Vísir Sunnudagsblað - 22.03.1942, Blaðsíða 2

2
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
byssu hans, sem sá maður le.it.
Hann reri mörg ár með sambýl-
ismanni sínum, sem var svo
skygn, að aðrir menn liöfðu eigi
betur en í fullu tré við liann, þó
að þeir hefðu sjónauka fyrir
sig að bera. Þessi skotmaður
gerðist sjóndapur á efra aldri,
en reri þó í sel. Hann var afar
ýkinn maður og stórum mælsk-
ur í frásögnum, en engum þó
til linjóðs. Hér kemur ein frá-
sögn skotmannsins um veiðiför,
sem hann og mótbýlismaður
hans, Björn, tóku þátt í:
„Hvernig gekk þér í gær sel-
veiðin, Bergur?“
„Hvernig svo sem ætti mér að
ganga nú orðið, steinblindum
manni á öðru auganu og sjón-
lausum á liinu. Við rerum fram
á fjörðinn í glaða sólskini, sem
gerði mig blindan, en ekki
Bjarna. Hann sér eins og örn
eða fálki ennþá. Allt i einu segir
Bjarni: „Þarna er selur, Berg-
ur.“ Þá segi eg: „Selur! Eg sé
engan sel!“ Þá sagði liann: „Sel-
urinn er í færi, maður! Ætlarðu
ekki að lyfta byssunni, maður!“
Þá sagði eg: „Hvar er selurinn?“
Þá sagði hann: „Selurinn er i
sólargeislanum og horfir á okk-
ur. Skjóttu, maður-“ Eg lyfti
byssunni, en hikaði, af þvi að
eg sá ekki selinn. Þá sagði
Bjarni: „Ætlarðu að tvínóna
þangað til selurinn stingur sér?“
Þá sagði eg: „A eg að skjóta út
í loftið?“ Þá sagði Bjarni: „Sel-
urinn er i dauða-færi. Ætlarðu
að láta veiðina ganga okkur úr
greipum?“ Þá sagði eg: „Eg get
skotið i sólargeislann, ef þér er
þægð í því.“ Og eg skaut. Þá
sagði Bjarni: „Seluiinn liggur.
Ætlarðu ekki að skutla selinn,
maður, meðan hann flýtur?“
Þá sagði eg: „Hvernig í dauðan-
um á eg að skutla sel, sem eg sé
ekki?“ Þá sagði Bjarni: „Taktu
stöngina maður og relctu skut-
ulinn í selinn.“ Og eg greip
slöngina en hikaði. Þá sagði
Bjarni: „Selurinn flýtur í sólar-
geislanum ennþá, flýttu þér nú.“
Og eg kastaði skutulstönginni í
sólargeislann. Þá sagði Bjarni:
„Þrífðu i færið, þú hittir selinn.“
Og eg þreif í færið og fann að
selur var á færinu. Þá sagði
Bjarni: „Dragðu selinn að borði,
maður.“ Og eg dró selinn. Þá
sagði Bjarni: „Ætlarðu ekki að
innbyrða selinn?“ Þá sagði eg:
„Hvernig á eg að ínnbyrða sel,
sem eg sé ekki ?“ Þá sagði hann:
„Þreifaðu niður með borð-
stokknum.“ Og eg 'þreifaði og
greip utan um selinn, náði í
annan lireyfann og kippti seln-
um inn í byttuna. En ekki gat
eg þó séð skepnuna. Svona verða
tímarnir tvennir.“
Þessum karli stöklc aldrei bros
af*vörum þegar hann sagði sög-
ur, sem þó voru með ólikind-
um.
Annar karl jók í sögur sínar,
koll af kolli frá þvi er liann
sagði sögurnar i fyrsta skipti.
Eg nefni eina frásögn til dæmis.
Gisli hét maður, afabróðir
minn, manna sterkastur, þó að
alimí væri upp við sáran sult í
Móðuharðindunum. Hann sótti
eitl sinn naut að Garði í Aðaldal,
þangað sem Þórður sýslumaður
bjó, frændi Tómasar Sæmunds-
sonar. Boli var mannýgur og
mikill fyrir sér. Honum var
sleppt með múl í fjósi og geyst-
ist griðungurinn fram göngin
og til dyra, en þar tók Gísli við
lionum. Báðir tóku á rás og-varð
sú lota löng. En þegar Gísli
mæddist, hægði hann á sér og
vildi kasta mæðinni. Hann var
í svellþæfðri prjónabrók og eigi
meira búinn að neðan. Boli rak
hornið annað neðan uhdir
brókarskálmina og reif hana
alla upp í liald. En Gísli»stóðst
viðbragð bola og lcomst með
hann heill á húfi lil áfangastað-
ar. — Þannig sagði gamli mað-
urinn söguna í fyrsta sinn. Og
þannig sagði mér söguna ann-
ar gamall maður eftir góðum
og gildum heimildum.
En löngu síðar þegar eg
lieyrði söguna af vörum karls-
ins, sem fyrr cr nefndur, bætti
hann við þeirri ádrepu, að boli
hefði rekið liornið inn að beini
í neðanverðan kálfa Gísla og
„rifið allt hol, ásamt brókinni,
upp í mjöðm. Og féll Gísli dauð-
ur niður.“
En það er til marks um líf
Gisla eftir bolasóknina, að liann
fór úr Aðaldal austur á Langa-
nes og bjó í Sauðanesskoti. Þar
gat liann Jóhannes þann, sem
einn barðist við skipshöfn, úr
Flandern, sem var að stela fé,
og varð smalamaður var ræn-
ingjanna og bar Jóhannesi
njósn. Jóhannes hljóp til strand-
ar og hafði rekaviðarraft að
vopni og laulc svo viðureign
þeirri, að ræningjar flúðu með
einn félaga sinn dauðan pða far-
lama og létu eftir féð í flæðar-
máli bundið. Þessi Jóliannes var
ekki talinn jafnoki föður síns
að afli en þó afarmenni, gæfir
menn báðir hversdagslega. ..
Einkennilegir f rásögumenn,
sem beitlu skreytni á skemmti-
legan hátt, eru nú flcstir eða all-
ir komnir undir græna torfu. En
í þeirra stað eru í öllum áttum
„skaltmæltir“ þjóðmálamenn,
sem fara með sannleikann eftir
geðþótta sínum, -svo að fólkið
verður áttavillt af þeirra völd-
um og veit varla sitt rjúkandi
ráð. ^
Úli í þjóðlöndunum gjalda
stórbokkarnir lausung hver við
annars lýgi og skella þá styrjald-
ir yfir lönd og lýði.
Hér á landi gera stjórnmála-
menn úlfalda úr mýflugum og
eru þau kynbótabú rekin á
kostnað alþjóðar.
Þetta er nokkurskonar at- '
vinnubótavinna og er hún borg-
uð háu verði.
Eg ætla að gjalda skuli var-
liuga við endurminwingum
skáldmæltra manna, sem líta at-
burðina úr aldursfjarska. Það
fór svo að eftirmál urðu um
Dægradvöl Benedikts Gröndals
— umsagnir hans, er snertu
málsmetandi menn, heldur
nærgöngular. Friðrik Guð-
mundsson verður eigi sakaður
mjög um það, að hann halli á
menn. Þó segir hann um séra
Matthías Eggertsson, sem fyrst
vgr prestur á Helgastöðum í
Reykjadal, að hann hafi verið
frá biskupshálfu skipaður til
Grímseyjar vegna drykkfelldni
— átt þann eina úrkost til að
lialda hempunni. Þessar dylgj-
ur munu vera uppspuni um
þann valinkunna sæmdar-
klerk, sem ekki var bindindis-
maðui', en stillti jafnan í hóf
orðum og gerðum svo að hann
sá vel fyrir sóma sínum og
stéttar sinnar, bæði á megin-
landi og veiðistöðinni sem
kennd er við Grím. — Friðrik
minnist á Valdimar Ásmunds-
son ritstjóra og lætur liann
halda hrókaræður undir fjögur
augu. Sá Valdimar sem eg
kyntist var eigi með því marki
brenndur. Þvert á móti. Hann
duldi sínar skoðanir vandlega,
en var laginn á að dorga skoðan-
ir þess manns er liann komst í
færi við. —
Þá lælur Friðrik Benedikt
SveinsSon sýslumann lialda
ræður um andatrú, fánýti henn-
ar, er þeir urðu samferða hann
og Friðrik. Á þeirri tíð var sú
Þannig leggur dönsku sundin stundum á veturna þegar hörkur ganga suður
í löndum, enda þótt hér uppi á íslandi séu „engir vetrar“.