Tíminn Sunnudagsblað - 08.10.1967, Page 12

Gomul mynd af Saurbæ á Rauðasandi. Saurbær er í tölu hlnna fornfrægu höfuðbóla, og var þar
löngum mannmargt. Þar bjuggu og oftast þeir menn, sem hvað mest létu að sér kveða í héraði.
SIGURBJÖRN GUÐJÓNSSON I HÆNUVIK:
Verzlunarsamtök um Rauða-
sandskrepp og Patreksf jörð
Ekki er hægt að lýsa starfsemi
verziunarsamtakanna í Rauða-
sandshreppi, án þess að geta að
nokkru ástandsins í verzlunarmál-
um áður en félagsskapur var mynd
aður um þau, um og eftir síðustu
aldamót.
Bændur úr Rauðasandshreppi
höfðu öll viðskipti sín við kaup-
menn á Patreksfirði, en þeir voru
aðallega tveir. Á Geirseyri var um
aldamótin gamall ka>'nmaður,
Markús Snæbjörnsson, sun um
langan tíma var búinn að reka þar
verzlun og útgerð, gn var nú kom-
inn á elliár. Hafði hann. á sínum
yngri árum, verið augnaðarmaður
mesti og rekið búskap, verzlun
og útgerð af miklu kappi. Harður
var hann og óvæginn í vicískiptum
og gekk hart eftir því, sem hann
lánaði, bæði hjá ríkum og fátæk-
um, en talinn húsbóndi góður á
sínu heimili.
Eftir aldamótin seldi Markús
verzlunina útlendu félagi, Islandsk
Handels & Fiskeri Company, en
með þvi hófst nýtt tímabil í verzl-
unar- og atvinnumálum á Geirs-
eyri. Mörg þilskip voru keypt og
hafin útgerð í stærri stíl en þekkzt
hafði þar áður. Allmikið var um
byggingar í sambandi við þessa
aúknu útgerð, atvinna því mikil,
bæði á sjó og landi, en kaupið
lágt, jafnvel svo lágt, að fjölskyldu
maður átti fullerfitt með að lifa
af þvi, þótt hann ynni tólf stundir
á dag, sem þá var dagvinnutím-
inn. Verzlunarstjóri þessa félags
var Pétur Á. Ólafsson, sem síðar
keypti íyrirtækið af þessu útlenda
félagi og rak verzlun og útgerð
lengi eftir þetta. Hann var með
hinum, fyrstu, sem fengu togara
hér til lands, en útgerð togarans
lánaðist ekki vel, svo að hann var
seldur. Eftir það fór þessari verzl-
un smáhnignandi, þar til hún varð
gjaldlþrota. Og nú stendur ekki
steinn yfir steini, er bækistöð
hennar var — allar byggingar og
bryggjur jafnaðar við jörðu.
Hin verzlunin var á Vatneyri.
Var það Pétur J. Thorsteinsson á
Bíldudal, sem átti hana, en verzl
unarstjóri var Ólafur Jóhannesson,
sem síðar keypti fyrirtækið. Þessi
verzlun hefur starfað óslitið fram
til þess dags, fyrst rekin af Ólafi
Jóhannessyni sjálfum, meðan hon-
um entist aldur, en síðan af son-
um hans. Það má segja, að Verzl-
unin Ó. Jóhannesson hefur verið
erfiður keppinautur kaupfélag-
anna, og kaupfélögin þyrnir í aug-
876
1 1 M » \ N — SUNNUDAGSBLAÐ