Vísir Sunnudagsblað - 02.11.1941, Blaðsíða 6

e
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
var góður við allt og alla. Eg
held að honum hafi þótt jafn
vænt um ormana í götunni, sem
hann gekk, og mennina, kýrhar
sínar, liundana og hestana.
Hann gerði engan greinarmun
á slíku.
Síðan hefi eg verið í kaupa-
vlnnu á hverju sumri, m. a.
24Y2 sumar hjá Torfa í Ólafs-
dal. Eg hefi lengi átt nokkurar
kindur — eina núna. Einu sinni
álti eg kindur á bæ í Saurbæn-
um, skammt frá Ólafsdal. Þar
var eg að hálfu eittsumarið.Réði
mig þar án þess Torfi eiginlega
vissi um. En um haustið, þegar
Torfi kvaddi mig, sagði hann,
að annaðhvort yrði eg nú að
vera hjá sér að öllu leyti næsta
sumar eða eg þyrfti ekki að
koma. Eg væri ekki til tvískipt-
anna! Þetta lét eg mér að kenn-
ingu verða, og var upp frá því
hvergi í kaupavinnu nema í Ól-
afsdal meðan Torfi lifði. Torfi
var einstakur maður. Hann er
sá allra hezti húsbóndi, sem eg
liefi átt. —
Þú manst eftir okkur kerling-
unum í Svalbarða?
Já, það lield eg nú. Eg man
vist enn eitthvað af sögunum
sem liún nafna þín sagði okkur
strákunum.
Þar átti eg lieima lijá nöfnu
minni í 25 ár, og hvergi hefir
mér liðið betur, en alltaf hálf-
leiddist mér rápið i krökkun-
um til hennar. — Þetta var
aldrei friður. Hún var að segja
sögur og drauma allan síðari
hluta daganna, ef einhver var til
að hlusta á Iiana, og áheyrend-
urna skorti nú sjaldnast. — Eg
hefi nú aldrei verið mikið gefin
fyrir svoleiðis. — Og svo loks-
ins þegar hlé varð á hjá nöfnu
minni, mátti eg fara að lesa fyr-
ir hana lesturinn og syngja
tálma. Alla passíusálmana um
föstuna og ýmiskonar aðra
sálma og langlokur allt árið um
kring, þegar eg var heima. —-
Þessar lika litlu vekjur. Eg
flýtti mér þá stundum að
syngja, svo eg var búin með
sálmaversið þegar nafna mín
var um það bil hálfijuð, og svo-
leiðís héldum við áfram allan
siálminn á enda, og þá byrjaði eg
á lestrinum. Hún vildi hafa
þessa hnykki og drátt í söngn-
um, bara til að tefja, en eg raul-
aði þetta jafnt. — Og svo tók eg
þá stundum saum úr hugvekj-
unni, ef mér þótti hún löng. En
það komst nú fljótt upp. Sú
gamla kunni allt utanbókar.
O-já. Ekki bar á öðru. Svo sagði
hún bara, að það væri óheyri-
legt að fara svona með guðsorð-
ið, en eg hélt þó mínu striki,
og allt jafnaði sig.
O-ja-ja. Þetta er nú allt liðið
og búið. Blessuð veri nafna
mín. Og sjálfsagt hefir hún orð-
ið sæl fyrir sina trú — og lestr-
ana mína.
Eg iðrast alltaf eftir, að eg
skyldi nokkurntíma smánast
úr Svalbarða. Það hefði liklega
orðið minni flækingur á mér á
seinni árum, hefði eg reynt að
kaupa kofann, þegar nafna min
fór til frænda sins í Svefneyjar,
og þá stæði hann líklega enn.
Hefirðu alltaf átt heima í
eyj unum ?
Já, eg lel nú svo. En það er
nú samt nokkuð eftir þvi hvern-
ig á er litið. Eg flæktist norður
í Strandasýslu einhverntima á
yngri árum mínum, og þar
fæddist Gunna mín. Annars var
eg átta ár í þeim leiðangri.
Löngu seinna elti eg Gunnu
mína út á Sand. Til Reykjavik-
ur hefi eg líka komið. En það er
sama, eg hefi hvergi átt heima
nema í eyjunum.
Eg liefi lifað fullar tvær
bændakynslóðir í Breiðafjarð-
areyjum — og þó þrjár, bænd-
urnir deyja svo ungir núna.
Eg man eftir Ólafi langafa
þínum i Sviðnum, Þórarni í
Látrum og Bár-Ólafi í Flatey.
Það voru nú engir smámolar,
skal eg segja þér. Nú sjást
hvergi svo stórir menn. Þeir
drukku allir sjálfrunnið há-
karlslýsi í æsku.
Margir prestar og læknar
hafa verið hér um mina daga,
en eg hefi haft litíl kynni af
þeim öllum. Þeir eru eins og
skjáhrafnar, þessir iðjuleysingj-
ar. — Það er sama rellan hjá
öllum prestum. — Mér hefir
reynst það bezt um dagana, hð
bera mig að vinna það sem eg
Stefán Þopsteinsson:
Býflugur
Þegar rætt er um búfé hér á
landi, er venjulega átt við kvik-
fénað, kýr, sauðfé o. s. frv. Hér
getur þó verið um mesta fjölda
dýrategunda að ræða. í þessari
grein skal lítillega getið minnstu
búfjártegundar, sem, lifað hefir
á íslandi.
Margir munu geta þess til, að
hér væri átt við hænsnin, eða ó-
lukku minkana, en því fer fjarri.
Minnstu húsdýr, sem lifað hafa
á íslandi, eru býflugur. Nú
munu einhverjir kalla það fjar-
stæðu, að telja býflugur til hús-
dýranna, en þegar betur er að
gáð, er það alls engin fjarstæða.
Þeir, sem ferðast til útlanda,
komast ekki hjá því, að verða
varir við býflugurnar og bú
þeirra. Eg minnist þess, að er eg
steig fyrsta skifti á erlenda
grund, þá voru það ekki glæstar
byggingar, götuumferð og ann-
að því líkt, sem ollu mér mestr-
ar undrunar og aðdáunar, það
voru tveir ,',þjóðflokkar“ í dýra-
ríkinu, býflugurnar og maur-
arnir.
Til að sjá, líkjast nýtízku bý-
kúpur oftast meðalstórum
brúðuhúsum. Þær eru að vísu
gluggalausar og dyrnar eru lág-
rétt rauf neðst á öðrum gafli
kúpunnar. Þær geta verið æði
liefi getað. En það er nú búið,
og þá er kannske hezt að reiða
sig á prestinn. — Eg er orðin
lil einskis nýt, en góðir menn
lofa mér að vera. Nú á eg heima
í Sviðnum, en ef til vill enda eg
æfina i Lálrum, þar sem eg er
byrjuð og barnfædd i tið Þórar-
ins heitins. — —
— Við fellum svo niður þetta
tal. Gamla Gunna labbar út á
tún með prjónana sína í kvöld-
bliðu vorsins, en eg sest við eld-
húsborðið — þar hefir þetta
samtal okkar farið fram — og
hripa niður þetla rabb okkar.
Eg horfi iá eftir henni út um
gluggann. Hún er hnýtt og bog-
in í baki af erfiði 90 ára, en
furðu létl í spori. Glaðvær er
liún enn, hispurslaus og hrein-
skilin svo sem hún hefir verið
frá upphafi, og marka má nokk-
uð af því sem hún hefir sagt. —
Ef til vill lifir hún lieila öld,
eins og móðir hennar. Og hver
veit, nema að eg að liðnum 10
árum eigi eftir að hitta hana
heila á húfi og rabba þá við
hana um síðasla áfangann.
Hver veit?
20, júlí 1941, j

á Islandi.
skrautlegar og eru oftast livít-
málaðar.
Býkúpunum er lielzt valið
fagurt umhverfi, þær standa
meðal ávaxtatrjáa, berjarunna
og fagurra skrúðjurta.
Það geta verið misjafnlega
margar býflugur í hverri lcúpu.
Alltaf skifta flugurnar þó
hundruðum og oftast þúsund-
um. í hverri kúpu eru þrenns-
lags býflugur; ein drottning,
sem er eina veran í kúpunni,
sem verpir eggjum, og því móð-
ir alls flokksins, þá eru það
vinnudýrin, sem ’ eru kynleys-
ingjar, ófullþroska og ófrjó
kvendýr og í þriðja lagi eru svo
karldýrin, en aðeins eitt þeirra
er maki drottningar; er það að
sumu leyti eklcert eftirsóknar-
vert starf. Karldýrin eru eins-
lconar aðalsstétt býkúpunnar.
Það er sameiginlegt með þessari
aðalsstétt og öðrum aðalsstétt-
um, að þær vinna sjaldnast að
framleiðslunni. Karldýrin safna
ekki hunangi; þau geta því orð-
ið slæm byrði á kúpunni, en ef
allt er með felldu, sjá vinnudýr-
in svo um, að karldýrin verði
ekki of mörg, t. d. er það eitt af
undirbúningsverkum vinnudýr-
anna undir veturinn, að kasta
sem flestum karldýrum út úr
kúpunni og setja á guð og gadd-
inn, sem er sama og dauðinn
fyrir hina útskúfuðu.
Aldrei ríkir nema ein drolln-
ing í kúpunni í senn, en ekki
telja býyrkjumenn heppilegt, að
þær verði eklri en 3—4 ára. —
Drottningin kemur úr samskon-
ar eggi og vinnudýrin, en er
stærri en þau og fullþroskað
kvendýr, sem stafar af góðri
aðbúð og umhugsun vinnudýr-
anna.
Hið mikla þjóðþrifastarf bý-
flugunnar er tvíþætt. I fyrsta
lagi safnar hún ilmandi liun-
angi, í hina þar til gerðu vax-
ramma kúpunnar. í öðru lagi
hjálpa þær til við frjóvgun jurt-
anna, með þvi að bera frjóið af
einu blómi á annað, og má eng-
an veginn gera lítið úr þeirri
starfsemi, þó sjaldnar sé á hana
minnst.
I hverju býríki eru þrenns konar
býflugur: karldýr, vinnudýr og
drottning.