Íslendingaþættir Tímans - 27.06.1969, Qupperneq 5

öflgaíiiafíisít. — Próíessor Ástfnund-
yir líiallill jslíika afstöðu hyggleiga og
teótaði 'guðfræði hanis veruteiga. —
öróleifel og ólga hiinniair iþyzku iguð
œræði Maut mótvægi í -festu o,g
Öryggl hin,nar brezku. — / Tií
Ijeggja átta var horft og má greini-
lljeiga sjá þess merflci í aitum phó-
íessors Ásmumdar. Jafnvel gætti
faa/nu þessa enn meira í kennslu
fcans og rökræðum við memendur
Sína. — En þá er gleymt stórum
þætti og merkiuim í guðfræði Ás-
imindar Guðnnumdssonar, ef eteki
væri atfitur áréttað. að framlaigi
Vesiiunheims á sviði fræða sinma
gteymdi hamm ekfci em lagði söig
írain um að fylgjast með sem
íremst hkmn mátti.
Ég. sem þessar linur skrifa,
gerðist nemandi í guðfræðideiid
Háskóla íslands hiaiustiið 1941. M
héfust kynni mín ai Ásmundi Guð-
rnumdssyni, þeirn mammlniuim, sem
ég á mest að þakka af ölilum
vandalausum. sem ég hef kyninzt.
Það er á engan halTað að seigja.
að prófessor 4smundur á meid
þátt í mótun mimni sem guðfræð-
tnei. kristnum mamrij og kenmara.
en nokkur annar. Ég hef notið
kennsiu margra lærðra og merkra
tnanna, bæði á íslándi og erlend-
is. en óg tief engum kynmzt. sem
varð mér á sama hátt og hamm
andlegur paðir , — Ég tel það rétt.
að bessi yfinlýsi-ng kumi fram, svo
að þeir fiuni skýringu á túifcum
minnj á prófessor ásmumdi Guð-
mivndssyni, sem kvnnu að telja
hama of ’ákvæða og homum of
hiTiðhoIla.
•■rtiðfræðideiilW Hasfcóla íslands
hafði, þega- ég gerðist þar nem-
arndi, nýlega orðið fyrir einni af
þessum .,hreinisumum“ ísTenzkra
stiórnvalda sem verið hafa þar
ðokkuð tíSar og reyndar iJjðrum
deilduim Háskóla ísiands eimmig. Út
af fyniir sig er ekfcert við slíku að
segja, þar sem Háskóli fsiands er
rfkiisstofmun og hlýtui að njóta eða
gjalda þeirra leikreg'ina, sem gilda
f póHtízfcu Tífi þjÓðarinnar. — Það
V; heTdur ekki atf þeirri ástæðu.
að á þeitta er minmt. að hér skuli
feii-i dóm til sýknu eða sefctar. —
Ástæðan sr sú. að hér er vifcið að
ötriði, sem varð guðfræðideiTd ITá-
8kóia íslands að erfiðum vanda.
Veikti stöðu hennar bæði í Háskól-
^nuim og meðal þjóðarinnar. —
fcessa urðum við nemendur deild-
^nimmar áþreifaniega varir. Við
Vlissuim Ifka að mifcið af orku
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
kennara okkar hatfði farið í upp-
g'jftr, sem lltdð gi'ldi hafði, og aMir
héflðu betur Ilátið fara thl að slnna
öðrumi v erfceifnum. — Vonandi
óiga hilðstæðir albbuirðiiir íekfcl elftir
að vanpa skugga yfir guðfræði-
deild Háskóla IsTamds, em prófess-
or Ásmundur Guðmumdsson vaið
öftair en einu sinmS að beita hæfi-
teifcuim símum og mikiMli stjóm-
seirni til að sanma þjöðimni, að @uð-
fræði íslsmzk geltur haidið reisn
sininii, þrátt fyríir aMt
Pirófesisor Ásmumdur Guðmunds
son kemmdi tvær aðalgreinar við
guðfræðideld Háskólan.s, ritskýr-
ingu samslofna guðspjallanna og
Gamla testamentisfræði. Honum
tófcst að gera þessar greim-ar að
höfuðverfcefnum nemendamna og
er skýriingamn. að Mta í því. sem
áður er nefnt- mikiTTi vimmu, mifcl-
um fróðieik og ríkri þrá að leiba
sanmliieilfcans.
Prófessor Ásmunduir hagnýtti
fræðli Gamla testaimembisims á sér-
stakan hátt Þau urðu honumi hin
milkla forsenda og gerðu e'ðlilegt
að teiba til viðfamgsefna anmarra
fræða. svo sem fornleifafræði.
mannfræði og þjóðfélagsfræði.
Neimemduir próflessors Ásroumdair
fenigu áð fylgjast ineð, hvað var
að genaSt í verkahring hinna ólík-
ustu fræðiinanna Og þar opnað-
ist heiMandi 'heimur að vísu eríið-
uir, með vilTúgjörnum völundar-
húsumi, em auðlegðin var mdtoil og
umihugsunarefnin nrörg. A'lls sbað-
ar kom þó hið sama í Ijós: mamm-
verur, sem glmdu v'ið vanda lífs-
ins og iitu uindur sköpunairveirks-
ins. Og manmiverurnar þrosfcuðust,
og vi'ttouðust. tiltfinnimigalíf þeirra
varð auðugra og dýora Þær lærðu
að greina mum góðs og ÉLs — mum
inn á hinu fagra og Tjóta, rétta og
ramiga. En hæsta þrepimu var náð,
er þær skynjuðu hið heilaga. —
Og í alTni þessari þróurn birtist sér-
stætt mieinnskt fyrfiirbæri, persónu-
leikinm. — Sú þróum var áhritfa-
ríkust í spámannahreyfimgummi í
ísrael, en persómuþrosfci mikifi
vægast fraimHaig ísraelsmanma
hinma fornu Prófessor Ásmundur
sámdi niargá’ bækur a‘ð koma
þessuim hugmyndum sínum á fram
færi og gera þær að eggjun mem-
enda sinina og alls alimenmimigs. Af
þeim skulu aðeins nefndar: Inn-
gangsfræði Gamla testamentfsins
(1933), Saga ísraelsþjóðarinnar
(1948), Trúarsaga ísraels (1949) og
ritskýriingar spámammanna, - þ.e.
Ames (1942) og Spádómsbók Jes-
aja (1946).
En upp af hinni toiiu þróuin
.spámamnstrúar ísraells rís svo krist
inidómuirinn, trúarbrögðim, sem
saimeimia á fuirðuilegan háibt menin-
inigu austursins í túilkun ísraels og
miemininlgu vestursins í túlfcuin
Grifckja og Rómverja En sá vold-
ugi samruni getur einungis ábt sér
staö vagna þess, aið orðið hafa al-
ger þáttaskii í sögu veraltíar, fæð-
inig Jesú Krists, hans sem í senin
var Guö og maður Sú staöreymd
vair pirófessor Ásmundi Guðmumds
symii sagnfræðileg staðreynd. -Á
efcfcemt lagði hanin meiri álierziu
en það, að ..meiður kristminmar er
efcfci vaxinn upp af holrd skurn —
ímynduin og hugarburði.“ — Og
um hitt var hann sammála Nathan
Södeirblom. hinum iærða enkibisk-
upi Svda, „að í kristimidómimium
fæHslrih'inn einstæði og aigeri sanin
Mfcur eítóki í reglum, l'ögmálfi eða
Dhiammia, heldut' ekki í hugmynd-
um og guðfræðikenmingum. Opin-
berun kristniinnar tók á sig mymid
manns." — Jesús Kristur var ein-
niitt hinn sanni maður .ATlir aðr-
ú hafa verið niinna en menn. Ein-
miitt þess vegna er Kristuir hin
mikla fyrirmynd og jafh'fraimt hfið
eillífa fyrirheilt — Hann frelsaði
maninkymið frá smæð simmi og
minnkun, frá því að gera sig
minna em því er ætlað að verða.
— Prófessor \smundur þrevttisit
aidirei á þvi að brýna það fyrir
nem'endum sinum, að því betur
sem þeim auðnaðisl að gera sér
greim fyrir Krfioti. skilja hjálpræð-
isverk hanu, þvi auðugri vrðu þeir
sjiálfir af kærlefifca og góðvild —
Spurninig Jesú sjálís sem hamm
beindi til Iærisveimanna við Ses-
areu FMppi varð tonium sívökul
og brýn: „Hvern segja menn mig
vera?" — Og öll fræði Ásmundar.
öll kemmsla haiis. öi! rit hans, eru
volduig árétting á svari Símomar
Péburs við sama t-ækifæri- ,.Þú ert
Kriisbur." — Þessa bema þau rit
ljósast vitni, sem nú sfcal greima:
Visindaritið Samstofna guðspjöllin
(Áirbök Háskóls íslands 1933—
1934), skýrimgamtln: Markúsar-
guðspjall 0942) og Fjallræða Jesú
og ílæmisögur (1948) pg toks al-
þýðuritið Ævi Jesú (1952).
Prófessor Ásmundur Guðmumds
son var skipaður bisfcup Tslamds
30. janúar 1954 að fewginmi lög-
mætri kosamgu Hanm var þá 65
ára að aldri og vissi þvi vel. að
5