Tíminn Sunnudagsblað - 31.05.1964, Page 4

GUÐMUNDUR J. EINARSSON
Krunkið eru söngvar hans
um sólina og himininn.
D. St.
Ég hefi áður lýst því i sögukorni í
Sunnudagsblaði Tímans, hve Siglu-
neshlíðar eru sæbrattar og eigi færar
nema sauðfénaði og gangandi mönn-
um. í framhaldi af þeim eru svo
hlíðar, sem heita Skorarhlíðar, og
eru þær álíka torfærar, nema verri
séu. Liggja þær undir Sjöundá, sem
er innsti bær í Rauðasandshreppi, en
nú fyrir löngu kominn í eyði. Voru
þessar hlíðar því eínnig nefndar
Sjöundárhlíðar í mínu ungdæmi. Við
Sjöundárnafnið kannast allir, sem
lesið hafa Svartfugl Gunnars Gunn-
arssonar, er fjallar um hinn mikla
harmleik, er þar gerðist skömmu eft-
ir aldamótin 1800.
Milli Sjöundár og Sigluness er
fimm til sex klukkustunda gangur.
Hreppamörkin eru eitt af hæstu fjöll-
um Vestfjarða, Stálfjall, sem má
heita lóðrétt standberg af efstu brún
niður í fjörugrjót, yfir 600 metra
hátt.
Til þess að geta koirþzt milli
sveita þessa leið, urðu menn að sæta
sjávarföllum við svonefnda Stálhlein.
En þetta var enginn mannavegur,
þótt farinn væri einstaka sinnum og
þótti viðburður.
Það mun hafa verið 1905, siðla
hausts, löngu eftir göngur, að manna
ferða varð vart að utan á Siglunesi.
Mennimir voru tveir og reyndust
vera vinnumenn Ólafs bónda Thorlací
usar í Saurbæ, en Ólafur bjó þar
miklu rausnarbúi um langt skeið.
Lét hann sauðfé sitt ganga á Skorar-
hlíðum, enda átti Saurbær þar land
fyrir innan Skor. Bjó þá á Sjöundá
bóndi, er Egill hét, og var allvel
hjargálna á mælikvarða þeirrar tíð-
ar. Stundaði hann þilskipafiski með
búskapnum og var hverjum manni
fiskisælli.
Þessir tveir ferðalangar gistu hjá
foreldrum mínum um nóttina. Þeir
voru í kindaleit. Annar þeirra hét
Ólafur Gíslason, miðaldra maður,
frekar lágur vexti, en þrekinn, hæg-
ur í framgöngu og fámálugur, og
gekk haltur. Hann var dökkhærður
með jarpt alskegg og bauð af sér
góðan þokka. Hinn maðurinn var lit-
ill vexti og rýrlegur, ljóshærður með
samlitt skegg, rakað á vöngum, en
hökutopp, eins og þá var siður heldri
manna. Hann var opinmynntur og út
eygur nokkuð, augun gráblá, þegar
í þau sást, en hann var ekki upplits-
djarfur, þótt mjög væri hann skraf-
hreifinn, og horfði venjulega á
tær sér, er hann talaði. Hann var
veikróma, ofurlítið hás, kvikur á fæti
og hélt handleggjunum einatt frá
síðunum, þegar hann stóð eða gekk,
eins og hann væri einatt tilbúinn
að taka sprettinn í þolhlaupi. Er
raunar ekki ólíklegt, að hann hafi
oft þurft á því að halda, því að
maðurinn hafði verið smali frá
blautu barnsbeini, en var nú kominn
á sextugsaldur. Hann hét Guðmundur
Hagalín Jónsson, og skal nú nokkuð
sagt frá ætt hans og uppruna, eftir
því sem mér er kunnugt um.
Guðmundur fæddist á Sveinseyri
við Dýrafjörð 6. júní 1853. Móðir
hans var Þóra Sigurðardóttir, sýslu-
manns í Snæfellsnessýslu, Guðlaugs-
sonar, prófasts í Vatnsfirði og víðar.
Er sagt, að prófastur hafi verið lærð
ur vel og kennt mörgum piltum und-
ir skóla. Hann var og skáldmæltur,
og er margt eftir hann í handritum
á landskjalasafni. Hann skrifaði og
Vatnsfjarðarannál hinn nýjasta. Móð
ir Þóru var Elena Krístín, dóttir Er-
lends, prests í Ingjaldshólsþingum,
Vigfússonar, lögréttumanns í Hjörs-
ey á Mýrum. Þóra giftist Jóni Ein-
arssyni frá Kollafjarðarnesi, ss
stjóra og bónda á Sveinseyri, bróður
Ásgeirs alþingimanns í Kollafjarðar-
nesi, Torfa alþingismanns á Kleif-
um, Magnúsar bónda í Hvilft við
Önundarfjörð og Guðmundar á Kleif-
um. Voru það allt nafnkunnir menn.
Þóra hefur verið álitin góður kven-
kostur, að hún skyldi fá svo veglegt
gjaforð. Alsystir Þóru hét Dagbjört.
Hún giftist Guðmundi bónda á Arn-
gerðareyri.
Börn Jóns og Þóru voru þrjú.
Rannveig, fædd 1837, Jóhann Fer-
dínand Adam fæddur 1842, og Elena
Kristín, fædd 1845. Jón Einarsson,
maður Þóru, fórst „voveiflega
á byssu“ 24. október. 1848, „og var
margt umrætt,“ segir Gísli Konráðs-
son. Við lát manns síns stóð Þóra
uppi með þrjú ung börn. Við mann-
talið 1850 er hún talin í húsmennsku
á Sveinseyri, „og lifir á fé sínu“.
Nú er að segja frá faðerni Guð-
mundar Hagalíns. Eins og sést á
framanrituðu, var hann ekki sonur
Jóns, manns Þóru. Jón hét maður og
var Ebenezerson, fæddur á Brekku í
Dýrafirði 20. janúar 1826. Við ferm-
Guðmundur Hagalín,
áttatiu ára.
ingu fær hann þann vitnisburð hjá
presti sínum, að hann sé skikkanleg-
ur og sæmilega gáfaður. Hann kvænt
ist og hét kona hans Helga. Voru
þau þá bæði vinnuhjú á Alviðru í
Dýrafirði, og einkasonur þeirra, Jón
fæddist 18. nóvember 1851.
Hann lifði til 13. marz 1940 og bjó
lengi á Vifilsmýrum í Mosvallahreppi.
6. júní 1853 fæðir svo Þóra Sigurðar
dóttir sveinbarn, er hún kenndi Jóni
Ebenezersyhi, „sem hann meðgekk",
segir í ministeralbókinni. Þarna er
þá kominn Guðmundur Hagalín
Jónsson, sem var í kindaleit á Siglu-
nesi haustið 1905.
Fæðing hans sýndist vera að öllu
leyti meinbugalaus, þar eð báðir
foreldrarnir höfðu misst maka sína,
og er ekki ólíklegt, að kynni þeirra
hefðu leitt til hjónabands siðar, hefði
ekki annað komið í veginn. En
sama haustið, 22. september 1853,
drukknaði Jón þessi af báti.
Árið 1855 eru Þóra og börn henn-
ar horfin úr Sandasókn. Þóra niun
þá hafa verið komin til Danmerkur,
því að þangað fór hún og giftist þar
í annað sinn og eignaðist börn.
Næstelzta barn hennar, Elena Krist-
fn, mun þá hafa farið til móðursyst-
ur sinnar á Arngerðareyri, en hvert
hin börnin hafa farið, veit ég ekki.
En Adam fór síðar til Ameríku, og
kem ég að því síðar.
484
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ