Tíminn Sunnudagsblað - 15.06.1969, Page 17

togað í hann. Og Jón var ek'ki
Lenigi að vita, hvar var vaidur að
þessu. Hann viissi strax, að enginn
gat gert þetta nerna Skála-Brand-
ur, enda sá hann uim leið firamam
í 9mettiið á-Ji'onum. Jón varð svo
óður og viti sínu fjær af hræðsiu,
að hann hljóp til fjalis. Eltu hann
bveir menn, sem báru hann heim
örviita og lémagmia, og lá hann
lenigi, áður en harnn fétok vit sitt
og máitt aftuir. Svoma voru menn
nú grátt leilknóir af Stoála-Brandi,
þótt hér sé etokd nema fótJt eitt
taiið, og grdpið niður af handahófi
í þjóðsöigurnar. Ætiia ég að enda
þessar sagnár m-eð einni stoopsögu,
þó að hún snerti miig sjáifan, en
hún er handa þeim, sem slikum
flróðieik unma, svo að allir fái
eitthvað.
Þegar ég vaæ 11—12 ára gamali,
var ég sendur út að Fögrueyri,
sem er métt fyrir uifcan Eyd. Þegar
foreMrar mínir voru umgir, ráku
útlendiingar þar hvaiveiðistöð. Auð
vitað þurftu þeir að stoilja eftir
sig draug, þegar þeir fóru, og
heyrði ég oft taiað um dmaiug benn-
an. Þegar hér var komáð sögu, var
Paigraeyiii í eyði. Bjó þar síðast
Björn, móðurbróðir mimn. Hann
var þá nýfluttur þaðan til Reykja-
víkur, en trillan hans var þar eft-
itr, og var ég sendur til þess að
huga að henmi. Þetta var um há-
bjartan daig, og fór ég að hedman
í sóffislkiinsstoapi, fétolk bezta reið-
hest heimilisinis og þeysti í loft-
iinju út götur. En þegar ég ei að
fara niður Fögiruejmanmeiana, þótt
fst ég sjiá drauginn, og fór fyrir
mér eins og Jóni BöskuMssyni:
jfað .greip máig offboðsiieg hlræðsla.
Eg hentist af kiMrtruntummi, tóto til
fótanna, sem ég hef í það skipti
ireyst betur en löppunum á hest-
inuim, og- út að Vífcurigerði, næsta
bæ. Þar fékfc ég mann mieð mér
niður að Fögruieyri. En það er ég
viss um, að fslandismiet ætti ég í
drenigjahlaupi, ef tefcinn hefði ver-
ið támi í því hlaupi, svo hræddur
viar ég. Ættu sptrettMauparar
landisins að aithuga, hvort þeiir
gæ-tu etotoi veitt sér slkan aflgjafa.
Nú. Draugiumimm var enginn anm-
ar en eánn af virðufeguistu mönn-
um í Fósfcrúðsfirði, og á-fcti hann
eniga sök á þessu, nema síður væri.
Þessi maður er á lítfli enn, og þar
sem mér er efcki gliiuniauist um,
að hann hafi orðið fyrir einhverju
aðtoaistá gárungum út af þessu,
e-r etofcó sejnna væn-na, að ég biðji
hann a'fsökunar á þessari heimstou
minni, ef hann kynni að lesa þess-
ar límiur.
Þótt ég igeti brosiað að þessu nú,
geirði ég það efclki þá. Það gerðu
aðrir. En eklki neita ég því, að það
var ein-s og þrýst væri á viðkvæm-
am stremig í sáiiu minni lemgi á eft-
ir, þegár mér var strítt á þessu,
sérstakllega ef fuloirðnir gerð-u
það, en krafokar eiru vanir að jafme
allllt sín á máMi, ef þau fá að gei'a
út um það sjáiif. Þessa sögu set
ég hér, tffl þess að sýna fram á,
hvennig diraugarnir výru oft. Dóm-
gireiindin komfst etoki ævinlega að,
o-g var svo ekfceri síðu.r hjá fulll-
orðnum, sem sanmar hezt sagan
um Jón HöSkuildsson. Eftir þetta
draugahlaup mitt öfcrengdi ég þess
heit, að undan dra-uig sfcyldi ég
aldrei tfttrý-ja aftur. En ég hetf hara
aldrei orðið var við þá foumpáma
fy-rr en hór, þar sem ég er að
gima við ednin atkvæðamesta
draug á Austuriandi.
Heyri hef ég, að alduir drauga
eé talinn hundrað og tuttugu ár
— þei-r endast fjórar kynisílóðir
miainna. Alt passar þetta við Skála-
Brand, þvi að hanm er að fæðast
á árunum frá 1784— -1820. einis og
ég hef sýnt fram á, og var að
endia skeið siltt, þegalr Málfríður
Sveinsdóttir var á Eyri, því að húm
sagði, a® hamm væri búimrn að
gamga sig upp að fcviði. Svo segja
mlá, a® þetta verði mofokurs toonar
útfairarræða.
Nú trúir erngánn á drauga, og
eru þeir alffir útdauðir, eða amnað
fínma komið í staðinn.
IX.
Efcki skii ég svo við Sfcála-Birand,
að ég gieri efcfci útför hans sóma-
samiíega. Yfír homum sfcai verða
sumgið við hams hæfi: En hvar skal
þá bera n-iður? Á ég að flefcta upp
í sá'limabókinni og veiija Afflt eins
og blióimistrið eima? Nei, ég sauiiga
efcfci mesta skáld þjóðarinnar mieð
sltou. Á ég að láta eimhverm tizku-
jairðanifai’airsönigvara nútímans
þemja bairfcanm? Ekfci hettdulr.
Austfitðimgair voru vanir að vera
sjálfum sér mógir, og ættta ég því
efcká út fyrir þeirra frændgarð.
Ættta meira að segj'a að vera svo
háttvís við Sfcála-Brand, en mein-
legur við Fá'sfoiúðsfirðiinga, að láta
þá Standa heáðursvörð við útför-
ino, Finnst mér það ektoi mema
sanmgjarnt, þar sem ég hef eignað
þeám þáitt í fæðimgu hans, sem ef
til vdffl má' deila um. En þeir eru
búnir að sryngja yfiir honum fyrir ;
lönigu, án þess að þedr vissu af ;
þvi, og passar það vett við fæ'ð-
imguna, þvi að hún fór firam á
sama hátt. Þammiig voru öll ein-
kenni kauða. Hann gerði aldrei
boð á undan sér og kom öfflum á
óvari.
Þegar ég var að attast upp á
Eyri, kom vinmumaður til foreldra
minna. Hvaðan harnn toom, vissi
engdrnn, sen ættaður mun hann
haía verið úr Mjóafirði, og geri ég
efcki meiri grein fyrir honum að
öðru leyti em þvi, að nafm hams vair
Helgi Jóhaimnsson. Harnn gefok und-
i-r nafnimu Helgi söngur. Hamn dó
fyrir nokfcruim árum.
Þessi maður átti það sameigin-
Iiegt með Sfcála-Brandi, að hanm
flafcfcaði um sömu slóðir, kom
oftast og fór. án þess notokur vissi,
og þanmig erndaði hanm eimmig viri-
ráðnimgu sdna i þetta simu hjá for-
ettdrum mínum og víðar.
Við fyrstu sýn var harnn ekkeri
öðruvísj en fólk er flest, i sam-
ræðum skýr og greimargóður. En
ýmiisliegt var í fari hans. sem gerði
hann hrj'átoátttegam í augum samtið-
armanmanna. Etotoi ættta ég að gera
gireim fyrir því öfflu, en minnist
hér á tvernnt. Anmað var það, ef
máinmzt var á hið sivo kafflaða veika
kyn við harnn. fór hanm afflur úr
samhandi og missti affla dóm-
greirnd, svo að hver asná gat leitt
hamn i því efni eins og homum
sýndist. Sýmdi þó aldrei nei'na hug-
dirfsku í því efni. Hann iagði fyrir
sjig spádóma, og notaði auðvitað
spil, eirns og fllestir af þessari stétt,
nemia við tovenfóDkið — þar var
spáð 1 tærniar og hnésbæturnair.
Hitt var það, að hanm hafðí söng-
hneigð mifolá, en dáffltið sérstæða.
Þurfti ekki anrnað ern að fara með
hamn út fyrir húsvegg, og þar iióf
hann upp raust síma með miifolium
tilþurðum. Áður en sön@urinn
hiófst teygðd harnn fram álfcuma og
foyngdii svona tíu til tu'fctugu sinn-
urn, meðan hanm vair að sæfcja i
siig veðrið. Textaliinir voru þanmig,
að þedr eru efcki premthæfir. Má
ætla, að það sýni nofckuð hverja
meðivöndiun hamm hiafi fengið á
fruonstiigi sömgrniemmtumarinnar. En
þa@ datt víst emgum í hug, þegar
þessar söngæfimgair stóðu yfir, að
hér værá verið að æfa undir eim-
hvexn flrægastia toomsert, sern hald-
imm hefur verið, ég held rnér sé
óbæ'fct að segja, á öfflu fstt'andi.
r í M 1 N N — SUNNUBA6SBLAÐ
521