Tíminn Sunnudagsblað - 25.10.1970, Blaðsíða 12

Tveir á tali
Það mun flestum útvarpshlust-
endum í fersku minni, þegar Har-
aldur Ólafsson flutti í útvarp þýð-
ingu sína á fyrlrlestrum Edmunds
Leachs. Það var ákaflega mikið
hlustað á þessi erindi, enda var
þar fjallað um hluti, sem koma
okkur ölium við, hvar sem við eig-
um heima og hver sem störf okk-
ar eru. Menn lögðu við hlustir,
þegar þeir heyrðu, hvað fjallað
var um: Menn og siðgæði —
að aldri fluttist ég að Staðarhrauni
á Mýrum, það er rétt hjá Hítardal,
og þar ólst ég upp. Ég er því
sveitamaður í húð og hár eins og
við öll. Það er með öllu vonlaust
fyrir okkur að ætla að skafa af
okkur sveitamennskuna, bætir
hann við og brosir með velþókn-
un.
— Þú manst þá eftir lífshátt-
um sveitafólks eins og þeir voru
fyrir svo sem þrjátíu árum?
ir beint áfram, heldur hringur.
Hringurinn, sem opnast og lokast
í sífellu: Vetur-sumar-vor-haust.
Lif-dauði, dauði-líf. f rauninni allt-
af hið sama aftur og aftur.
— Þú uefndir þarna frumstæð-
ar þjóðir. Hefur þú dvalizt meðal
þeirra?
Nei. Því miður hef ég nú
ekki sótt heim neina frumstæða
þjóð, en ég hef kynnt mér líf
þeirra talsvert mikið, eftir því sem
hægt er.
— Var nám þitt kannski helgað
þessum hlutum?
— Já, það má víst segja það.
Ég stundaði nám í þessum fræð-
um í Frakklandi í tvö ár. Síðar,
eftir að hafa verið hér heima og
meðal annars fengizt við blaða-
„Hvergi í öllum heimi, nema á Norð-
urlöndum, er fólk, sem ekki stendur
hjartaniega á sama um okkur"

Menn og menntun — Menn og vél-
ar — Maður og náttúra — og
margt fleira.
Fyrir einu ári gaf svo Hið ís-
lenzka bókmenntafélag þessa fyrir
lestra út í bók, sem heitir Verö'ld
á flótta? Undirritaður hefur það
fyrir satt, og þykist hafa fyrir því
nokkuð góðar heimildir, að sú bók
stappi nærri því að vera nú þegar
komin í flokk kennslubóka.
Þetta blaðaviðtal á ekki að verða
nein æviferilsskýrsla- Haralds ól-
afssonar, enda væri það út í hött,
því að maðurinn er bráðungur enn.
Þó skal það sagt, lesendum til fróð-
leiks, að hann á fallegt og bók-
margt heimili við Ásvallagötuna
og þar býr hann með konu sinni,
Hólmfríði Gunnarsdóttur, Árna-
sonar prests frá Skútustöðum, og
tveim ungum börnum þeirra.
— Ég fæddist i Stykkishólmi ár-
i? 1930, segir l-5j»raldur. Fimm ára
— Já. Ég var svo heppinn að
ná í seinasta hluta þess tímabils,
sem staðið hafði nær óbreytt í
þúsund ár. Og sveitaveran gerði
mér fleira gott. Mér skildist, þeg-
ar á unga aldri, þessi sjálfsagði
gamgur, sem við og allar aðrar lif-
andi verur eru háðar. Ég sá dýrin
tímgast, fæðast og deyja. Og meira
en það. Fæðingar og dauði mann-
fólksins fór ekki heldur fram hjá
mér. Allt þetta fara borgarbúa á
mis við. Hér fæðast menn og deyja
í sjúkrahúsum oftast nær, og eng-
inn verður í rauninni var við það,
nema starfsfólk sjúkrahúsanna. Ég
held lí'ka, að við í sveitinni höfum
skynjað tímann öðru vísi en fólk
gerir hér. Þar var það sjálf bring-
rás náttúrunnar, sem var þunga-
miðja ailrar tímaskynjunar: Vor,
sumar, haust, vetur. Þetta er ein-
mitt svona meðal frumstæðra
þjóða. Þar er ekkert til, sem heit-
mennsku, fór ég til Svíþjóðar og
Iagði þar stund á félagsfræði og
mannfræði og tók svo licentiat-
próf í mannfélagsfræði.
— Varstu lengi í Svíþjóð?
— Tæp sex ár. Þar með er þá
talin hálfs árs vera við Kaupmanna
haínarháskóla. Mig hafði lengi
langað til þess að kynna mér þessi
fræði. í raun og veru er þetta nú
menningarsaga, allt saman. Licent-
iatritgerð min fjallaði um sarv.fi-
lagsleg ábrif ýmissa siðareglna og
bannhelgi meðal Eskimóa. Þar
kemur skýringin á því, hvers
vegna ég dvaldist í Kaupmanna-
höfn. Þar fara fram mestu Eski-
móarannsóknir í veröldinni. Mér
þótti því mjög vænt um það þeg-
ar prófritgerð mín var send til
Kaupmannahafmarháskóla og rann-
sökuð af tveim ágætum vísinda-
mönnum þar. Annar þeirra er
Grænlendingur, og er mikill sér-

T ( M 1 N N - SUNNUDAGSBLAÐ