Vísir Sunnudagsblað - 03.10.1943, Blaðsíða 6

6
VÍSffi SUNNUDAGSBLAÐ
Landið Iielg’a.
Palestina, landið helga, eða
Gyðingaland er ekki stórt land.
Það er um 450 □ mílur að
stærð, lengd þess uin 28 inílur
og breidd þess suinstaðar ekki
meiri en 6—8 milur. íbúafjöldi
landsins var á dögum Krists um
4% milljón.
Marga kristna menn langar
til að fara til landsins lielga.
Og þeir tiltölulega fáu, sem
þangað fara, segja áhrifin ó-
gleymanleg. Að koma á hina
Iielgu staði, þar sem Jesú fædd-
ist, starfaði og dó er fvrir trú-
aða menn og konur ómetanleg-
ur trúarstyrkur.
Jerúsalem, höfuðhorg Gyð-
ingalands er stundum nefnd
„Staðurinn á fjallinu", af því
hún stendur svo liátt. I sumum
hverfum hennar eru göturnar
svo þröngar, að hílum eða
vögnum verður ekki við komið.
En þess vegna lieldur hún sinni
fornu mynd. Skal nú lýst þeim
stöðum er heimsóttir eru af
þeim er til Jerúsalem koma.
Fyrst er kirkjan yfir gröf
Krists. Ekki er það algerlega
sannað að hún sé á hinum rétta
stað. En ýmsir vísindamenn á-
Jíta þó mjög líklegt að svo
sé. Þarna eru seldir sveigar úr
rósum, krossmörk, Maríu-
myndir, vígð kerti, reykelsi og
ýmsir kaþólskir helgimunir.
Þarna er mikið verzlað og fjöldi
af beiningamönnum. Kirkjan er
fögur og margbreytileg að inn-
an. Fegurst er hvelfingin, sem
stendur á 18 súlum. Innsfi hlul-
inn nefnist „Kapella englanna“.
Dyrnar þangað inn eru svo Iág-
ar að menn þurfa að beygja sig
djúþt til að komast þangað inn.
Alltaf loga þar mörg smá og
stór kerti, og guðræknir jiíla-
grimar liggja þar á bæn. Dag-
lega eru sungnar messur. Og á
hverju kvöldi ganga kaþólskir
svissnéskan valdamann, að ein-
hverja nótt gæti brezki flug-
herinn freistazt til árása á sviss-
neslfar verksmiðjur, sem starfa
fyrir nazista. Hann brásl reiður
við.
„Hvers vegna,“ hrópaði hann
ujip, „skyldu Bretar vilja varpa
sprengjuin á litlu verksmiðj-
urnar okkar? Hvað! Það, sem
v,‘'' nerum, er aðeins dropi i
hafið“.
Já, en það er drjúgt sem
drvpur — að minnsta kosti
flnnst. Þjóðverjum það,
menn og nnmkar þangað i
skrúðgöngu og' biðjast fyrir.
Menn sýna staðinn þar sem
krossinn stóð og þá livilft er
Helena móðir Konstantins fann
kross Krists. Einu sinni í viku
er mikil skrúðganga um strætið
„Via dolorosa“ (Þjáningaveg)
og þá beðisl fyrir á þeim Í4
stöðum, er talið er að mest
minni á för Jesú frá Pílatusi til
Golgata.
Húsin eru mörg léleg í borg-
inni. Menn mæta ösnum með
þungar byrðar, liestum, úlföld-
um, betlurum, blindum mönn-
um, jiilagrímum, jirestum,
munkum, Gyðingum, Koptum,
Abessiníumönnum, Tyrkjum,
Aröbum, negrum, hermönnum,
fínum þjónum sendiherra, kon-
um með andlitsskýlur, Bedúín-
um, með höfuðhúnað mikinn,
klædda stórum, röndóttum
gei tahárskápum.-
1 Gyðingahverfinu er auðsjá-
anlega mikil fátækl og þar er
vond lykt. Þar er selt aílskonar
rusl. Mörg andlit eru þar ve-
sældarleg. Þarna eru saman-
komnir Gyðingar úr öllum
heimsálfum. Alla daga, en þó
einkum á föstudagskvöldum,
biðjast Gyðingar fyrir við grát-
múrinn, og heyrast harmakvehi
þeirra langar leiðir.
Musterissvæðið er 500 metra
langt og 300 metra hreitt. Feg-
ursta bygging þar er Omar-
moskóan. Setningar úr kóran-
inum standa utan á bygging-
unni. Frá musterissvæðinu
liggur vegur frá Stefánshliði.
niður að Kedron og til Getse-
mane. Garðurinn cr i eign
Franciskusarmunka. Þeir hirða
garðinn mjög vel og gefa fólki
blóm úr honum.
Uppi á Oliufjallinu cr lílil
kapella (bænhús) sem sagt er
að hvggt hafi verið árið 315 eftir
Krist. Þaðan sést eyðimörkin í
auslri og í suðaustri Dauða-
hafið. Móabsfjöllin sjást, og
þar liggur Betania.
Það er einkennilegl lífið í
Jerúsálem. Það er þrískipt.
Skipt í Múhameðstrúarmenn,
Gyðinga og kristna menn. Pen-
ingarnir bera arabiska, hebreska
og enska álefrun. Helgidagar eru
marglr þar sern hver flokkur
héfir siijri helgidag.
Fleiri og fleiri Gyðirisar flvtia
nú til landsins helga. Hebreskan
er nú orðið lifandi mál aftur.
Gyðingar vinna nú rneira sjáífir
en fyrr á timum er þeir notuðu
Araba mjög sem vinnufólk.
Lioniseul heitir sú hreyfing, að
gera sem flestum Gyðingum
kleyft að flytja til Palestínu.
Hafa heimfluttir Gyðingar
slofnað smá nýlendur í heima-
landinu og fjölgar árlega rnjög
í þeim. Bærinn Tel-Aviv er
stofnaður var 1909 hafði 45 þús.
íbúa 1929. Vel er hugsað fyrir
börnunum og þau fóðruð betur
en þeir fullorðnu. Alls eru á
annað hundrað slíkar nýlendu-
byggðir í Jandinu og heimfluttir
Gyðingar orðnir mikill hluti úr
milljón.
Við veginn, sem liggur frá
Jerúsalem til Betlehem er gröf
Rakelar. Margir fara út að
þéssari gröf. En yfir henni er
hvítkölkuð hvelfing með flötu
þaki. Þar má sjá margar teg-
undir Gvðinga á leið frá og til
grafarinnar.
Vegurinn er brattur er nærri
kemur Betlehem. Allir ferða-
menn flýta sér að komast til
kirkjunnar, sem stendur á þeim
slað, er Jesús fæddist. Þar stend-
ur Múhameðstrúarmaður á
verði. Peningagræðgi grísku
munkanna, sem þarna eru, er
leiðinleg. Stjarna í hvelfingu
kirkjunnár bendh’ á staðinn sem
Jesús fæddist á. Einar dyr eru á
kirkjunni og lágar. í miðju
hennar er, eftir grískum sið,
múr eða skilveggur sem skemm-
ir fegurð hennar.
Betlehemsbúar eru fríðir.
Konurnar klæddar gullsamuð-
um, rauðum flauelstreyjum, og
síðum kyrtlum með fellingum.
Þær eru beinvaxnar og lima-
burðurinn fagur. Þær bera börn-
in á öxlunum og byrðar á höfð-
inu. Margar bera heimanmund
sinn sem höfuðdjásn. Eru það
gullstykki. Karlmennirnir eru
sterkir og fallegir, duglegir og
iðnir. Þeir rækta jörðina og
gæta fjár. Og listiðnaður er
mikill í Betlehem, einkum
stjörnur, krossar, perlusveigar,
og ýmsir útskornir munir.
Næstum allir íhúarBetlehem eru
kristnir. Þeir eru um 12 þús.
Og þarna eru vellirnir, þar
sem hjarðmennirnir gættu fjár-
ins hina fyi-stu jólanótt. Utsýn-
ið er hið sama og þá yfir hæðir
og fjöll, olífuekrur, grænar
grundir með rauðum anemón-
t Um. Fyrir austan Jórdan liggur
Transjordania. Sá landshluti
heyrir ekki beint undir Englend-
inga. Emi Abdallah er stjórn-
andi þess lands. Þai eru skógar.
En þeinl hefjr verið útrýnit i
Palestinu. Margar minjar lið-
inna tíma eru í Transjordaníu.
Stórfenglegar rústir eru í Dscli-
erash. Þær eru frá 2. öld e. Krist.
Sigurhliðið, leikhúsið, en þó
einkum hið svo nefnda Forum
með 56 fögrum súlum vekja
mikla aðdáun.
Betanía er byggð af Aröbum
að mestu, eða öllu leyti. Landið
verður ófrjórra er suðaustur
eftir því _ kemur. Niður við
Dauðahafið eru gular sand- og
steinhæðir. Umhverfis Jeríkó er
frjósamur dalur. Loftið er þar
næstum æfinlega heitt. Ibúarn-
ir eru þar taldir latir. Þar vaxa
jiálmar, bananar, vín, fíkjur og
mórberjatré. Áin Jórdan er
breið og vatnsmikil. Báðir
bakkar eru vaxnir pílviði, popp-
eltrjám og tamarísk, sem minn-
ir á hátt lyng.
Norður í Galíleu liggur Naza-
ret. Á ferð þangað mæta menn
úlfaldalestum, vanalega eru 5
og 5 bundnir saman. Og ferða-
lagið gengur seint. Það er eklci
asi á neinum. Skrítið er að sjá
heila hópa af konum bera á bak-
inu stórar byrðar af þyrnum og
þystlum, er þær liafa safnað
saman, til eldsneytis. Annað
slagið mæta menn hirðum með
livítar og svartar kindur. Þeir
eru mjög dúðaðir og þó eink-
um um höfuðið. Þeir veita at-
hygli þeim kindum er taka sig
út úr hópnum og kalla á þær.
Við rætur Garizimfjallsins er
bærinn Nablus, er áður hét
Sikem. Hér er geyiiit frumhand-
ritið af Mósesbókunum, eftir
því sem sagt er. Uppi á fjallinu
er á hverjum páskum fórnað 7
hvítum lömbum. íbúar Nablus
eru 27,000 þús. Er lengra kemur
norður sést Karmelfjallið, hátt
og voldugt, og við rætur þess
sést ræma af Miðjarðarhafinu.
Hinumegin við sléttuna sést
Nazaret, milli liæða og i austri
er Tabor, fjall ummyndunar-
innar. Jesrelsléttan við Nazaret
er frjósöm og bærinn er vin-
gjarnlegur. Konurnar • sækja
vatn í brunnana í leirkrukkum
er þær bera á höfðinu. Aftur
koma fjöll, Pashæðirnar — og
svo sést Genesaretvalnið eins og
gimsteinn í grænu engi. Bedú-
inar húa þarna í svörtum tjöld-
um úr geitahári. I vik við vatnið
eru heitar uppsprettulindir, og
ágætt að haða sig þarna. Og
fiskarnir kunna vel við sig i
grunnu og volgu vatninu. Fiski-
mennirnir kveikja eld og þurrka
föt sín yfir honum, eftir að liafa
bleytt þau við fiskidráttinn.
Þarna nærri lá Kapernaum.
En bæði sú borg og Koraliin og
Bethsáida eru horfnai". En lasrð*
ir merrn þykjast hafa fundið all
miklar leyfar af samkunduhúsi
því sem talað er um í Lukasi
7, 5. Ræðuna um lífsins brauð
(Jöh. kap. 5 v. 59) var flutt í
samkunduhúsinu í Kapernaum.