Nýja dagblaðið - 23.02.1934, Qupperneq 3

K Ý J A
DABBLAÐIÐ
3
I
NÝJA DAGBLAÐIÐ |
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“ |
Bitstjóri:
Dr. phil. þorkell Jóhannesson. |
Ritstjómarskrifstofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353. j
Afgr. og auglýsingaskrifstofa: |
áusturstræti 12. Sími 2323. |
Framkv.stjóri:
Vigfús Guðmundsson.
Áskriftargj. kr. 2,00 á mánuði. |
í lausasölu 10 aura eint. |
Prentsmiðjan Acta. |
Ný og gOmul
imyglaramál.
Ihaldsflokkurinn hefir lag't
til bróðurpartinn af smyglara-
stétt landsins. En hitt er al-
menningi miður kunnugt að
þessi spilling gegnsýrir svo
flokkinn, að íhaldsmaður, sem
hefir réttindi hæstaréttarlög-
manns, og íhaldsmaður, sem er
lengi búinn að vera þingmaður,
ráðherra og síðast borgarstj óri
í Rvík hafa leikið sér að því að
smygla víni. Þessir menn
eru sannfærðir um! að lögin séu
ekki fyrir þá, að lögin séu fyr-
ir aðra menn heldur en þá,
og að ef þeir af tilviljun lendi
í greipum laganna, þá muni
„æðri stjórnarvöld“ í landinu
bjarga þeim frá hegningu.
Ég á fyrst og fremst við ný-
afstaðna smyglunartilraun
Lárusar Jóhannssonar. Hann
veit, að það er búið að dæma
menn í tugatali fyrir að flytja
óleyfilega vín inn í landið.
Samt flytur hann inn vín.
Hann þykist vera að prófa
hvort íhaldsmanni verði hegnt
á íslandi jafnvel fyrir hin aug-
ljósustu lögbrot. Þessi fram-
koma er alvöruspurning til
þjóðfélagsins um hve lengi
megi misbjóða þolinmæði þess.
En sú spilling, sem kemur
fram í þessum tiltölulega lítil-
fjörlega manni, á sér dýpri
rætur. Það eru ekki nema fá-
ein ár síðan Jón Þorláksson
reyndi að smygla í land nokkru
af víni, sér til framdráttar.
Löggæzlumenn landsins stóðu
hann að verki. Afbrot hans var
sannað, og Jón varð að greiða
sekt fyrir smygl. Þeir, sem til
þekkja, gera ekki ráð fyrir, að
Jón hafi ætlað að selja vínið.
Það hafi ekki verið auðgunar-
glæpsemi á háu stigi, sem kom
fram í þessu verki, heldur lítil-
sigldur nirfilsskapur. Hann
hafi ætlað að spara sér nokkr-
ar krónur á því að fá vín ódýr-
ara með því að borga hvorki
lögmæltan toll, né þóknun til
ríkissjóðs.
Öllum almenningi í Rvík a.
m. k. hefir verið kunnugt um
það, að hann var staðinn að
verki, sekt hans sönnuð og
hegning framkvæmd. En and-
stæðingar Jóns hafa ekki séð
ástæðu til að fjölyrða um hrös-
un hans, jafnvel þó að fallið
væri í beinu sambandi við ó-
fullkomleika hans í opinberu
lífi.
Forseti Fiskifélagsins
og freðbeitan.
Kristján Bergsson, forseti
Fiskifélagsins skrifar að vanda j
áramótahugleiðingu í Ægi um
sjávarútveginn. Einn kafli þess- |
arar hugvekju er um beitu-
birgðir. Mestur hluti þessa |
kafla er árás á Samband ísl. |
samvinnufélaga.
Það sem Kr. B. sérstaklega
gerir að árásarefni er það, að
hann segir að á þessu ári (þ.
e. 1933) hafi „ílest af þeim
frystihúsum, sem eru á Norður-
landi og við síldarírystingu fást
komist yfir á eina hendi, er
það Samband ísl. samvinnufé-
laga (S.Í.S.), sem hefir keypt
frystihúsin á Bakka á Siglu-
firði og frystihúsið Svalbarða
á Svalbarðseyri“......
Þetta er rangt hjá Kr. B.
Kaupfélag Eyfirðinga keypti
Bakka og Kf. Svalbarðseyrar
og Kf. Eyíirðinga keyptu
Svalbarðseyrarfrystihúsið. Aft-
ur á móti keypti S. í. S. Herðu-
breið í Reykjavík og frystihús
í Vestmannaeyjum. Þessi rang-
færsla forsetans er meinlaus,
en virðist þó gerð í ákveðnum
tilgangi.
Þá virðist Kr. B. telja það
mjög ískyggilegt fyrir útgerð-
ina að hægt er að nota írysti-
hús samvinnufélaganna bæði til
kjötfrystingar og síldarfryst-
ingar. Ég vil nú halda því
fram, að það sé ólíkt meiri
trygging fyrir því, að reynt
verði að stilla beitusíldarverð-
inu í hóf með þessu fyrirkomu-
lagi, heldur en ef eingöngu
ætti að nota húsin til síldar-
írystingar. Liggur þetta í aug-
um uppi hverjum heilskygnum
manni og vitanlega verður á
engan hátt hægt að meina kaup
félögunum norðanlands, sem
reist hafa frystihús til kjöt-
frystingar, að leigja þau eða
nota sjálf til síldarfrystingar
á sumrin, þegar þau standa ó-
notuð, ekki sízt þar sem svo
hagar til, að margir af félags-
mönnum eru sjómenn.
Hitt geta félögin auðvitað
ekki ráðið við, að óhlutvandir
menn gerizt til þess að tor-
tryggja þessa starfsemi.
Forsetinn segir að S. í. S.
„grundvalli tilveru sína á sölu
landbúnaðarvara". Ég veit nú
ekki hvað forsetinn meinar með
þessu. S. í. S. annast innflutn-
ing á allskonar vamingi fyrir
flest samvinnufélög landsins og
selur framleiðsluvörur þeirra.
Það er rétt að S. í. S. hefir
haft til sölumeðferðar hlut-
fallslega miklu meira af land-
afurðum en sjávarframleiðslu,
en síðan 1920 hafa Sambands-
félögin selt árlega mikið af
fiski. Ilefir það sum árin num-
ið 10—12%' af allri fiskfram-
leiðslu landsmanna.
Um frystihúsaeig-n S. í. S.
farast Kristjáni Bergssyni
á einum stað orð á þessa leið:
„Fyrir útgerðina getur þetta
orðið mjög hættulegt, ef beitu-
síldar-framleiðslan færist þann-
ig að mestu leyti yfir á eina
hendi“.
Fiskifélagi íslands er ein-
göngu haldið uppi með fjár-
framlagi úr ríkissjóði. Forseti
þess er því í raun og veru
starfsmaður ríkisins. Verður
þessvegna að gera þær kröfur
til þessa merkilega manns, að
hann sé ekki með tilefnislausar
og álitshnekkjandi dylgjur um
fyrirtæki, sem hann játar
sjálfur, að ekkert saknæmt
hafi aðhafst ennþá. — Það er
íremur óvanalegt að kveða
upp sektardóma áður en af-
brotin eru framin.
Eftir skýrslu Kr. B. hafa
verið frystar árið 1933 37.193
tunnur af freðbeitu. Hinn
hættulegi „síldarhringur“ —
Sambandsfélögin —, sem Kr.
B. er svo hræddur við, frystu
samtals fyrir sjálfa sig og aðra
tæpar 10.000 tunnur af síld.
Að því er ég bezt veit er síld-
arverð í fyrstuhúsum á Suður-
landi og í Vestmannaeyjum í
vetur 35—40 kr.* tunnan; mis-
munur á verðinu fer að ein-
hverju leyti eftir greiðsluskil-
málum, og eftir því hvort síldin
er flutt til kaupenda eða þeir
veita henni móttöku í frysti-
húsunum. Ber S. í. S. að sjálf-
sögðu sinn hluta af ábyrgðinni
á þessu verðlagi.
Undanfarin ár hefir síldar-
verð í íshúsinu Herðubreið ver-
ið sem hér segir:
1929 kr. 0,80—1,00 pr. kg.
1930 kr. 0,60—0,65 pr. kg.
1931 kr. 0,50 pr. kg.
1932 kr. 0,40, en komst um
vorið niður í 10 aur. kg.
1933 kr. 0,35—0,42 pr. kg.
Af þessum samburði virðist
það ljóst, að þó S. í. S. kunni
einhverju að geta ráðið um
síldarverðið, þá sé það ekki
enn búið að fella á sig þær
sakir að forseti Fiskifélagsins
hafi nokkra afsökun fyrir
frumhlaupi sínu.
Jón Árnason.
SKINTAXI
TÍMARIT U. M. F. í.
Ritstjóri: AÐALSTEINN SIGMUNDSSON
Tímaritið er 10 arkir á ári, vönduð útgáfa, og kostar kr. 3,00.
Upplag 3500 eintök, og er útbreiðslan mest út um land.
Til að kynna'ritið í Reykjavík eru boðin neðangreind
kostaboð: Þrír síðustu árg. ritsins fást fyrir kr. 2,00
á afgreiðslu Nýja dagblaðsins, Austurstræti 12, Reykjavík.
* Kr. B. segir að síldarverðið sé
30 aurar kg.
En þegar svo er komið, að
skutulsveinar Jóns eru farnir
að líkja eftir húsbónda sínum,
og hrópa af húsþökunum um
afbrot sitt, sem Jón sjálfur
reyndi áður fyr að fela, þá fer
mönnum að verða ljóst, hvert
stefnir um lög og réttarfar í
landinu, ef þjóðin tekur ekki í
taumana. J. J.
Foreldrar!
Klæðið börnin yðar íslenzk-
um fötum í vetrarkuldanum.
Fjölbreytt úrval af fataefnum
og’ káputauum.
aSFJUN
Laugaveg 10.
Skin og skúrir
Er hægt að komast lengra?
| Átakanlegt dæmi um saur- ;
blaðamennsku Mbl. er að finna
| í blaðinu í gær. Það ljær rúm '
’ grein eftir V. G. (Vigfús frá ;
1 Engey?) þar sem m. a. ráð- J
ist er á skattstjórann fyrir að
framfylgja skattalögunum — ;
fyrir að láta það ekki óhegnt, ■
að menn dragl undan skatti j
i Hvar mundi það þekkjast í j
siöuðum löndum, að embættis-
menn sæti árásum fyrir að
gera skyldu sína — og það í
blaði stærsta stjórnmálaflokks-
ins?
En V. G. og Mbl. láta ekki
hér við sitja. í greininni eru
| menn beinlínis hvattir til þess
að flytja úr Rvík og jafnvel
af landi burt ef þeir ekki fái
óátalið að svíkja undan skatti.
! Hvað er rétta nafnið á slíkri
tegund undirróðursstarfsemi ?
:
; Oddgeir og Jakob
! fá skaðabætur!
j „Aðalákærandinn“ í ljúg-
vitnamálinu er Oddgeir Bárð-
; arson, og veit almenningur nú
: nokkuð um hverskonar persóna
hann er. — Jakob bílstjóri,
; er kosningadaginn stjórnaði
kosningaskrifstofu íhaldsins í
barnaskólanum, hefir hinsveg-
ar stjórnað „vitnaleitunum“
svo sem kunnugt er, — og hef-
ir þá stundum vakið menn upp
I á næturþeli. —
. Nú hefir Magnús Guðmunds-
son látið greiða báðum þess-
um mönnum „skaðabætur“. —
i Hvaðan hefir M. G. fengið
heimild til að greiða þessar
„skaðabætur“ og fyrir hvað
| eru þær greiddar?
j
i
' Kosningahorfur sprengimanna.
| Jón Jónsson lét áður mikið
yfir kjörfylgi sínu í Húnaþingi.
Jafnvel að 70% af kjósendum
væru með honum. Sér í lagi
nærri allt íhaldið. En þetta
, virðist ætla að verða tálvonir.
Hann fær með sér, vegna per-
! sónulegs kunningsskapar, nokk-
I urt brot af kjósendum Guðm.
1 í Ási og að því er talið er 30—
40 atkv. íhaldsmanna. Jón á
! Akri fór sér hægt í fyrstu, lét
; nafna sinn og frænda hrópa
j háróma um fylgi sitt, til að
reyna að ýta undir að hann
; drægi eitthvað til muna úr
Framsóknarflokknum. En síðan
tók Jón á Akri sér ferð á hend-
ur milli íhaldsmanna í kjör-
dæminu og þykist hann hafa
tryggt þá nálega alla. Hefir á
mörgu sannprófast, að íhaldið
hefir svikið Jón í Stóradal í
tryggðum, lofað honum stuðn-
Sími 2838. ingi og vináttu, eingöngu til
að ginna hann og fella. Og nú
er Jón vonlaus undir niöri.
Sami leikurinn hefir verið
leikinn með Hannes á Hvamms-
tanga. Iíann treysti líka aðal-
lega á íhaldið, en á leiðarþing-
inu tilkynnti Leví honum, að
það væri alls ekki tilgangurinn
aö hann fengi neitt frá þeim.
Úr Framsóknarflokknum hefir
hann með sér fáeina persónu-
lega kunningja. Ef Hannes býð-
ur sig fram, verður hann næst
ofan við kommúnista um fylgi.
Aðalvon hinna prýðilegu em-
bættismanna er á Ströndum.
En eftir fréttum að dæma, þá
er svo að segja enginn af fyr-
verandi stuðningsmönnum Tr.
Þ. með honum vegna skoðana-
samræmis, heldur þvert á.móti.
Sumir gamlir samherjar hafa
skorað á Tr. Þ. að ganga aft-
ur í sinn gamla flokk eða bjóða
sig annars ekki fram. Tr. Þ.
hefir skrifað mörgum mönnum
einkabréf, og beðið þá um per-
sónuleg svör og liðveizlu. Sjálf-
sagt verða ýmsir til að sinna
þeirri bón hans, því að hann
átti áður að fagna mildu
flokksfylgi og persónulegri
góðvild margra kjósenda.
Þorst. Briem ætlar í Dali, og
veit jafnvel, að hann fær ekki
nema lítið brot af því, sem hann
féll með í fyrra. Halldór Stef-
ánsson ráðgerir að halda áfram
í Múlasýslu, en margir gamlir
stuðningsmenn hafa beðið hann
að koma ekki.
Árshátíð
samvinnu
manpa
verður að Hótel Borg
í kvöld 23. febr. og
hefst með sameigin-
legu borðhaldi kl. 71/*
Ræður
Einfsöng'ur
(Maria Markan)
D a n s.
Aðgöngumida sé vitjað
í Kauptélag Reykjavik-
ur eða á Hótel Borg
iyrir kl. 3 i dag.