Vísir Sunnudagsblað - 27.02.1944, Blaðsíða 5

VfclR SUNNUDAQSBJLAÐ 5
ar eru kunnjr —, góðkunnir —
um heim allan, sem siðað og
mannað fólk, en þeir eiga það
eftir að óvinna sér nafn, sem
sjálfstæð þjóð með eigin stjórn.
Á þvi er lítill efi, að þeir á-
vinna sér ekki síður virðing og
vjðurkenning sem stjórnvitur
þjóð en hún hefir hlotið sem
siðað og mannað fólk. En til
þess að þetta megi ske verður
öll þjóðin að vera samataka og
óskipt, samvinna allra leiðtoga
í stjórnmálum tillitslaust til
flokkslegra hagsmuna. Góð
stjórn kemur ekki af tilviljun
fremur en annað sem vel heppn-
ast; þar má ekkert byggjast á
liólfverki né hroðvirkni.
Snemma í sögu sinni sýndu ís-
lendingar mikla stjórnmála-
hæfileika og skipulagslægni og
enginn vor á meðal mundi vilja
viðurkenna að sá hæfileiki sé
dauður né dasaður meðal núlif-
andi manna.
Góður grundvöllur hefir þeg-
ar verið lagður undir sjálf-
stjórnarbyggingu íslendinga.
Eitt allra dýrðlegasta nafnið í
nútíðarsögu íslendinga er
Sveinn Björnsson núverandi
ríkisstjóri íslands. Það var stór-
kostlegt lán fyrir þjóðina að
nann var fáanlegur til þess þýð-
ingarmikla embættis þegar naz-
istar hertóku Danmörku. Með
því var íslandi nauðugur einn
kostur að taka stjórnartaumana
í eigin hendur og útnefna sér
fulltrúa í öðrum Iöndum.
Þann tíma sem Sveinn Björns-
son var fulltrúi í Danmörku jók
hann álit Islendinga erlendis og
sérstaklega á Norðurlöndum.
Það var ekki einungis í Dan-
mörku sem hann ávann sér álit
og virðingu sem stjórnmálamað
ur og mannkosta, heldur einnig
i Noregi og Sviþjóð. Sem ríkis-
stjóri er hann nú tákn og per-
sónugervi frajmkvæmda.og ejin-
ingaranda á íslandi og hafa leið-
togahæfileikar hans á þessum
viðsjárverðustu tímum í sögu
þjóðarinnar verið mikils virði.
Sömuleifcis hafa fulltrúar ís-
lenzku sljórnarinnar í Banida-
ríkjunum auglýsl land sitt vel
og dyggilega og borið nafn þjóð-
arinnar viðsvegar á vængjum
prúðmennsku, einurðar, hóg-
værðar og samvizkusemi, þetla
gildir um alla þá, er til þessa
voru valdir fró því áríð 1938.
Þátttaka Islendinga í heimssýn-
ingunni 1938—1939 og 1940,
þegar Vilhjálmur Þór kom hing-
að sem fulltrúi, studdi mjög að
þvj að skapa Islandi sæti meðal
annarra þjóða. íslenzka verzlun-
armálanefndin, sem þeir skip-
uðu Ásg. Ásgeirss., Björn Ólafs-
son og Vilhjálmur Þór, rak er-
indi þjóðarinnar vel og
skörulega. Sú nefnd fékk sam-
þykktan hagstæðan verzlimar-
samning eftir að Bandnriikjh
höfðu sent her sinn til Islands.
Island sem þjóð hefir verið
sérslaklega heppin í valinu þeg-
ar hún sendi Tlior Thors til
Bandaríkjanna, sem fyrsta al-
ræðismann þjóðarinnar. jHIann
hefir áunnið sér persónulega
virðingu stjórnmálamanna og
embættismanna Bandarikjanna
og þjónað þjóð sinni og landi
með sérstakri trúmennsku og
ósérplægni. Hann hefir erfiðu
embætti áð gegna, en hann hefir
skipað það með sérstakri sam-
vizkusemi og unnið álit bæði
sjálfum sér og þjóð sinni. Fjár-
mál og fésýslustörf hefir hann
leyst af hendi með afbrigðum
vel og leitt til lykta ýmislegt
það, sem flókið virtist, með
þeim úrslitum að ekki varð á
betra kosið.
Þegar Island tekur sér sæti
meðal annan-a sjálfstæðra
þjóða, er það áríðandi að full-
trúar hennar erlendis komi fram
þannig, að liún megi vel við
una. Þjóðin hefir sannarlega
verið heppin að hafa valið menn
eins og t. d. Pétur Benediktsson
í Lundúnaborg, Thor Thors i
Washington, Agnar Klemens
Jónsson og Helga P. Briem í
New York. Þá liefir ekki síður
verið vandað til valsins á full-
trúum íslands í verzlunarmál-
um hér á landi, þau eru í hönd-
um æfðra og hæfileikarikra
fjársýsluinanna eins og t. d.
Ólafs Johnson og Helga Þor-
steinssonar.
Þá er það ekki þýðingarlaust
hversu margt námsfólk frá ís-
landi hefir í seinni tíð komið til
Vesturheims i því skyni að afla
sér freltari menntunar og lær-
dóms. I vissum skilningi eru
námsmenn nokkurs konar einka
fulltrúar þjóðarinnar. Það
skal tekið fram til ævarandi
heiðurs þessu námsfólki, sem
liingað hefir komið og heimil-
um, sem það kom fró á íslandi;
það hefir komið ágætlega fram
og með breytni sinni aukið álit
þjóðar sinnar. Margt af þessu
námsfólki hefir unnið sér heið-
ur við hérléndar menntastofn-
anir þar sem það hefir dvalið
og allt hlotið lof fyrir góða
námshæfileika og samvizku-
samlega ástundun í verkum sín-
um.
Á þeim grundvelli, sem hér
hefir verið lýst, getur Island
byggt fi-amtíð sína með fullu
traustii Það er ekki hægt fýrir
okkur, sém hér erum stödd að
reyna að spá eða geta i eyðurn-
ar um framtíð Islands. Mörg
ykkar getið ef til vill rætt um
það með nokkrum líkum, það
að Island eigi fyrir sér góða
framtið þjóðarinnar, og sú for-
tíð gefur til kynna að framtíðin
verði fögur og sigurrik. Það er
hughreystandi að liitta svo
margt fólk bæði á Islandi og
annarsstaðar, sem hugsar uin
framtíð þess og brýtur heilann
um hana. Island hefir aldrei áð-
ur lifað fjær fortíðinni og nær
framtiðinni en einmitt nú. Á
liðnum árum hefir mönnum
hætt of mikið við því að styðja
sig við forna frægð. Vér höfum
haft afreksverk forfeðranna að
mælikvarða fyrir athöfnum
vorum i stað þess að nota af-
rek þeirra sjálfum oss sem
hvatningu til þess að gera bet-
ur og komast lengra.
Hvar sem farið er um Island
nú á dögum, mætir manni hvar-
vetna só andi, sem kalla mætti
„tilraunaandi“, meðan ekkert
annað orð er til, sem betur eigi
við. Fólkið er ekki ánægt með
gamla lagið, gömlu aðferðirnar,
gamla hugsunarháttinn, gamla
lífið, það heimtar allt nýtt, nýtt
lif.
Þegar lil landsins komu heilai'
fylkingar manna með nýjar vél-
ar og vinnutæki og nýjar að-
ferðir við störfin — bæði göm-
ul störf og ný og unnu verkin
með þessum nýju vélum og
nýju aðferðum á miklu skemmri
líma, vaknaði fólkið eins og af
-.draumi og varð fyrir djúpum,
varanlegum og vaxandi áhrif-
um. Þessi áhrif liafa sýnilega
fest rætur í sambandi við ak-
uryrkju, flutningstæki, verzlun,
fiskiveiðar og yfir liöfuð allt,
sem þjóðlífinu heyrir til. Að
jæssi tilraunaandi geti leitt til
einhverra yfirsjóna er óumflýj-
anlegt, að hann fari of langt i
sumar áttir er ekki ólíklegt, en
að útkoman verði sú, að liann
valdi frainförum, það ætti eng-
inn að efa. Styrkleikur þessa til-
raunaanda á Islandi sést á þvi,
að hann er i óslítandi sambandi
við þær eilífu breytingar á is-
lenzku lífi og menningu, sem
gert hefir þjóðina stóra. Til
þeirra flokka, sem þessum ei-
lífu breytingum voru háðar, má
nefna sterkan flokk óháðra
bænda, hughraustra sjómanna
og fiskimanna, að ógleymdum
atorkusömum og vakandi verzl-
unar- og embættismannastétt-
um; þeir lifðu allir og hrærð-
ust í því andrúmslofti, þar sem
ríktu frjálsar hugsanir, ákveð-
in orð og þróttmiklar at-
hafnir, og að baki öllu þessu
áttu sér skjól sterk heimilis- og
fjölslcyldubönd.
Hvaða stefnur sem tilrauna-
andinn tekur, þá er það víst, að
ísland finnur lifsfleyi sínu
trygga höfn að lokum, livað sem
liður augnabliks gerðum manna
stjórna eða flokka, ef þjóðin
aðeins verður svo gæfusöm að
þessi fjölbreytlu öfl, sem eg
taldi upp, verði aðal-máttarstoð-
in.
Það þarf ekki annað en að
tala við íslenzkan bónda í heima-
sveitinni hans, við íslenzkan
fiskimann á skipi sínu, íslenzk-
an verzlunarmann fyrir innan
búðarborðið eða vera staddur
hjá vö^feu íslenzks frelsis —
Þingvöllum, til þess að sannfær-
ast um að „Eldgamla ísafold"
er eilífiega ung og „íslands þús-
und ár“ eru upprennandi dag-
ur. Hér er um ekkert efamál að
ræða á meðan við gelum tekið
undir með Jónasi Hallgríms-
syni og sagt:
„Enn þá stendur góð í gildi
gjóin kennd við almenning.“
Sig. Júl. Jóhannesson,
þýddi.
Undanfarið hafa gengið mikil votviðri á ítaliu, eihkum á víg-
stöðvasvæðnu. Þessi mynd sýnir þungar dráttarvélar vera að
draga hergögn, fallbyssur o. fl. yfir Bifernoána hjá Termoli, sem
er óvenjulega vatnsmilcil um þessar mundir.