Vísir Sunnudagsblað - 25.10.1942, Blaðsíða 6

6
VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
sjá mynda þeir nokkurskonar
Ijósaboga, sem virðist bera
hvelfinguna, en svo er ekki.
Hvelfingin hvilir á 4 bogum, sem
eru bornir af afarsterkum
marmarasúlum. Hæðin frá.gólfi
og upp í miðbik hvelfingarinnar
er 180 fet.
Að innan vai* kirkjunni skift
í tvennt, með skrautlegri pílára-
milligerð, úr grænum marmara
og gylltu bronzi. (Þessi milli-
gerð var tekin burt, er Tyrkir
tóku kix-kjuna til notkunar).
Innan við þessa milligerð, á upp-
hækkuðu gólfi, var hásæti keis-
arans og patríarkans, sitt til
hvorrar hliðar, en svæðið á milli
Jiessara hásæta var ætlað hinum
vígða prestalýð og söngfólki. —
Þar innar af var háaltarið undir
hálfhvelfingu, skreyttri öllum
regnbogans litum. Fyrir framan
hina á minnstu milligerð var
skipið, eða aðalkirkjan. Til þess
að tryggja kirkjuna fyrir því,
að hún yrði ekki aftur eldi að
liráð, skipaði Justiníus keisari
svo fyrir, að ekki skyldi nota
við nokkursstaðar í hana, nema
dyraumbúnað og hurðir. Súl-
urnar, er bera boga þá, er hvelf-
ingin livílir á, eru úr afarþykk-
um marmara-hellum, sem lagð-
ar eru í brætt blý og kalk, Hvelf-
ingin sjálf er byggð úr „pimp“-
stþini og brenndum leirsteini
frá Rodusey; þessar steinteg-
undir eru fimm sinnum léttari
en vanalegur múi-steinn. Að ut-
an eru veggirnir úr rauðleitum
steini. Að innan eru allir vegg-
ir fóðraðir með ýmislega litum
marmara, og afar skrautlegu
mosaic verki. Litlu hjálmarnir
utan njjið stóra hjálmþakinu
hvíla á fjölda súlna, sem sóttar
eru i hin heiðnu musteri á
Grikklandi, Egyptalandi og
Gallíu. Meðal þessara súlna eru
8 úr porfýr,, sem áður höfðu
skreytt musteri sólguðsins í
Róm; þar voru og 8 súlur úr
grænum marmara, úr muster-
inu i Efesus; auk þessa voru
súlur úr jaspis og allavega litum
steini.
Að innan var kirkjan skreytt
rósa- og tiglaverki (mosaic) úr
allavega litum steinum, gulli,
silfri og gylltu bronzi.
Hinir helgu dómar og guðs-
þjónustuáhöld, ásamt altarís-
búnaði, var úr skíru gulli, settu
dýrum steinum. Það er sagt að í
kirkjunni hafi verið 40,000 pund
af silfri og engu minna af slegnu
gulli og gylltu bronzi, og eftir
því sem menn hafa getað næst
komizt, hefir kirkjan kostað frá
10—15 milljón dollara. Auk
þessa lét Justiníanus keisari
byggja 24 aðrar kirkjur í Kon-
stantinópel. Keisarahöllin, sem
skemmclist til stórra muna í eld-
inum, var endurbyggð að mestu
leyti; en hvernig hún leit út, eft-
ir endurhygginguna, er ekki gott
að segja, því ekki er til nema
ófullkomin lýsing af henni, en
eftir þeirri lýsingu má þó gera
sér dálitla hugmynd um allt
það skraut og iburð, er þar hefir
vprið.
Höllin var byggð í vinkilrétt-
um stíl, með hárri hjálmhvelf-
ingu, borinni af 8 bogum. Gólf
og veggir voru greyþtir marg-
litum marmara, en mest græn-
um, rauðum og livítum, með
grænum æðum. Innan á veggi
og hvelfinguna voru greyptar
myndir og sagnir af herferðum
keisarans og f rægðarverkum,
bæði á Ítalíu og í Afríku.
í gamalli lýsingu af höllinni
segir meðal annars: „Þar voru
og myndir og málverk, er sýndu
Belisaris fallandi fram, fyrir
keisaranum, bjóðandi honum öll
lönd sín og auðæfi. Þar voru
myndir er sýndu liermenn keis-
arans í líkingu hins unga,
hrausta lífsglaða manns. Þá
voru og myndir af keisaranum
og drottningunni, þar sem þau
halda fagnaðarhátíð yfir sigrum
þeim, er herskarar þeiiTa unnu
á Vandölum. í kringum þau sést
ráðið og stórhöfðingjar borgar-
innar að veita þeim lotningu.“
Ef styrkleiki ríkisins og kjör
alþýðunnar hefði verið í nokkru
ldutfallslegu samræmi við allt
það skraut, yfirlæti og sællifi, er
átti sér stað við hirðina og með-
al aðalsins, jiá hefði stjóniartíð
Justinanusar keisara verið sönn
gullöld; en þetta skraut og þessi
velsældar dýrð náði aðeins til
kiiknanna, keisarahallanna,
hirðfólksins, aðals og presta.
Alþýðan drógst fram í hinni
nöprustu fátækt og neyð, fá-
fræði og siðleysi. Hagur rikisins
var allt annað en góður, bæði inn
á við og út á við. Hinir grimmu
og siðlausu þjóðflokkar, er
bjuggu meðfram landamærum
rikisins í Evrópu, héldu úppi
stöðugum, ránum og herhlaup-
um á rikið. í löndum keisarans
í Asíu logaði allt i ófriði, og til
þess að verjast gegn öllum þess-
um óvinum, innan rikis og utan,
þurfti keisarinn að halda uppi
stór-lierum er kostuðu offjár.
Verzlun og viðskipti hnignuðu
ár frá ári, og tekjur ríkisins,
þó miklar væru, hurfu sem
dropi í hafið til uppihalds við
hirðina, lierinn og hina stóru
skara allskonar kh'kjulegra og
veraldlegra embættismanna, á-
samt eyðslusemi keisarans til
skrauts og óþarfa bygginga.
Með hyggindum og hófsemi
hafði Anastasius, sem, var keis-
ari næst á undan Justinianusi, á
tuttugu árum safnað í fjárhirzl-
ur ríkisins 320.000 pundum
gulls, og auk jiess létt að stórum
mun skattbyrði þegna sinna,
enda stóð hagur ríkisins með
miklum blóma um lians daga;
en allur þessi auður, ásamt vel-
megun þegnanna hvarf sem
þokuský í stormi, er Justiníanus
lók við stjórn og ríki, og af-
leiðingin varð sú, að hann píndi
og kúgaði alþýðuna miskunnar-
laust til að greiða afar háa
skatta, sem fólkið gat ekki risið
undir, en aðall, auðmenn og
kirkjulegir embættismenn voru
undanþegnir öllu skattgjaldi.
Hann lagði og afarháan farm-
toll á öll skip, er fóru gegnum
sundin, sem aftur hafði þær af-
leiðingar, að allar vörur hækk-
uðú að stórum mun í verði, svo
borgarbúar gátu ekki keypt þær,
og fengu þess vegna oft að liða
lmngur og klæðleysi, en hirðin,
embættis-aðallinn, auðmenn og
klerkar lifðu í dýrslegu óhófi.
Allt var gert til þess að láta
dýrðarljóma borgarinnar skína
sem skærast út á við á kostnað
kúgaðrar alþýðu. .Stórum herj-
um var lialdið uppi í nýlendun-
um, og til og frá á landamærun-
um, og augnamiðið var, bæði að
verja landamæri ríkisins og
leggja fleiri lönd og þjóðir undir
veldi keisarans. Ofmetnaðurinn
var hóflaus, sérstaklega meðan
Bandarikjamenn æfa nú svifflugið af kappi og taka stærstu
flugumar 14 menn með alvæpni. Efsta myndin sýnir þegar
flugvél dregur 3 flugur á loft, sú í miðju sýnir flugu svifa
hátt i lofti og síðasta myndín sýnir, þegar sviffluga hefir lent
og menniritir fylkkjast úr lienni.