Tíminn Sunnudagsblað - 19.09.1965, Side 12

Gamalt mylluhjól vió færeyska byggð.
*
k v .
Vestmannasund er á milli Vogeyj
ar og Straumeyjar. Við ókum niður
bratta sneiðinga að Fútakietti, þar
sem til skamms tíma var ferjustað
ur. Nafn sitt dregur staðurinn af því,
að þar hefur fógetinn tekið ferju og
stigið á land, er hann var á ferðum
miili eyjanna. En nú er kominn ak
vegur norður með sundinu að Eyrar
ÖNNUR GREIN
gjá. Þaðan er mun styttra til Vest
mannahafnar á Straumey, sem er
ferjustaðurinn handan sundsins.
Það er vert að hyggja snöggvast að
Eyrargjá, djúpu og löngu gili i fjall
inu, áður en við stígum á skipsfjöl.
Athygli þeirra, sem til Færeyja koma,
munu fijótt beinast að hvítfyssandi
ám og lækjum, sem steypast niður
snarbrattar flúðir, án þess að hafa
megnað að grafa sér neinn teljandi
farveg, En það stingur í stúf við
þessi fossaföll á flúðunum að sjá
líka hér og þar langar og þröngar
gjár, oftast þráðbeinar eða því sem
næst, ristar djúpt í fjöllin, stundum
án þess að um þær renni vatn. Sú
er skýring jarðfræðinga, að þetta sé
bergsprungur, þó mjög misgamlar.
Hafa sumar þeirra endur fyrir löngu
verið fylltar bergtegundum, er vatn
og vindar hafa sorfið og eytt sökum
þess, að þær voru mýkri og viðnáms
minni en veggirnir, sem luktust að
þeim. Aðrar hafa aldrei fyllzt nemá
hvað iausaskurmsl hefur safnazt á
botn þeirra, enda má sums staðar
i sjávarhömrum sjá glufur, sem ná
ofan frá efstu ups og í sjó niður,
Þessar sérkennilegu, færeysku gjáf
hafa verið taldar á áttunda hundrað
á uppdrætti herforingjaráðsin$
danska, sumar stuttar og sviplitlar,
aðrar mjög langar og djúpar og myrk
ar.
Það er fljótfarið á ferjunni yfir
sundið. Vestmannahöfn er mikill ait
hafnarbær við allstóran, fótlaga vog.
sem gengur inn í Straumey vestan
verða. Ekkert byggðarlag á Straumey
er jafnfjölmennt, nema Þórshöfn,
Þarna er útgerð mikil og fiskiðnaður,
enda er þar bezt höfn í öllum Fær-
eyjum. En þó að Vestmannahöfn sé
fyrst og fremst fiskimannabær, er þar
FÖR
einnig nokkur landbúskapur. Eæktuð
slægjulönd teygja sig langt upp eft-
ir brekkunum ofan við bæinn og alveg
fram á bjargbrún norðan við vog
inn.
Færeyingar guldu mikið afhroð á
stríðsárunum og misstu slíkan fjölda
skipa og manna, að sumar sjálfra
stríðsþjóðanna urðu ekki harðar úti.
Meðal þess, sem reyndist þeim ærið
áhættusamt, voru fiskflutningar frá
íslandi til Englands, er þeir stund
uðu mjög um skeið. Þær fórnir, sem
Vestmannahöfn hlaut að færa. voru
ósmáar.
Þegar styrjaldarbrjálæðið dundi yf
ir, voru þar sjö skip, en eitt vat
eftir í stríðslok. Þótt sárt væri að
missa skipin, var hitt þó enn sár
ara, að með sumum þeirra fórst
margt manna.
En það var ekki einungis, að skip
in væru í háska á hafinu. Þjóðverjar
gerðu líka loftárásir á færeyska hafn
arbæi og skipalegur, og í september
mánuði 1941 var loftárás gerð á Vest
mannahöfn, þótt ekki hlytist raann
tjón af. Svo víða var fórnarlamba
leitað, að þessi friðsæli, færeyski bær
við Vestmannasund var leitaður uppi
og hafður að skotmarki. Það er
margt, sem þykir sæma í hernaði, og
finnast þess enn dæmin, er sprengju
regnið dynur á sveitaþorpunum í Viet
Nam.
Eitt er af því, sem vert er að
drepa • á, er raforkuverið í Vest
mannahöfn, sem miðlar stórum hluta
eyjanna ijósi og varma. Ár eru ekki
vatnsmiklar í Færeyjum, enda erú
vatnasvæði þeirra yfirleitt lítil. En
fallhæð er víða mikil. Til þess að nýtá
það vatn til orkuvinnslu, er til sjáv
ar fellur í Vestmannahöfn, varð að
652
TllUINN - SUNNUDAGSBLAÐ