Tíminn Sunnudagsblað - 31.12.1971, Blaðsíða 17

Þórunn Elfa Magnúsdóttir:
MAREN
þjóðlífsþættir
12.
Þótt syrti í sorgarranni,
skín sólin enn á ný
Fyrri hluta vetrar 1911—1912
kom upp taugaveiki í Garði í
Kelduhverfi og létust úr veikinni
Kristjana Guðbjörg Kristjánsdótt-
ir, ekkja og fyrrverandi húsmóðir
í Garði, og sonur hennar, Árni.
Hann dó á jóladaginn, hefði hann
lifað til annars í jólum hefði hann
orðið tuttugu og þriggja ára gam-
all. Árni þótti hinn mesti efnismað-
ur, greindur og vel að sér. Hann
hafði haft með höndum barna-
kennslu í sveitinni, en bjó jafn-
framt í Garði í félagi við Þórarin,
bróður sinn, er síðar kenndi sig til
ættar sinnar, Víkingavatnsættar-
innar, og nefndi sig Víking, en það
var aftur á móti síðara skírnarnafn
yngsta Garðbróðurins, Sveins, er
ávallt var nefndur Víkingur á
yngri árum og alltaf í nánasta
skyldmenna- og vinahópi.
Grímur Þórarinsson, bóndi í
Garði, lézt með sviplegum hætti
vorið 1905, en ekkjan hélt saman
heimilinu með börnum sínum, en
mun liafa búið í tvíbýli í Garði,
þar til synir hennar, Þórarinn og
Árni, liófu félagsbú í Garði, báðir
ókvæntir, en Björg systir þeirra
var talin fyrir búi innan stokks.
Hún hafði snúið heim í Garð eftir
skammvinnt hjónaband, og hafði
þar hjá sér einkadóttur sína, Sig-
urveigu, sem ávallt var kölluð
Veiga.
Þegar taugaveikin gaus upp í
Garði, var yngsta syninum þar,
Sveini Víkingi, fimmtán ára, boð-
Sjötti þáttur
ið að dvelja hjá frændfólki sínu
á Víkingavatni, meðan veikin
gengi yfir heima hjá honum.
Áhætta hlýtur þó að hafa fylgt því
að taka hann frá pestsýktu heimili.
Víkingavatnsheimilið slapp að
vísu við taugaveikina, en Vík-
ingur veiktist um vorið, eft-
ir að hann fór frá Vík-
ingavatni, var þá búið að sótt-
hreinsa í Garði svo vel sem kostur
var á, svo að öllum kom á óvart,
að pilturinn skyldi veikjast.
Meðan hinn mikli vágestur geis-
aði í Garði og heimilisfólkið var
ófært til staria, sýndi maður frá
Húsavík, Frímann að nafni, það
drengskaparbragð að taka að sér
hirðingu búpenings og yfirleitt þau
störf, er hann gat annast í Garði,
en kona, einnig frá Húsavík, Guð-
rún, sá um heimilisstörf'og annað-
ist sjúklingana. Hún sýndi mikla
alúð og ósérplægni, en þurfti að
fara aftur til Húsavíkur fyrr en
skyldi. Systkinin, Björg, Þórarinn
og Sigrún, munu þá að vísu hafa
verið farin að fylgja fötum, en
varla getað talizt vinnufær, þó að-
eins væri um óhjákvæmilegustu
störf að ræða og Frímann til hjálp-
ar við hvað eina, er hann gat.
Heimilisfólkið var því ekki aðeins
í sárum eftir ástvinamissi, heldur
einnig hjálparþurfi sakir sjúkleika.
Var þá leitað eftir því við Marenu,
hvort hún vildi fara í Garð. Hún
varð við bóninni, og þótti það undr
um sæta, að ung stúlka skyldi vilja
leggja sig í þá hættu að fara inn
á heimili, þar sem mannskæð veik-
indi höfðu gengið og enn var sýk-
ingarhætta.
Nýlega heyrði ég það sem til-
gátu, að Maren muni hafa verið
búin að fá taugaveikina, og þá fyr-
ir sunnan, og því talið sér hættu-
Iaust að fara í Garð, en aldrei
heyrði ég hana né heniiar nánustu
minnast á, að svo hefði verið, og
þykir mér því fremur ólíklegt, að
hún hafi nokkurn tíma fengið
taugaveiki.
Eftir að Maren hætti heimilis-
störfum í Ási, sneri hún sér -að
saumaskap, og varð brátt svo stfirí-
um hlaðin, að hún sá ekki út úr,
en þó gat hún með engu móti af
sér harkað, er hún var beðin að
fara í Garð, svo mikil þörf var fyr-
ir hjálp þar. að henni mun hafa
fundizt, að ekkert kallaði fastar
að. Líklega hefur hún haft einhver
kynni áf heimilisfólkinu þar, og þá
að sjálfsögðu fallið það vel. Og
sjálf hefur hún verið búin að
kynna sig þannig, að þess hefur
verið vænzt, að hún lífgaði upp í
þessum sorgarranni með ljúflyndi
sínu og hófstilltri glaðværð. Henni
var gefinn sá dýrmæti eiginleiki að
geta syrgt með syrgendum á þann
hátt að létta þeim saknaðarbyrð-
ina. Ég hef séð fólk. nú orðið ald-
urhnigið, fá æskubirtu í augun. og
heyrt yl og hýru í rödd þess, er
það minnist ungu stúlkunnar að
sunnan, sem vann sér hvarvetna
hylli og veilti ómetanlega hjálp,
þegar mikið lá við.
Mikið skarð varð fyrir skildi. er
Árni Grímsson féll frá. Ilann mun
hafa verið aðaldriffjöðurin í bú-
skapnum í Garði, þó að hann væri
ungur að árum, og stundaði barna-
kennslu liluta vetrar. Þórarinn,
bróðir hans, kallaður Tóni að keld
hverfskum sið, var lífið og sálin
í félagsmálum sveitarinnar. Ilann
var gáfaður maður og hugkvæm-
ur, mælskur, skemmtilegur og
prýðilega ritfær, auk þess sem
han.n var listaskrifari. Hann ritaði
blað, sem gefið var út þar í sveit-
inni, og var afburðafagur frágang-
ur á því.
Tóni hafði af ýmsum ástæðum
mörg fráhvorf frá heimaverkum.
Honum var allt á þá lund lagið
að njóta sín vel á mannfundum,
það hefði því á engan hátt verið
við hans hæfi að vera einyrki og
geta sjaldan um frjálst höfuð strok
ið. Garðssystkin brugðu á það ráð
að hætta búskap um næstu far-
daga og flytjast til Húsavíkur, en
þar áttu þau kost húsnæðis á
prestssetrinu hjá síra Jóni Arasyiri
og konu hans, Guðríði Ólafsdóttufv
Síra Jón var bróðursoMur Matthl-
TtHlNN — SUNN UÐAGSBLAB