Vísir Sunnudagsblað - 20.09.1942, Blaðsíða 5

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
iburðarmiklum útgáfum, sem
Þjóðverjar koma á markaðinn
í herteknu löndunum, með alls-
kona1!' kænskubrögðum. Þessar
útgáfur, sem oft eru fallega úr
garði gerðar og hafa að geyma
merkilegar sögur og greinar, ér
erfitt að láta vera, þegar ekk-
ert annað fæst til að lesa.
Eldra fólkið
grettir sig við skemmtunum.
Sorgleg afleiðing af hrörnun
skemmtanalifsins undir stjórn
nazista, er sú truflun, er hún
veldur á sarnbúð yngra og eldra
fólks, barna og foreldra. Margir
rosknir Frakkar álíta, að fólk
eigi alls ekki að sækjast eftir
skemmtunum, þar sem svo
margir Frakkar eru hafðir i
haldi — 1.300.000 — eða eins
rnargir pg drepnir voru hsíðasta
stríði. Þéssu svarar unga fólkið,
bæði piltar og stúlkur, á þá leið,
að skemmtanir og hros sé þe im
eins nauðsynlegt og kjöt og
grænmeti. Það neitar því að
ganga um með sorgarsvip og vil!
heldur njóta þeirrar gleði, sem
unnt er að fá.
Þetta á einkum við um þá,
sem voru nær tvílugu, þegar
striðið hófst, og þar sem svo
er, hafk þeir verið sviftir ýmsu,
sem hefði getað verið þeim mik-
il skemmtun, en það eru iþrótt-
ir. Hér birtist ný persóna á sjón-
arsviðinu -— Jean Borotra —
sem áður var kallaður „elskan
frá Wimbledon“. Já, það eru
margir Bretar og Bandarikja-
menn, sem myndu án efa hafa
heldur kosið, að Boi-otra hefði
aðhyllzt aðra en Pétain, en hon-
um hefir liann orðið að syngja
lof við ótal tækifæri um allt
Frakkland, en ef til vill er hrein-
legra að unna honum efans, og
trúa því, að honum liafi aðal-
lega verið umhugað um það, að
efla heilbrigði æskulýðsins í
Frakklandi, svo sem frekast
væri unnt.
„Elskan frá WimbIedon“
— íþróttastjórnandi.
Borotra var annað og nieira
en tennisleikari. Hann ferðaðist
um víða veröld á vegum vold-
ugra iðnfyrirtækja, einkurn ol-
íuframleiðenda. Hann varð rík-
ur og áhrifamikill. En hann tók
heiðarlega þátt i þessu striði,,
eins og því fyrra.
Þegar Vichy-stjórnin útnefndi
hann sem íþróttastjóra, sagði
hann:
„Jæja, eg held, að eg sé hér
á réttri hillu, þar sem eg sé, að
eg liefi unnið oftar í íþrótta-
keppni en nokkur annar Frakki,
dauður eða lifandi."
Borotra lagði frara þyitínga>
stefnuskrá. Hann krafðist og
fékk tuttugu sinnum hærri fjár-
veitingu, en tíðkaz;t hafði fyrir
slríð og gerði stórkostlegar á-
ætlanir um iþróttavelli, smáa og
stóra, fyrir öll héruð Frakk-
lands, bæði í hinum hernumda
hluta landsins og liinum óher-
numda, því að Þjóðverjar leyfðu
lionum að fara hvert, sem hann
-vildi, og hann fór oft til iðnað-
arhéraða NorðurrFrakklands,
aðallega St. Omer, sem fram-
leiðir eða framleiddi mestar í-
þróttavörur í Frakklandi.
Hann sagði, að bændurnir
iðkuðu aldrei iþróttir af eins
miklu kappi og borgarbúar.
Bændurnir segðu, að vinnd
þeirra þrejdti þá um of til þess.
Þetta þyrfti að leiðrétta, sagði
Borotrá'. Og enn annað: Enga
atvinnuíþróttamenn framar.
Engin 50.000 framar starandi á
22 menn á vellinum!
Einu atvinnuíþróttamennirn-
ir, sem leyft var að starfa á-
fram, voru nokkrjr íijólreiða-
menn og hnefaleikarar, sem
vissir voru um viðurkenningu
í keppni. Allir aðrir íþróttamenn
voru, í stað þess að gera íþróttir
að atvinnu sinni, settir undir
eftirlit rikisstjórnarinnar og
gerðir að kennurum og stjórn-
endum.
Ríkisíþróttamenn hinir
raunyerulegu húsbændur.
Aðalstöðvar íþróttamálanna i
Suður-Frakklandi eru í Anti-
hes, þar sem iðkendum knatt-
spyrnu, skíðahlaups, basket-
ball, tennis o. s. frv. er kennt
að þjálfa aðra. Stjórnardeild
Borotra útnefnir alla forseta, fé-
hirði, ritara og stjórnarmeðlimi
um allt Iandið. Hinir raunvei'u-
legu húsbændur eru ríkisíþrótta-
mennirnh'. Þeir hafa ekki sér-
lega há laun — frá 175 ster-
lingspundum á ári i sveitum, til
300 punda i París — en þeir fá
allan kostnað greiddan og eru
stöðugt á ferðalögum, jafnvel
til Norður-Afríku. „Methafi“
þeirra í ár er ungur maður,
Brisson að nafni, sonarsonur
frægs leikrilagagnrýnanda.
Jæja, þetta kann að láta vel
í eyrum. En ekki á stríðstímum.
Það getur ekki orðið endurfæð-
ing í landi, sem er undir járn-
hæl sigurvegara, og Borotra hef-
ir orðið að viðurkenna þann
sannleika. Hann hefir ekki einu
sinni getað fengið sæmilegan
útbúnað — aðeins 60.000 pör af
kna ttspyrnuskóm og 1500 skiði
i ár, en hann hefir jafnfrámt
orðið að viðurkenna ]>að, sem
er ennþá verra: heilsu æsku-
lýðsins hefir hrakað svo mjög,
að þessir ungu raenn (konur eru
Loftur Guðmundsson:
Tvennskonar
kraftaverk
EYJÓLFUR formaður, háta-
smiður, temslumaður og
útvegsbóndi að Norskubúð í Ey-
víkurþorpi, hafði alla sina ævi
haft geigblandna andúð á ör-
lagamætti þriðjudagsins. And-
úð, sem hann Iét að vísin ekki
aftra sér frá að sinna daglegum
störfum til sjós og lands, jafnt
á þeim dögum sem öðrum, og
ekki hafnaði hann brennivíns-
tári á þriðjudögum, ef það
bauðst. En hann hóf aldrei róðra
á þeirri dégi, hvorki að hausti
né vetri, — hestatemslu og báta-
smíði ekki heldur. Þessi þriðju-
dagsandúð var eini hjátrúar-
votturinn, sem á har í fari Eyj--
ólfs, og ef til vill eini tyúarvott-
urinn.
Enginn vissi um undirrót
þessarar andúðar, ekki einu
sinni Eyjólfur sjálfur. Eflaust
hafði hann aldrei reynt að gera
sér grein fyrir henni. Hann var
ekki þannig skapi farinn, hann
Eyjólfur, að hann hirti um að
leita dýpstu orsaka fyrir hverju
og einu smávegis. Þetta eða hitt
var nú einu sinni svona og hvern
skrambann sjálfan varðaði
mann þá um af liverju það staf-
aði. Nei, hann Eyjólfur í
Norskubúð eyddi ekki miklum
ekki taldar með) geta ekki lielg-
að sig íþróttum, jafnvel þótt þeir
hefðu allan útbúnað.
Voldug nefnd gekk svo langt,
að hanna allar iþróttir, sem
kröfðust áreynslu og Borotra
varð að Iáta sér lynda, að tak-
marka skylduþjálfun við 3
stundir á viku.
Að því er snertir liina stór-
kostlegu áætlun um iþróttavelli
hafa aðeins 400 komist í fram-
kvæmd, af þeim 6300, sem á-
ætlaðir voru. Hér hafði Borotra
reiknað skakt. Hann hafði bill-
jón franka til umráða, en hann
reiddi sig á það, að borgirnar
og sveitirnar Iegðu fram jafn-
mikið, og þá hefði allt staðið
heima. Þegar þess er gætt, að
helmingur þeirra staða, sem á-
ætlað var að borga, var i hinum
hernumda hluta Frakklands,
mun ekki þur,fa frekaj-i skýr-
inga á þyíi hve miklu tókst að
safna,
J. þýddi,
tíma til sjálfskönnunar, rök-
rænnar gagnrýnreða annarra á-
líka nytsamra heilahrota, og hin
duldu sannindi tilverunnar á-
samt tilgangi lífsins lét hann
fúslega öðrum eftir til atliug-
unar. Engu að siður hafði hann
mjög svo ákveðnar skoðanir á
flestu því, er á vegi hans varð,
en þær mynduðust á einu vet-
fangi i Iiuga hans, — samkvæmt
eldsnöggu hughoði, og Eyjólfur
taldi sig svo oft hafa fengið
hinar áþreifanlegustu sannanir
fyrir óskeikulleika þessara
snöggu hugboða, að hann tók
þau langt frain yfir rök og bolla-
feggmgar annara. Það þurfti
meira en eitthvað smávægilegt
til ]>ess að hann breytti þannig
myndaðri skoðun, eða tæki liug-
hoð sín til nánari atluigunar.
Og einmitt á þriðjudegi hafði
liann komið til þorpsins, þessi
trúbqðspési, þessi guð-mátti-
vita-hverrar-þj óðar-gemlingur,
með kyrstæða smeðjubrosið um.
vanga og varir, fitusleikt hárið
og gullið i trantinum. Það eitt,
að hann rakst þangað á þeim
degi, hafði orðið nóg til þess
að vekja hughoðskennda and-
úð á honurn í huga Eyjólfs, þeg-
ar áður en fundum þeirra bar.
saman. Og á því augnabliki, er
þeir hittust fyrst, staðfestist sú
andúð, — og raunar meira en
það. Á þvi augrtabliki hafði Eyj-
ólfur mæll hann og vegið og
fundið hann lítinn, léttvægan og
ómerkilegan uppskafnings-
kjána.
Já, Ieiðinlegan, en meinlaus-
an uppskafningskjána .... og
nú var Jakohína komin í flokk-
inn.
Ef einhver liefði orðið til þess
að spá Eyjólfi því, að þessi trú-
boði kynni að verða honum og
fjölskyldu lians hættulegur
gestur, — ef einhver hefði að-
eins ymprað á slíku, um kvöldið
á samkomunni, þegar Eyjólfur
sá hann fyrst og heyrði hann
prédika,'—-þá myndi hann hafa
hlegið hátt og lengi. Þessi líka
pésinn......
Nóg hafði vaðið á honum.
Hlægilegasta hrognamál, litt
skiljanleg hlanda margra
tungumála stxeymdi eins og ó-
stöðvandi árstraumur út á milli
gullþryddra, síkvikra tanngarð'