Tíminn Sunnudagsblað - 13.09.1964, Blaðsíða 9

XIX.
Árið 1809 lenti Ólafur á Munaðar-
hóli í nýju máli, sem sýnir glögglega,
hve ófyrirleitinn hann gat verið, þeg-
ar því var að skipta, og varpar auk
þess einkar skæru ljósi á réttarfarið
á Snæfellsnesi um þetta leyti. Svo
var mál með vexti, að Jón Guömunds-
son í Eiði átti konu þá, er hét íng-
unn Pálsdóttir. Hún var síðari kona
hrn.s og sem næst áratug yngri manni
sínum. Ekki varð þeim bama auðið,
og gerðist mjög óhæg sambúð þeirra.
Var í alræmi í byggðarlaginu, hve
samiyndið var bágborið í Eiði.
Þar kom, að Ingunn gekk á brott
frá manni sínum eftir tíu eða ellefu
ára sambúð, og með því að hvorugt
tug í hjónabandi, án þess að henni
fénaðist barn.
Nokkuð stakk fólk saman nefjum
um það, hver ætti þungann'ðg'purfti
þó ekki lengi að geta, því að Ingunn
sagði kunningjum sínum í trúnaði,
að hann Ólafur á Munaðarhóli myndi
. vita hvernig það, sem hún bæri und-
ir svuntunni, væri til komið, Þó
kvaðst hún ekki geta lýst faðerninu
á hendur honum — „ég má það
ekki sagði hún. Kvisaðist það
og, þegar vetri tók að halla,
að Ólafur hefði eftir því leitað við
Jóhann nokkurn Markússon, útróðr-
armann frá Hjarðarholti í Dölum, að
hann gengist við barninu, en ekki
náð samningum við hann, þótt fé
' væri í boði. Um svipað leyti eða
hann væri sjálfur i vanda staddur
vegna konunnar. Ólafur sagði að
þetta kæmi sér við, ,og kom þar tall
þeirra, að hann' kvaðst óttast heimili
sitt, ef hann gengst við barninu. En
Jón var þybblnn og færðist undan
því að ganga í þetta mál — kvað
hætt við, að það yrði rifið upp, eins
og hann komst að brði.
Þó kom þar eftir langt þóf og
ýmis boð, að Jón gaf kost á þessu,
enda annaðist Ólafur uppfóstur
barnsins og greiddi honum tíu dali
í þóknun. En munnleg loforð kvaðst
hann ekki láta sér nægja.
„Þú trúir mér ekki of vel,“
sagði Ólafur nokkuð byrstur.
En Jón ók sér og sagði, að þetta
léði máls á þvi að taka upp sam-
vistir að nýju, þrátt fyrir tilraunir
sáttanefndar hreppsins í þá átt, voru
fjárskipti gerð þeirra á milli árið
1806, að fengnu skilnaðarleyfi frá
amtinu. Þó var hjónabandinu ekki
löglega slitið. Tók Ólafur á Munaðar-
hóli að sér að gæta hagsmuna Ing-
unnar, og gerðist hann síðan fjár-
haldsmaður hennar og tók hana á
heimili sitt.
Fjárskiptin virðast hafa komizt á,
án þess að til mikilla tíðinda drægi.
En eftir á kom í ljós, að Jón var
tregur til þess að láta það af hendi,
er Ingunn skyldi fá í sinn hlut.
Gerði þá Ólafur sig líklegan til þess
að lögsækja hann, en áður en af
yrði, tókst þó sáttanefndinni að miðla
málum, enda hefur tilkall Ólafs vafa-
laust verið lögmætt að öllu leyti. Var
nú tíðindalaust um sinn.
Vorið 1808 vildi Ingunn ekki leng-
ur vera á Munaðarhóli í skjóli fjár-
haldsmanns síns. Fór hún þá í kaupa-
vinnu norður í land upp úr miðju
sumri í fylgd með Jóni nokkr-
um Jónssyni, sem kenndur var við
Prekkubæ, og fleira fólki, en um
haustið komst hún í húsmennsku á
Blómsturvöllum hjá Jóni Gottskálks-
syni, er þar var búðsetumaður. Bar
nú ekki til tíðinda fyrr en fram kom
á veturinn, að fólk þóttist sjá, að
Ingunn væri tekin að þykkna undir
belti. Var það til tíðinda talið um
fertuga konu, sem verið hafði ára-
Fimmti fiáttur
nokkru síðar komst Jón Gottskálks-
son að því, að Ingunn spurði Jóhann,
hvort hann ætlaði að gerast barns-
faðir hennar, en hann neitaði því ein-
dregið, og þóttist hún skilja, að laun-
in, sem honum voru boðin fyrir greið
ann, hefðu verið helzt til naum.
Ný dró senn að vetrarlokum, og
var sýnt, að Ingunn myndí þá og
þegar leggjast á gólf. Var mjög í
eindaga fallið að finna henni barns-
föður. Á þriðja í páskum var svo
komið, að ekki varð lengur undan
þessu vikizt, og kom Ólafur þá svo
síðla kvölds út að Blómsturvöllum,
að á náttarþeli mátti kalla. Bað
hann nú Jón Gottskálksson að fara
á fund Jóns í Brekkubæ og koma
með hann til sín. En Jón í Brekku-
bæ var háttaður og vildi hafa svefn-
frið. Neítaði hann að fara með nafna
sínum og kvað Ólaf á Munaðarhóli
geta komið til sín, ef hann ætti er-
indi við sig. Það var að vísu ekki
venja á Hellissandi, að hálfgerðir
ómerkingar settu plássbóndanum
kostina. En að þessu sinni lét Ólafur
sér ekki misþóknast durtsháttinn.
Hann fór til fundar við Jón, guðaði
á búðarskjá hans og bað hann ganga
út og tala við sig. Dróst þá Jón á
fætur og kom út.
Ólafur vék þegar að erindinu við
hann og bað hann játa á sig barnið
hennar Ingunnar — hann hefði þó
orðið henni samferða í kaupavinn-
una norður á land. Jón tók dræmt
í þetta, kvaðst ekki hafa haft nein
þau kynni af Ingunni, að hann gæti
átt krakkann, og gerði sig svo i.leima-
kominn við Ólaf að spyrja, hvort
mætti vel vera skriflegt. Og að því
varð Ólafur að ganga.
Nú flýtti Ólafur sér út að Blómst-
urvöllum og settist á tal við þau
Ingunni og Jón Gottskálksson.
„Ég er búinn að fá manninn Jón
í Brekkubæ,“ sagði hann við Ingunni
— hún mætti nefna hann.
En Ingunn tók dræmt í þetta
og sagði, að sér væri ekki um það
gefið. En Ólafur stappaði í hana stál-
inu. Hann sagðist skyldi forsvara
þetta. En peninga yrði hún að láta
Jón hafa fyrir greiðann. Lét hún sér
þá lynda þessi málalok, þótt henni
væri ekki alls kostar ljúft að fara
að vilja Ólafs í þetta skipti.
Morguninn eftir tíndi Ingunn sam-
an skildinga, er hún átti, og sendi
KrisUnu nokkra Nevelsdóttur með þá
til Ólafs, sem þegar fór á fund Jóns
í Brekkubæ með gjaldið og skriflega
yfirlýsingu sína þess efnis, að hann
myndi annast og ábyrgjast uppeldi
barns Ingunnar, þar eð hann væri
lögráðamaður hennar.
Ingunn var samt smeyk um, að
illa kynni að fara. Hún fékk því Jón
Gottskálksson til þess að fara til
nafna síns og ítreka það við hann,
hvort hún mætti nefna nafnið hans.
En öllu virtist óhætt. Jón Gottskálks-
son kom til baka með þau svör, að
hún réði þessu sjálf. „Ég skal láta
það liggja svona,“ hafði hann sagt.
Ingunn ól barnið þennan sama dag,
5. aprílmánaðar. Sótt hafði verið nær-
kona, Ingibjörg Teitsdóttir á Hellu,
og þegar hún spurði, svo sem ljós-
mæðrum bar að gera, hver væri fað-
ir barnsins, svaraði Ingunn:
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
849