Tíminn Sunnudagsblað - 05.02.1967, Page 2

Andrés B. Björnsson:
Frönsku strandmennirnir
og hundurinn Leó
Sólríkan og heitan sumardag
sumarið 1906 eða 1907 sá heim-
ilisfólkið á Snotrunesi í Borgar-
firði sér til mikillar undrunar,
hvar fjölmennur hópur ferða-
manna kom gangandi utan hiykkj-
óttar Jiestagöturnar utan af Lands-
enda. Þeir gengu í halarófu, nokk-
uð strjált og vögguðu í spori.
Allt heimafólk af búunum tveim
hnappaðist út á hlað að horfa á
þessa nýstárlegu fylkingu, leiða get
um að, hvaðan þetta fólk bæri að
og hvert ferð þess væri heitið.
Það var spurn í svip hvers manns.
Krakkar og % unglingar urðu
skelkaðir, höfðu heyrt sögur af
vondum mönnum, sem rændu og
drápu fólk og fénað á afskekktum
útnesjum, til að mynda Hundtyrk-
inn.
— Skárri var það nú fylking-
in, varð fullorðna fólkinu að orði.
Þegar fyrstu mennirnir nálguð-
ust bæinn, þusti kvenfólk og krakk
ar inn fyrir dyr og gláptu út um
glugga á þennan sauðsvarta hóp,
sem þrammaði í hlað á meir en
hnéháum vaðstígvélum. Þetta voru
þreytulegir menn og sveittir með
poka á baki og jakka eða treyju
á handlegg. Þeir buðu góðan dag
á sínu máli, tóku sér sæt'i á garðs-
vegg eða fleygðu sér flötum í rúst-
ina, reyttu gras og tuggðu og
spýttu grænu í allar áttir.
Hár og herðabreiður maður tók
tali þá bændurna, Björn, föður
minn, og Ármann í frambænum.
Hann talaði með miklu handapati,
og bendingum, og pabbi skildi orð
og orð af því, sem hann sagði,
enda hafði hann stundum skotið
báti á flot og átt svolítil viðskipti
við erlenda menn á skútum úti á
firðinum.
Hinn ókunni maður talaði um
franska sjómenn — 29 t- sokkið
skip — nálægt Ósafjölluin, að
pabba skildist. í þessum stóra hópi
voru menn á ýmsum aldri, frá
fjórtán og upp í 60—70 ára á að
gizka. Þeir voru allir dökkhærðir,
hinir eldri með svart alskegg, sum-
f8
ir með hýjung, en þeim yngstu
ekki sprottin grön. Flestir voru
þeir smáir vexti, dökkeygir, frem-
ur fríðir í andliti og þokkalega til
fara, klæddir rauðum og grænum
skyrtum. Nesti höfðu þeir, bæði
mat og vín, og réttu að heimamönn
um.
Eftir stutta viðdvöl á Neshlaði
rölti hópurinn af stað, sami maður
og fyrr á undan. Við töldum það
vera skipstjórann. Hann þræddi
hestagöturnar, sem lágu inn að
kauptúninu, Bakkagerði. Enn
gengu þeir í sporaslóð hver á eft-
ir öðrum, og síðastur fór miðaldra
maður, sem auðsýnilega skyldi
hafa gætur á, að enginn yrði eftir
eða slitnaði aftan úr.
Á Bakkagerði fengust gleggri
fréttir af ferðum þeirra. Þetta voru
franskir strandmenn, tuttugu og
níu að tölu Þeir höfðu lagt skút-
unni við akkeri skammt út af
Svertlingum, sem eru sker á Hér-
aðsflóa undan Krosshöfða í Ós-
landi. Þar sökk hún með öllu, sem
í henni var, nema áhöfn og smá-
dóti, er skipverjar tóku með sér
í bátinn. Borgfirðingum þótti þetta
furðulegur skiptapi, því að blíð-
skaparveður var og sléttur sjór.
Þeir lentu við Krosshöfða og héldu
þaðan fótgangandi yfir Göngu-
skarð, um Njarðvík og suður Njarð
víkurskriður til Borgarfjarðar.
Þeir fengu skipsferð suður á firði
skömmu síðar.
Skömmu eftir að þessi langa
halarófa var horfin bak við leitið
innan við bæinn, kom einn gest-
urinn enn — hundur skokkandi.
Hann kom að utan, sömu leið og
skipbrotsmennirnir, með trýnið
niðri við jörð, síþefandi. Hann þef-
aði vandlega blettinn, þar sem
mennirnir dvöldust á hlaðinu, og
lét sem hann sæi ekki heimamenn,
er voru úti við. Því næst tók
hann göturnar inn eftir, þefandi
eins og áður inn á leitið. Þar snýr
hann við, kemur á valhoppi sömu'
leið til baka og er horfinn eftir
litla stund norður.
Hundur þessi var á stærð við
lítinn kálf, nýfæddan, hrafnsvart-
ur á lit og þreklegur, höfuðið
stórt og gáfuleg augu. Hann hafði
gríðarstór eyru, sem lágu þétt með
vöngunum, en blöktu sem flögg,
þegar hann fór hratt yfir. Hann
var sérlega fallegur í hárbragði, loð
inn og liðað hárið á baki, fæturnir
sterklegir, skottið mikið og mjög
loðið. Ég hef hvorki fyrr né síðar
séð jafnfallegan og höfðinglegan
hund og þennan franska rakka.
Hvað kom til að hundurinn
missti af húsbónda sínum? Þeirri
spurningu gat enginn svarað. Mín
tilgáta var sú, að honum hafi dval-
izt, þegar mennirnir fóru yfir Njarð
vikina skammt frá bæjum. Heima-
hundar hafa vafalaust farið á stúf-
ana með gelti og gjammi að þess-
um stóra og furðulega hópi,
er þarna var á ferð. Sá franski gat
orðið fyrir augnaskoti frá heima-
tík, hún látið honum fala blíðu
sína og hann ekki viljað hafna þess
háttar gestrisni og átt með henni
ástarævintýr, sem tekur eðlilegan
tíma. Hann hefur þá varla heldur
komizt hjá tuski við kynbræður
sína og þetta allt valdið töf, sem
hefði það í för með sér, að hann
varð viðskila við landa sína og
fann þá ekki aftur. Eflaust hefur
hann fylgt þeim af lendingarstað.
Af hundinum er það annars að
segja, að hann hélt leitinni áfram
nótt og dag sólarhringum saman,
síhlaupandi og þreyjulaus. Hann
fór aldrei lengra en inn á leitið
inaan við Nesbæinn, sneri þar við
og sömu leið til baka, líklega alla
leið upp á Krosshöfða, þar sem
báturinn hafði verið skilinn eftir.
Hann fór um hlaðið á Nesi í báð-
um leiðum, og við vorum að gefa
honum mat. Hann vildi ekki ann-
að en fisk og kex, en það át hann
með góðri lyst.
Svo er það einn rigningardag,
að Helgi Björnsson frá Njarðvík,
þá kaupmaður á Bakkagerði, kem-
ur ríðandi á ferð til Njarðvíkur,
klæddur nýjum olíufötum og á
vaðstígvélum. Hundurinn verður á
vegi Helga, og þá bregður svo við,
að hann kemur hlaupandi til hans
með miklum fagnaðarlátum, eins
og hann hafi nú loksins fundið hús
bónda sinn. Eftir það fylgdi rakk-
inn Helga og mátti ekki af honum
sjá. Helgi þakkaði olíufötunum, að
hvutti gaf sig að honum, og hafði
á honum mikið dálæti.
Framhald á 118. siðu.
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ