Nýja dagblaðið - 05.11.1933, Síða 2

2
N Ý J A
Súðin
kemur upp til austurlandsins, frá Noregi, um 9.
þ. m , og fer norður um land til Reykjavíkur með
viðkomu á þessum höfnum: Hornafirði, Djúpavog,
Fáskrúðsfirði, Reyðarfirði, Eskifirði, Norðfirði,
Seyðisfirði, Þórshöfn, Kópaskeri, Húsavík, Akur
eyri, Siglufirði, Sauðárkrók, Blönduós, Hvamms-
tanga, Hólmavík, Isafirði, Flateyri, Þingeyri,
Patreksfirði, Flatey, Stykkishólmi, Sandi, Ólafsvík.
ÍHréömx&ar'innustofa
Jhrtsítns ^uömuttóðsouar
^raffastíg 10 — Sími 4378.
Smíðar glugga, hurðir og eldhúsinnréttingar, hús-
gögn o, fl.
Vönduð en ódýr vinna.----------------
Leitið tilboða eða hringið í síma 4378.
Nokkur vönduð skápaskrifborð fyrir aðeins 95 kr.
stykkið. — — —
16 ára afmæli
rússnesku byltíngarinnar.
Skemmtun í tilefni af rússnesku byltingunni heldur
K.F.I. og F.U.K. í Iðnó og Bröttugötusalnum, þriðju-
daginn 7. nóv. Afarfjölbreytt skemmtiskrá á báðum
stöðum. Dans í Iðnó — 1. fl. hljómsveit. — Að-
göngumiðar fást á afgr. Verklýðsblaðsins í Bröttu-
götu, við innganginn í Bröttugötusalinn og í Iðnó,
eftir kl. 3 á þriðjudag. Aðgöngumiðar í Iðnó á kr.
2, í Bröttugötu á 75 aura.
Skemmtanirnar byrja kl. 8*4-
Nýtt kennslntæki:
hjálpartæki við móðurmálskennslu,
með skýringum og leiðarvisi eftir
" ísak Jónsson.
Myndimar eru 31 (handlitaðar) og eiga að sýna í stórum
dráttum, hvemig hinum sjáanlegu talfœrum er beitt, þegar
sögð eru aðalhljóð íslenzkunnar. Hljóðmyndir eru nauðsyn-
legt tæki fyrir þá, sem kenna hljóðaðferð. Fæst hjá bóksöl-
um. — Lítið í gluggann hjá E. P, Briem, í dag.
QSófmemttir - íþróttir - íietir

V erkamannasa m-
tökín í Banda-
ríkjunum.
Seinustu mánuði hafa oft
komið fréttir urn það í blöðun-
um, að verkamenn hafa lagt
niður vinnu við ýmsar stærri
verksmiðjur í Bandaríkjunum
og farið fram á kjarabætur.
Viðreisnarstarf landsstjórnar-
innar virðist hafa fært nýtt líf
í verkalýðshreyfinguna og vak-
ið verkalýðinn til trúar á sam-
takamátt sinn og aukin rétt-
indi. öflugasta verkalýðssam-
bandið í Bandaríkjunum er
„American Federation of La-
bour“, sem nær til 55% allra
félagsbundinna verkamanna.
1920 voru miðlimir þess taldir
um 4 milj. þegar tímarnir
bötnuðu dró úr starfseminni og
eins eftir að kreppan komst í
algleyming. Síðastl. ár var
meðlimatalan ekki nema 2 Vá
niilj. En nú seinustu mánuðina
hafa verklýðsfélögin náð þeirri
útbreiðslu, að meðlimir AFL
eru orðnir 5 milj. Ein af þeim
kröfum, sem amerískir verka-
menn hafa haldið fram undan-
farið er 30 tíma ' vinnuvika.
Eriska heimsblaðið „Time8“
ræðir þennan framgang amer-
ísku verkalýðshreyfingarinnar
nýlega og telur það beina af-
leiðingu af framkvæmdum
stjórnarinnar.
Dollarinn fellur.
London, kl. 17, 4/11. FÚ.
Gengi Bandaríkjadollars hef-
ir enn fallið í dag á Lundúna-
markaðinum, var $ 4.85Ve er
viðskiftum lauk í kvöld. Frank-
inn hefir einnig fallið dálítið í
dag.
Krabbamein.
Krabbamein er að verða ein
skæðasta plága mannkynsins.
Skýrslur frá Þýzkalandi sýna,
að þar deyja næstum eins
margir menn af krabbameini
og af tæringu eða jafnvel
fleiri. T. d. dóu árið 1925 í
Þýzkalandi 63 þúsundir manns
af krabbameini, en 66500 af
tæringu. 1926 dóu á Þýzka-
landi rúmlega 66 þús. af
krabbameini og rúmlega 61 þús.
af tæringu.
D A a B L A Ð
tCT*'^ygr«;a.rf
Jakob Texiére
I fyrrakvöld las hinn þekkti
danski leikari, Jakob Texi-
ére í Nýja bíó upp nokkur af
æfintýrum danska skáldsins H.
C. Andersens. Flestir Islend-
ingar munu kannast við skáldið
H. C. Andersen. Þarf ekki ann-
að en að nefna æfintýrið
„Ljóti andarunginn“, „Litla
stúlkan með eldspýturnar" eða
eitthvað af þessum alþekktu og
gullfallegu æfintýrum skálds-
ins sem svo að segja hvert
mannsbam á landinu hefir
heyrt eða lesið og hrifizt af.
En hvað er að lesa æfintýri
Andersens hjá því að heyra
Texiére segja þau? Tekstinn
fær líf, Ijóta andarungann sér
maður breytast í fagran svan
og við fáum sem snöggvast að
líta inn í himnaríkið, þar sem j
amma litlu stúlkurnar með eld-
spýtumar situr.
Um frægð H. C. Andersens
þarf ekki að tala. öllum Islend-
ingum er víst kunnugt, að
hann er einn af frægustu rit-
höfundum Norðurlanda fyrir
hinn djúpsæa og sígilda skáld-
skap sinn. En hitt munu færri
vita, að það var Islendingur,
sem fyrstur lét opinberlega í
ljósi aðdáun sína á verkum
hans: skáldið Grímur Thomsen.
Að hlusta á Jakob Texiére lesa
æfintýri Andersens er svo fá-
gæt og góð skemmtun að sem
allra flestir ættu að veita sér
hana, og þeir, sem á annað
borð skilja dönsku, skilja hana
áreiðanlega, þegar Texiére les
upp. Það er ekki á hverjum
degi, sem maður á kost á að
heyra bezta upplesarann lesa
eftir bezta skáldið.
GIR.
Notkun fiskimjöls
Það er nokkuð síðan að far-
ið var að nota slor og annan
fiskúrgang til áburðar. Köfn-
unarefnissambönd, viss kalk-
tegund og fleiri efni, sem eru
í fiski, eru nauðsynleg næring
fyrir allan jarðargróður. Þeg-
ar sú reynsla var fengin, fóru
menn að athuga, hvort ekki
mætti nota fiskúrgang til fleiri
hluta og fyrir atbeina vaxandi
tækni og aukinnar kemiskrar
þekkingar, er farið að fram-
leiða hið svonefnda fiskimjöl
úr þessum úrgangsefnum og
nota til skepnueldis (Þegar tal-
að er hér um fiskimjöl, er líka
átt við síldarmjöl og lifrar-
mjöl). Aðallega er það notað
við nautgripa^. svína- og ali-
fuglarækt. ryrir nautgripa-
Land og lýður.
Drög til íslenzkra hér-
aðslýsinga. Samið hefir
Jón Sigurðsson, Yzta-
felli. — Menningarsjóð-
ur 1933.
Þessi bók er ný tilraun til
lýsingar á landi op- þjóð, gerð
af alþýðumanni og fyrir al-
þýðumenn. Á bókinni er ekkert
vísindasnið. Höfundurinn er
ekki að rita vísindarit. Hann
stendur ekki ofar fólkinu, sem
hann er að rita fyrir, með þá
j yfirsýn, sem verður móðan ein
j í augum þess. Heldur fer
hann með lesandanum sveit
úr sveit, frá héraði til hér-
aðs eins og góður fylgdar-
maður mundi gera, þar til
hann hefir farið kring um
landið allt. Jón hefir sjálfur
farið um allt land á fyrir-
lestraferðum sínum fyrir Sam-
band íslenzkra samvinnufélaga.
Hann hefir alltaf ferðazt með
opin augu og hlustað vandlega
eftir um líf og kjör fólksins í
byggðum og bæjum. Og alltaf
er það ást hans á landinu og
samúð hans með þjóðinni,
hvorttveggja eins hjartanlegt
og bezt gerist með íslenzkri
alþýðu, sem haldið hefir at-
hygli hans vakandi. Og bókina
hefir hann auðsjáanlega ritað
sem minningar um ferðir sín-
ar, um sveitirnar, sem hann
fór um, og fólkið, sem hann
ræktina er það talið mjög
hentugt, því það hefur mikið
af eggjahvítuefni, um 58—68%
venjulegast, en það er álitið
heppilegt fyrir mjólkurgæðin.
Eggjahvítuefnið er líka mjög
holdaukandi. Kalkefnin, en tal-
ið er að af þeim sé 17—22%
í venjulegu fiskimjöli, eru vel
fallin til að styrkja bein ung-
viða og verja þau ýmaum
hitti fyrir, til að hafa ánægju
af hvorutveggja sem lengst.
Og þeirri ánægju, sem hann
hefir haft af ferðum sínum, að
sjá nýjar og nýjar sveitir og
hitta þar fyrir rnenn, andar til
lesandans af hverju blaði bók-
arinnar. Því er hún skemmti-
lestur um leið og hún er fróð-
leg, því er hún frumleg um
leið og hún er látlaust rituð,
því hefir hún bókmenntalegt
gildi um leið og hún er alþýð-
leg í fyllsta skilningi þess
orðs.
Ekki er þess að dyljast, að
mörgum lesanda mun víðast
þykja of fljótt yfir sögu farið.
Bókin er allt of lítil til þess
að hún geti nema að litlu leyti
bætt úr brýnni þörf á að fá
fullkomna íslenzka staðalýs-
ingu (Topographi). Henni er
heldur ekki ætlað það hlutverk,
þó að hún leysi það að of-
urlitlu leyti í bráðina, meðan
ekki er annað til. En af íestri
bókarinnar fá menn furðu
glöggt yfirlit yfir flestar sveit-
ir landsins, bæði hvemig þær
horfa við augum ferðamanns-
ins, og hvemig kjör fólksins
voru þar, þegar bókin var rit-
uð á því rnikla tímamótaári
1930.
iVIenningarsjóður hefir gert
bókina ágætlega úr garði og
prýtt hana fjölda fallegra
mynda, sem prentaðar eru á'
gljápappír. A.
sjúkdómum. Fituefnið er aftur
á móti lítið og þar sem búið
er að nota fiskimjöl lengi, er
það frekar álitinn kostur. Er
það bæði, að ef fitumagnið er.
mikið, er verra að verja það
skemmdum og vill leiða af sér
þráabragð, sem iðulega kemur
þá fram í mjólk úr kúm og
kjöti af svínum, sem mikiö
hafa fengið af slíku fiskimjöH.
Neskaupstaður.
Frá önundarfirði.