Vísir Sunnudagsblað - 27.02.1944, Page 7

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
7
hvem veginn komust þeir aftur
til stöðva sinna, 350 mílur í
burtu.
Síðar þennan sama dag fóru
flugvélarnar aftur á stúfana.
Flugmennirnir voru svo ákafir,
að þeir gátu varla beðið á meðan
olíubirgðir flugvélanna voru
endurnýjaðar. Nú var lítið ó-
gert nema að fást við leifar
skipalestarinnar, og fyrir sól-
setur var hvert einasta skip
komið á hafsbotn, — nema einn
stór tundurspillir, sem lá
mikið skaddaður í olíubrákinni
og sendi í sífellu frá sér skeyti
til setuliðsins í Lae: „Skipalest-
in getur ekki komið í kvöld“.
Þegar stóru skipunum hafði
öllum verið sökkt, liófst leitin að
flekum og björgunarbátum, sem
komizt höfðu út af orustusvæð-
inu. James De-Wolfe kapteinn,
sem var bezti vinur Woodie
Moore — þess, sem Japanir
skutu, er hann kastaði sér út úr
brennandi flugvél sinni í fall-
lilíf — leitaði frá kl. 3 um dag-
inn þar til löngu eftir sólsetur
og blífði engu, sem varð á vegi
hans. Tundurspillirinn békk of-
ansjávar þar til næsta morgun,
að Fred Dollenberg kapteinn
hæfði hajm með tveimur
sprengjum, sem riðu honum að
fullu.
Auðvitað vorum við allir
mjög ánægðir yfir árangrinum,
en sá sem var kátastur af öllum
var Freddie, litli þjónninn okk-
ar frá Filippseyjum. Mánuðum
saman bafði Freddie verið að
rejma að verða skytta og bafði
nú fengið að fara nokkrar ferð-
ir sem varaskytta. Það var hans
mesta áhugamál í lífinu að geta
drepið nokkra Japani, og nú
fékk bann tækifærið. Og hann
lét það ekki ganga -sér úr greip-
um.
Nokkrir hafa spurt mig i
trúnaði hvort skýrslurnar um
sigurinn á Bismarks-liafi hafi
verið alveg sannleikanum sam-
kvæmar. Eg álit að tjón óvinar-
ins hafi verið áætlað of lítið. Eg
er viss um að meira en 15 þús.
hermanna hefir verið hrúgað
saman á öllum Jjéssum skipum
og þá eru áhafnir herskipanna
ekld taldar með.
Það er enginn vafi á því, að
flugvélar okkar eru hetri
en þær japönsku og flugmenn
okkar eru betur æfðir. í bjæjun
stríðsins virtust Japanir vera
mjög kærulausir um flugmenn
sina. Eg efast um að þeir hafi
haft fallhlífar, því að eg sá einu
sinni, þegar japönsk sprengju-
flugvéí var skotin niður, að
flugmennirnir klifrpðu út á
MYNDIR
Eftlr Rannveigu Schmidt.
Þegar þú situr ein þíns liðs
og hugsar heim, þá tekurðu
stundum gamlar myndabækur
i keltuna og blaðar í þeim. Þú
rifjar upp endurminningar Uð-
inna ára .... það er svo margt
gleymt og grafið, sem þá hfn-
ar við og meðan þú horfir á
mjmdirnar léttir oft jTir hugan-
um.... Kannske finnurðu inn-
an um myndahækurnar þunna
hók, sem heitir „Islenzkar
mvndir“; það er liefti i gráu
bandi, sem kom út fyrir nokkr-
um árum síðan. íslenzkir
mj-ndasmiðir söfnuðu þarna
saman beztu ljósmyndunum
sínum, og þessir menn gefa
frægum ljósmyndurum annara
landa ekkert eftir. Hver mjmd
hefir titil, og annars er elckert
lesmál í heftinu nema formál-
inn, en hann er prýðilegur, enda
skrifaður af Pálma Hannessyni
rektor.
Sumar myndimar eru svo
fallegar, að unun er á þær að
horfa, og meðan þú skoðar þær,
þá koma endurminningarnar
um ísland og vefja sig inn í
huga þinn, og landið þitt, sem
þú alltaf þráir, virðist ekki vera
eins langt í burtu og endranær.
Fyrsta myndin i heftinu er
„Prestur“ og hefir Jón Kaldal
tekið hana. .... Æruverður er
hann, guðsmaðurinn, langt og
drifhvítt skeggið breiðist út yf-
ir brjóstið, ennið hátt og hrukk-
ótt mjög, en djúpsett augun
horfa á þig ósköp alvarlega og
einhvemveginn spyrjandi.....
Getur það hugsast, að hann sé
að ásaka þig um eitthvað?
ósvaídur Knudsen sýnir okk-
ur ágæta mynd, sem hann kall-
vængina og héldu sér þar á með-
an flugvélin steyptist til jarðar.
AHir viðurkenna að Japanir hafa
mikinn loftflota. Þeir geta nærri
þvi alltaf sent fleiri flugvélar ú
vettvang heldur en við. En flug-
inennirnir, sem við þurfum að
fást við núna eru ekki eins erf-
iðir og þeir, sem við áttum
i höggi við i bjrrjun striðsins.
Flugmennirair hafa ekld nógu
góðar brynvarnir. Japanir missa
flugmenn sina með flugyélun-
úm. Venjulega kóma okkar
flugmenn aftur, þó að flugvélar
þeirra séu skotnar niður og auð-
vitað er okkur mikið hagræði
i að berjast yfir vinveittu landi,
þar sem hinir innfæddu veita
pkkur alla aðstoð, sem þeþ geta.
ar „í tóbaksreyk“ .. ungur
maður með karlmannlegt andht
situr í rökkrinu og reykir pip-
una sína. Þú sérð í liuganum
stofuna, sem hann situr í og
umhvei’fið allt....Þér dettur
í hug, að meðan hann situr
þarna og reykurinn úr pípunni
læðist um herbergið, þá er hann
að fara með kvæðið hans Björn-
stjerne Björnsons, „Ut vil eg,
út“, í liuganum......Þótt þú
skiljjr hann vel, þennan unga
mann, þá hristir þú samt höf-
uðið, því þú söngst lika einu
sinni þetta kvæði .... en nú
siturðu gömul í útlöndum, eftir
mikinn flæking, og það, sem þú
ert að hafa yfir í huganum, er
„heim vil eg, heim“....
Hér er verulega íslenzk mjmd;
Vigfús Sigurgeirsson hefir tekið
hana. Það eru hestar, margir i
hóp .... drungalegt veður og
skýjaflókar í lofti .... klárarn-
ir hafa verið á hlaupum og
standa nú þarna í túninu og
hvíla sig, en þú finnur, að bráð-
um hendast þeir aftur af stað.
.... Það er eitthvað villt og
hrífandi yfir þessari mynd, og
mikið vildir þú gefa til að vera
komin í hnakk á honum Grána.
.... Eftir sama mann er fögur
mynd, „Regnbogi”. Lítill dreng-
ur er að reka kýr yfir á, i bak-
sýn er fjallakambur og bær
undir kambinum, en regnbog-
inn yfir öllu saman....
Hvita kisan hans Leifs Kal-
dals, sem hann kallar „Heima-
sæta“, er svo snurfusuð og
kókett, angans trýnið litla .., •
og „Pelabörnin" eftir sama
myndasmið, tveir kettlingar,
sem eru að drekka mjólk úr
pela, svo skringileg, að þú get-
ur ekki annað en brosað.... Og
svo er þarna kisumjmdin hans
Jóns Kaldals, svo náttúrleg og
lifandi, að það gegnir furðu. .. .
„áttu ekki mjólkursopa handa
mér líka?‘‘ segir hún kisa....
Kjartan ó. Bjarnason sjmir
mjmd af skeggjuðum bónda,
sem ber hönd fjrir augu móti
sólinni; „Gott er blessað veðr-
ið“, heitir myndin, og þú finn-
ur svo greinilega, að það er i
sannleika indælt að vera bóndi
á íslandi, þegar sólin skin og
sumarið er í almætti sínu. ......
;,Lækjársóley“ eftir Gissur Eras-
musson og „Krækiber" eftir Leif
Kaldal; báðar myndirnar anda
sumarvindum heiman af Is-
land! ■,. og hvérníg var hún nú
áftur, visan, sem við þuldum,
þegar við vorum á berjamó,
krakkarnir ? ....
Páll Jónsson hefir mynd, sem
hann kallar „Kalkvistir" ....
Óveður í nánd . .. . í framsýn
standla tvær hráslur, eitthvað
svo einmana og j-firgefnar ....
bara tvær skakkai’ og kræklótt-
ar hrislur í íslenzkri mold....
Snjór og fáránlegir ísjakar
eru í myndum Halldórs Aimórs-
sonar og Piáls Jónssonar, og
mjmdirnar svo ekta, að kuldinn
læsir sig um þig og þér finnst
þú þurfa að hjúfra þig í sjali.
.... „Rok“ eftir /Halldór Arn-
órsson minnir þig á freySandi
öldurótiS við klettana í Vest-
manneyjum, og „Lundar" hans
Björns Arnórssonar eru teknir
beint út úr hellinum í honum
Heimakletti; þeir standa þarna
svo linarreistir með hvít brjóst-
in og eru svo hlægilega Ijótir
og klunnalegir .... þú veizt,
að eftir augnablik taka þeir til
flugs og þyturinn og gargið
ætlar allt um koll að keyra....
Ósvaldur Knudsen sýnir
mynd af ungum mönnum, sem
eru að baða sig i á, en foss í
baksýn .... og þú sérð í anda
sólskinsdag á Þingvöllum og
þú heyrir hrynjandann i hon-
um öxarárfossi ofan i gljúfrin.
.... „Svanur við hreiðrið" eft-
ir Indriða Indriðason er yndisleg
mjmd, svanur með útþanda
vængi á tjörn .... þú finnur
kyrrðina á fjöllum umkringja
þig .... og þú blessar Island
og kannske vöknar þér um aug-
un.
Skeggjaður „Sjómaður" eftir
Þorstein Jósepsson er afbragð.
Þér finnst þú þekkja þennan
gamla mann, sem svo oft hef-
ir komizt í liann krappan um
ævina, og þér dettur einhvern-
veginn í liug r júpa, sem finnur
á sér, að valurinn er á veiðum.
En ekkert í heftinu minnir
eins á Island og tvær kvöld-
mjmdir. Önnur er eftir Leif
Kaldal .... hann kallar hana
„Kvöld“. Sjórinn er spegilslétt-
ur i tunglskininu, en á tangan-
um stendur grannvaxin stúlka
og liorfir út yfir. Sú mynd gæti
líka heitið „Friður“. Hin eú
mjmd Þorsteins Jósefssonar,
sem liann nefnir „Ský“......A
ströndinni standa tveir litlir
drengir; öldurnar siga hægt og
hljóðlegá upp á sandinn, en
himininn er skýjaður og storm-
ur í aðsigi .... sú mynd tekur
þig traustataki .... þú áttjr
þér lika einu sinni friðsæla
strönd .... en þú lézt töfrast af
skýjunum, sem þutu hamför-
um um himingeiminn.
(Heimskringla.)
mm