Tíminn Sunnudagsblað - 31.03.1968, Blaðsíða 13

gráum sjávarfletinum vagga há-
sigMir bátar, líkt og snæfuglar,
reiðubúnir að synda úr höfn. Svöil
golan læðir í mig kuldahrolli, og
ég geng inn.
En hvffik viðbrigði! í fyrstu sjón
hending er næstum eins og mað-
ur- sé kominn inn í gróðurlund.
Bak við raðir af bókaskápum
teygja klifurjurtir þéttar blað-
flækjur upp undir loft og hylja
þannig geysistóra glugga og vet-
urinn utan þeirra. Hinn hlýlegi
blær, sem þær ljá söluni safnsins,
endurspeglast í líúsbúnaðinum.
Svartir, keilulaga lampar mynda
þéttan skóg í loftinu. Léttir hæg-
indastólar við smáborð freista
gesta að tylla sér niður með bók,
eyðilegt skápshorn er mildað með
litríku hnattlíkani, og í lesstof-
unni stendur gullfallegt virginai
eða meyjarhljóðfæri. Það er for-
móðir píanós, lítil og nett. Stað-
urinn líkist meira geysilegu bóka-
heimili en ópersónulegri stofnun.
Enda kemur í ljós, að hér ræð-
ur kona ríkjum — Anna Guð-
mundsdóttir aðalbókavörður.
Anna er fíngerð, ungleg kona,
hæg og íhugul í fasi, með fallegt
bros. Hún gæti verið svona hver,
sem maður mætir á götunni — ja,
ég meina það er ekki hægt að sjá
það á henni, að hún stjórni safni
þrjátíu þúsund bóka með fjárhags-
áætlun að upphæð ein og hálf
milljón króna á hverju ári. En það
mundu ekki allar konur fara í föt-
in hennar. Og þegar henni tekst
að gera' þetta með þeim myndar-
brag, að á orði er haft í öðrum
sóknum, þá skákar hún sömuleið-
is mörgum karlmanni.
Þegar hún er spurð, hvernig
hún fari að þessu, þá vitnar hún
í ömmu hans Óla litla á Pilanum,
sem vildi fara á heimsenda. „Mað-
ur lærir 1 skóla reynslunnar“, sagði
amman alltaf, og það voru vísdóms
orð.
Svo segir Anna mér ýmislegt
um safnið.
Það hóf starfsemi árið 1922 í
litlu herbergi í gamla barnaskól-
anum. Fyrsta kvöldið komu þang-
að þrir menn og fengu lánaðar
fjórar bækur. Smátt og smátt óx
því fiskur um hrygg, og á hálfr-
ar aldar afmæli Hafnarfjarðarkaup
staðar, 1958, gátu yfirvöld hans
ekki gefið bæjarbúum betri gjöf
en þetta hús, þar sem þeir gætu
í næði heyjað sér vit og þekking
úr góðum bókum.
„Efri hæðin var leigð Iðnskól-
anum til tíu ára, en nú þyrftum
við að fara að fá hana, því hér er
engin smuga lengur ónotuð,“ seg-
ir Anna með áhyggjusvip. „Ég veit
hreint ekki, hvað við eigum að
gera við aukninguna í ár.“
Hún sýnir mér inn í geymslu-
herbergi meS háum stálskápum,
sem leika á rennibrautum til að
rými nýtist betur. í þeim er meðal
annars vísir að átthagasafni, það
er að segja bækur eftir hafnfirzka
höfunda og bækur um kaupstað
inn.
Það er von henni þyki þröngt,
því í skýrslum sést, að undir henn-
ar stjórn hefur safnið aukizt um
helming á síðast liðnum tíu árum,
úr fimmtán í þrjátíu þúsund bindi.
„Við reynum að kaupa tvö upp
i sex eintök af öllum íslenzkum
bókum,“ segir Anna. „Verst, að
þær skuli allar koma fyrir jólin.“
Auðvitað verður hún að sleppa
jólabakstrinum, en það er ekki
það versta, heldur hitt, að með
þessu móti venst fólk á að lesa
bækurnar oí hratt og illa, finnst
henni. Hún segff, að á safninu séu
skáldsögur langvinsælastar. Fræði
bækur eru töluvert minna lesnar
hér hlutfallslega en á öðrum Norð-
urlöndum. Ýmsir spyrja um atóm-
ljóð, þótt ekki sé nema til að fylgj-
ast með. Konur eru aðeins í meiri-
hluta sem lánþegar almennt.
„Finnst þér þær að uppjöfnuði
hafa lélegri smekk?“
Anna vill ekki almennilega vúð-
urkenna það, en miðlar mér af
þekkingu sinni traustri markaðs-
formúlu fyrir léttar skáldsögur:
Skrifa svo sem tvær heldur stutt-
ar ástarsögur á ári með góðri
stúlku og -vondri stúlku og góð-
um endi. Atburðarás má vera svip-
uð. Vinsældir tryggar.
„Verður fólk aldrei leitt á
þessu?“
„Þegar það er búið að lesa nógu
margar, kemur það kannske og
spyr, hvað það eigi að lesa næst,
og við höfum þá oft tækifæri til
að segja, .hvort það vilji kannske
reyna einhverjar þyngri sögur,
sem við höldum, að það ráði við.
Þetta gengur oft bara vel, og þá
má halda áfram á sömu braut.“
Svo sýnir hún mér Friðriksdeild.
Friðriksdeild heitir í höfuðið á
Friðriki þeim Bjarnasyni, sem
samdi lagið „Fyrr var oft i koti
kátt“ og fleiri smáperlur, þar á
meðal „þjóðsöng" bæjarins við
kvæðið „Þú hýri Hafnarfjörður“
sem kona hans orti. Friðrik var
einq af þessum yndislegu ung-
mennafélagsmönnum, sem voru svo
hjartahreinir, að þeir komust ekki
í tæri við stærri syndir á lífsleið-
inni en ljótan munnsöfnuð. Þeir
sáu ekki hryllilegri sjón en ölvað-
an mann. Og þeir höfðu eftir fróð-
um mönnum, að þar rikti gott sið-
gæði, sem hin göfuga list, söng-
urinn, væri iðkaður.
Starf, unnið af sliku hugarfari,
Hún orti kvaeðið, hann samdi lagið: „Þú hýri Hafnarfjörður". — Málverk Ás-
geirs Bjarnþórssonar. —
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
229