með það heim til
ekkjunnar. Svona getur þetta
gengið til.-----Eg er að vona,
að náðug frúin hafi skilið mig',
skilið hvað eg er að fara. Og nxi
í’áðlegg eg yður að grípa í hand-
riðið, því aí5 ekki mun seinna
vænna. Manninum yöar, herra
Bagley dómara, vai’ð fótaskort- (
ur. Hann hi’apaði niður stiga,
alla leið niður á gólf. Og sálin
lagði á flótta — fór sína leið.
Eg var sendur hingað með lík-
amann, sendur gagngert. Eg er
með liann hérna á kerrunni
minni. Hann kxirir i ró og friði
undir brekúninu. Og mér er nær
að halda, að þér munið komast
að raun um, undir eins og þér
sjáið hann, að hentugast muni
að leggja hann til nú þegar og
veita honum nábjai’girnar.
(P. S. þýddi).
í London og Berlín.
WILLY BUBMESTER.
keypti aðra betri fiðlu, og ákvað
að láta drenginn hefja mark-
visst tónlistai’nám.
Er Burmester var 7 ára að
aldri, keinur liann fyrst fram
opinberlega og' leikur á fiðlu í
„Elb-Pavillon“. Er hann þá í
auglýsingunni kallaður „Vir-
tuos“. Aðgangur var ekki seld-
ur að þessum tónleikum, en for-
eldrar drengsins fengu ágóða-
hlut af veitingasölunni. Ári sið-
ar liéldu þau systkinin Willy og
systir lxans, sem var einu ári
eldri, og efnilegur slaghöi-pu-
leikari, tónleika i „Coventgar-
tens sal“ í Hamboi’g fyrir
„góða áheyrendur“. Um þessar
mundir bað auðkýfingux-inn,
Baron von Oblendox’f, hann eitt
sinn að koma til sín og leilca þar
á fiðlu fyrir kæran vin og góðan
gest. Tókst það vel og vai’ð gest-
urinn svo hrifinn af list hins 8
ára gamla drengs, pð hann
þi’ýsti honum að barmi sér,
kyssti hann ástúðlega og sagði:
„Sá tíini kemur, að þú verður
frægur fiðluleikai’i!“ En gestui'-
inn var göfugmennið Niels Y.
Gade (1817—1890) tónskáld og
organleikari. (Gade hefir haft
rnikil áhrif á söngmennt ís-
lendinga, því hann var kennari
og góðvinur Jónasar lieitins
Helgasonai’, söngkennai’a, tón-
skálds og dómkirkju-organleik-
ai’a hér í Reykjavík).
Burmester fór í tónlistarhá-
skólann í Berlín er hann var á
þx-ettánda ái'i (xxxeð undanþágu,
því inntökuskilyrði voru, auk
nægrar kunnáttu, nxiðuð við 18
ái'a aldur) og naut þar lxand-
leiðslu frægustu kennara, t. d.
Joachims, sem útski’ifaði liann
eftir þriggja og liálfs árs nám
(þó námstíminn væri 4 ár) með
þeim ummælum, að hann gæti
ekki kennt honum meira. — Þá
hefst hinn fjölbreytti ferðafer-
ill Bux'mesters. Fyrsl útvegaði
Joachim honum atvinnu í
Portúgal hjá auðugum og vel
menntuðum greifa. Var atvinn-
an í þvi fólgin, að leika tvisvar
í viku, ásamt tveim öðrum lista-
mönnum, sígild tónverk, fyrir
gesti gi’eifans (sem voru góðir
áheyrendur og skynbærir á tón-
list, segir Burmester). En er
liann liafði verið þar um liríð,
veiktist hann, og varð að hætta
að leika á fiðluna um nokkurt
skeið. Hann var taugaslappur,
þunglyndur og illa til í-eika á sál
og likama af ofmikilli árenyzlu
undanfarið, eii tilfinninganæm-
ur og þunglyndur segist Bur-
nxester alltaf liafa vei’ið. Er
liann tók að hressast, fór liann i
vegavinnu, í vegalagningu nxilþ
Döse og Cuxliaven. Og segir
Burmester, að ei’fiðisvinnan og
liin makalausa matarlyst, senx
hin líkamlega vinxxa oi'sakaði,
lxafi gei’breytt heilsufari sinu til
Iiins betra á skömmum tíma.
Eiixs og að líkunx lætur,
kynntist Burnxester flestum
Iiinna nxerkari tónskálda og
tónlistarsnillinga, er voru
saixitiðarnxenn lians. Og innileg
vinátta var nxilli þeirra Bur-
mesters og Peter Tschaikowsky,
rússneska tónskáldsins. Góð vin-
átla var eimxig ixiilli þeiri’a Hans
von Bulow, tónskáldsins, og
hins víðfi'æga hljóixxsveitai'-
stjóra, er var lærisveixxn Franz
Liszt, og Burnxester. Reyndust
þeir báðir honuxxi vel, og liöfðu
víðtæk áhrif á listanxamxsferil
lxans. Gagnkvænx viðui’kenning
rikti einnig milli Burnxesters og
spanska fiðlusnillingsins Sax-a-
sate, er var nokkuru eldri, en unx
fiðluleikai’ann Jascha Heifelz,
— nafn hans er kunnugt vor á
meðal, fyrir lxljómplötuleik Út-
varpsins — segir Burnxester, að
hann hafi aldx’ei vaxið upp úr
því, að vera undrabarn.
Áx’ið 1887 réði Tscliaikowsky
Laub-hljónxsveitina frá Ham-
borg, með Bui’ixiester sem ein-
leikara á fiðlu (þá 18 ára að
aldx’i) við rússneska sumar-
skemmtistaðinn Pawlowsk, og
.varð það til þess að Burnxester
stai’faði að mestu leyti í Rúss-
landi og Finnlandi unx noldíuri’a
ára skeið, sem hljómsveitar-