Lesbók Morgunblaðsins - 27.03.2004, Blaðsíða 14

raunveruleika okkar. Það er vegna
meðvitundar um að skynjun eigi sér
stað, að það sem er skynjað verður
sýnilegt…[]… Með þetta í huga sem
upphafspunkt höfum við í höndunum
tæki til að vefengja með hvaða hætti við
staðsetjum okkur, sjónrænt, með tilliti
til rýmis, hlutlægt, eða í samhengi við
annað. Þau spursmál sem vakna færa
okkur nær því sálfræðilega, félagslega
eða hugmyndafræðilega ósamræmi
sem virðist vera á milli þess sem við
sjáum oghvernig við
sjáum.“
gagnrýni á nútímann. Lítið
ætt um landslag og lands-
úr á þessum nótum, þrátt
r umræður gætu haft aug-
eim sviðum.
í: Hvernig er hægt að lýsa
eða þáttum sem – þegar
nir hluti af hugmynd um
ði – koma í veg fyrir að
staðlað, þ.e.a.s. lýsi ein-
sameiginlegum útgangs-
með öðrum orðum: Hvern-
mtvinnað eða lýst athöfnum
vistarsvæðinu án þess að
na þungu arfleifð módern-
sínum formlegu einkenn-
a?
kitektúrs og rýmistengdra
na aukinn skilning á því að
r ytri (hvað viðkemur lík-
gangspunktur, sem mark-
sér og sem sátt ríkir um í
útivistarsvæði (eða sam-
r smám saman verið látinn
vikið er aukið svigrúm til
iri áherslu á innri eða sér-
gspunkta. Við eigum því
með að samsama okkur
því sem ég kalla viðsnúnu
Þar sem engir innri eða
gangspunktar geta verið
m þeir eru innra með ólík-
m – verður reynsla einstak-
vikið mun persónulegri.
má nefna að þetta hefur
s að færa listamenn, sem
ólíkum nótum hvað formið
hver öðrum, þar sem þeir
s heftir af skilgreiningum
dafræði og geta víkkað út
eigin formlega sviðs (og
með því að staðsetja verk-
tilliti til verkefna kollega í
em tæknin sem býr að baki
andans í tilteknum aðstæð-
tofnanalegu kringumstæð-
hana, skiptir orðið máli og
vægi í rýmistengdum list-
listamanna (og arkitekta)
viðkemur skilningi á því
em hugsanlega skilgreinir
kkar í dag.
um viðsnúningi sjónar-
g við að nægilegt svigrúm
di til að maður geti virt
yrir sér frá sjónarhóli
arðsins, þ.e.a.s. frá
anaðkomandi að-
þessari hlutar-
-hugarsmíð
ik og búið
nnan og
betri
fyrir
eins konar leiksvið, þar sem þú, fyrir
tilstilli garðsins, miðlar sjálfum þér.
Málið snýst ekki um að skipta einu
sjónarhorninu út fyrir annað, heldur
hitt að leyfa jákvæðum áhrifum beggja
að virka samtímis.
Jafnvel þótt flóknara sé að fram-
kvæma þetta en lýsa því er ég þeirrar
skoðunar að þetta sé ein margra hug-
mynda sem hugsanlega geta ögrað
þeirri hugsun tengdri sjónarhorni er
byggist á viðfangsefni versus hlut og
því hvernig hún er ríkjandi í getu okkar
til að meta hvað skiptir máli þegar við
skynjum umhverfið.
Jafnvel þótt þetta sé einungis kerfi
hugmynda má við útfærslu þeirra nýta
aukinn áhuga síðasta áratugar á því
hvernig hreyfing, reynsla, líkamleg og
tilfinningaleg áhrif og hugmyndir um
framleiðslu er byggist á skynjun hafa
áhrif á málefni tengd rými – þar sem
hin raunverulega skynjun, eða kannski
frekar hið skynræna, er sett fram sem
möguleg framleiðsla á raunveruleikan-
um.
Við getum nefnt þennan áhuga á ein-
hvers konar rými er hverfist um (sjálfs)
íhygli „það að sjá sjálfan sig skynja“ og
höfðað þannig til meðvitundar áhorf-
andans um sínar eigin yfirskilvitlegu
gjörðir. Ekki síst þar sem sjónin er
háþróað skilningarvit er tengist minni
okkar og væntingum með svo sterkum
hætti. Þegar við göngum í almennings-
garði hugsum við ekki um það sem við-
fangsefni tengt tíma þar sem maður
skynjar fyrst og veltir skynjun-
inni síðan fyrir sér. Nei, gangan
er gjörningur sem rennur
saman í heild, þar sem
skynjun og vangaveltur
kallast á. Maður veltir
einhverju fyrir sér í
gegnum skynjun
og vegna þeirra
vangaveltna
sem eiga
sér stað
á
meðan finnur maður sig skynja.
Hvort sem um er að ræða vísindi og
endurmat á föstum þeirra, málamiðl-
unina á milli náttúru og menningar eða
síðast en ekki síst framleiðslu á rými á
borð við garð er stöðugt flæði hughrifa
eini fastinn í framleiðslu raunveruleik-
ans. Eða eins og listfræðingurinn Mar-
ianne Krogh Jensen orðar það:
„Mér virðist sem eini útgangspunkt-
urinn, eða kannski frekar, eini mögu-
legi fastinn sem er haldbær núna, sé hið
stöðuga flæði hughrifa, sem sjón okkar
og önnur skynfæri verða fyrir. Hin
stöðuga skynjun…[]… Vegna þess að
reynslusvið okkar er í stöðugri þróun,
og við erum meðvituð um að það er eini
fastinn sem við getum notað til að
vera virk í heiminum, er skynjun
okkar ekki lengur einungis verk-
færi til að komast að (hlut-
lægu) umhverfi okk-
ar…[]… Fyrir tilstilli
vitundarinnar um að
skynjun sé alltaf aug-
sýnileg verður sá
verknaður er
skynjunin fel-
ur í sér það
sem
fram-
leiðir
Þremenningasamband sakleysisins/The innocent th