Tíminn Sunnudagsblað - 31.01.1971, Síða 10

hefðu ekki haft neitt við að vera.
Ber kirkjan hið bezta vitni um hag-
leik ófaglærðra manna og mun
vafalaust standa lengi. Einn af
þátttakendum í kirkjusmíðinni var
danski rithöfundurinn og ferða-
garpurinn Peter Tutein. Segir
hann frá þessu allítarlega og á
skemmtilegan hátt í bók sinni
Hrakningar á hafísjaka. Ræð ég
öllum þeim, sem hafa áhuga á
grænienzkum málum, til að lesa
1 hana. Hún er fróðleg um margt og
gefur glögga innsýn í ýmsa þjóð-
lífshætti þessa frumstæða fóiks.
Kirkjunni þjónar nú grænlenzkur
djákni — hliðstæbt því, sem gerð-
ist hér hjá okkur í Grímsey um
árabil nýlega.
Skólaskylda hefur verið alilengi
í Kúlúsúk og byrjar skólinn þar
16. ágúst, samkvæmt ' dönskum
i venjum. Kennarar eru grænlenzk-
ir, enda að sjálfsögðu kennt á
þeirra eigin tungu. Hins vegar er
danska skyldunámagrein, svo sem
vænta má, og eitthvað mun iítil-
lega byrjað að kenna þar ensku.
Reyndist okkur kunnátta fóiksins
í dönsku ákaflega lítil, eins og íyrr
greinir, og mætti því álíta, að þar
væri ekki meiii áhugi á þvi
tungumáli á unglingastiginu en hjá
ok-kur. Kennaraskólar eru tveir í
Grænlandi, á vesturströndinni.
Ástæða er til að geta þess, að ís-
lenzkur kennari, Guðmundur Þor-
láksson, nú kennari við Kennara-
skóla íslands var nokkur ár kenn-
ar við kennaraskólann í Juliane-
háb í Grænlandi. Að lokinni dvöl
sinni þar skrifaði hann um Græn
land fróðlega bók, sem Iðunn gaf
út árið 1948. Mun það ítarlegasta
bók á okkar tungu um Grænland
og Grænlendinga, svo aö þangað
má margt sækja.
É-g gat þess fyrr, að ofckur þótti
strax mjög áberandi, hve börn og
ungmenni voru hlutfallslega mörg,
þegar litið var yfir hópinn. Munu
þau nú vera rétt um 50% miðað
við heildina innan 16 ára aldurs,
svo sem fyrr segir. En þetta hlut-
fall fer sílækkandi, þar sem áhrifa
pillunnar svonefndu gætir nú þeg-
ar á Grænlandi, eins og annars
staðar. Meðalaldur fólksins fcr
hins vegar síhækkandi, við batn-
andi aðstæður og heilbrigðisþjón-
ustu, og er nú um 60 ár hjá karl
mönnum, er 63 eða 64 hjá kon-um.
Fyrst ég minntist á heilbrigðis-
þjónustuna vil ég taka fram, að
læknir er enginn í Kúlúsúk, en
hins vegar -grænlenz-kar hjúkrunar-
konur, sem sjá um þá þjónustu og
hafa þar mjög sæmilega aðstöðu,
(sjúkraskýli) til að leysa af hendi
hlutverk sitt og sinna smærri
sjúkraaðgerðum. í Angmagssa-
lik, sem er aðeins í 30 km fjarlægð
frá Kúlúsúk, er hins vegar sjúkra-
hús og tveir starfandi læknar. Og
verði einhver alvarlega veikur í
Kúlúsúk, eins og auðvitað kemur
fyrir öðru hverju, er hann strax
sóttur í þyrlu frá Angmagssalik og
komið fyrir á sjúkrahúsinu þar.
Heilsugæzla er því raunar orðin
allgóð þar vestra, svo sem líka vera
ber undir vernd og eftirliti hinnar
ágætu, dönsku þjóðar.
Loks vil ég fara nokKrum orð-
um um atvinnumál staðarins, og
Iíklega er þar að finna veikasta
pun-ktinn í þessu litla samfélagi í
Kúlúsúk. Hin raunverulega at-
vinna fólksins — og þá fyrst og
fremst fullvaxinna karlmanna, eru
veiðar, selveiðar og fiskveiðar, sem
þó mun sífellt vera að dragast
saman. Og þegar við leiðum hug-
ann að því, að þarna er ekki um
neina jarðyrkju að ræða, né held-
ur iðnað af neinu tagi, sem mark-
visst hefur verið stofnað til, sjáum
við strax. að hér hlýtur að vera
um mjög alvarlegt vandamál að
ræða. Hvað á blessað fólkið að
gera með tímann, bæði börn og
fullorðnir? Eru-m við ekki þarna
Smiður í Kúlúsúk leggur síðustu hönd á tréskjóluna sína. Ljósmynd: Páll Jónsson.
82
T í I I N N
SUNNUDAGSBLAÐ