Íslendingaþættir Tímans - 05.07.1969, Qupperneq 6

MINNING
Ölvaldsstaðahjónin
Ragnhildur Erlendsdóttir
Fædd 18.10 1865 - Dáin 20.2 1954
°g
Jón Björnsson
Fæddur 6.10 1858 - Dáinn 3.9 1948
Það rnr góð nýbreybni þeigair dag
blaðiið Tíminin tók upp á því a'ö
gefa úit 1 sérstöku fylgiriti májran-
taigangreáraar og afmiædskvieöljuir,
er blaötam beirast til birtingar. Em
í gretaiuim þeissum oft merklegair
heiimiiMir um llíif og sttairf fólk'stas
í lainidilmu. VarðveizHa slíkra gretaa
veir’ður mun aiuðvel'daæi, þegar þær
eru gefinar út á þeranan hátt, hiellld-
uir era þegar þurfti aö Mippa þær
út úæ biöðum
Sagrafræðingar og bobnnerarata-
mieran hafa skipt sögu þjóðariiraraar
í aðgretad timabil og nefrat þaiu
ým®um nöfnium. Þaranijg er t-alað
um llandnámsöld, söguöld, gufflöld,
þjó'ðveidistíinabl, S'turlunigaöM o.
s.firv. En eftir að þjoðta gliataði
sjálfstæði smu og konast uradir er-
Oieirada áþján, hraiiginiaði herani svo
að til ördeyðu horfði. Var jafravel
í ráði hiaft að fflytjia ísflierazka bænd-
uir tdfl. Jótlands og setjia þá náður
á beáðiamaa’ þair. Svo bág voru kjör
íslfenzkrar alþýðu orðta á tímabii,
að meran létu sér í aivöiru detta
þetta í iiug.
En íislemzki ætitarstofratara var
tmauHtur o-g hanra lét affldraei buigast
tdl fuflfls. Fyrir þroffliauisia baráttlu
Jóras Sigurðssoraar og samherja
hairas, setti Kristjára IX. þjóðinrai
stjórniarsfcrá, þeigar þúsurad ár voiru
liðta frá upphafi Mandsibyiggðar.
Má segja að þá hafi hiafizt raýtt
tíimiaM í sögu þjóðiariinraar, þó imér
vitanl'aga hafi það eklki lillotið raeitt
keraraiinigarraafra.
Á síðari hluta aMartainar sam
6
leið, mr árferði mjö.g abagstætt.
Gekk þá -yfir laradið rnikið harð-
iradatrmiabil og samtímis herjuðu
skæðar farséttár. Margar fjölskyld-
ur ffliulbbust þá af laradi brotlt, aðal-
leiga tdl Vesturheims. Era saga þessa
tfenatoillls er merkiiieg, ekki hvað
sízt fiyrir það að kjaimánin í þjóð-
irami lét samt ekki buigast, þrát't
fyirár þrofflausa baráittu við harðtadi,
farsóttár og fátækt.
Sú kyn-slóð, sem fæddist og óllst
upp á þessum árum, þ.e. síðasta
þriðjuraigi 19. aldar, er raú að mesibu
geragiin á vit feðra sirana. Era það
er eiramitt þessi kynislóð, sem hefur
orðið boðberi nýs tímabillis í söigu
þjóðarinraar og hafið hamia á toærra
stbig stjómiarfairsleiga og iraenrairagair
Ilega. — Það eru eiiramitt ful'lt'rúar
þessarar kyraslöðar, Ölvaldsstaða
hjónta': Ragnhildur Eral'endsdóttir
og Jón Björnsson, sem mág Haragaæ
til að gera hér lítilieiga að umræðu-
efini.
„Þaiu geirast mörg hin gömiu,
fölnu vé,
alit gilúpnar fyrir tímara'S *
öldrasogi.
— Með döpruim hug til hels á
bak ég sé
þeim hjónram.........“.
Þeisisi hendiingabriot úr mieira en
30 ára gömOu íljóði, oritlu við fraá-
fallll aranarra meiikishjóna, komia
mér í hug þegar ég mtaraist hjón-
araina finá Ölval'dss'töðuim. Það er
sem 'görnul vé faffli — gamial belgi-
démur líði uradir lok — þegar hta"
ir öOldnu fyriinmyndiar húsráðeöú-
rar faffla í valiran. Gg við, sem höfð"
ram af þeim náin kyráni, sjáuta
þe'im á bak með sökmuði og trega-
En aiOit glúpnar fyrir öMurótj tí®‘
aras. Það er hið eilífa lögimól, seta
eragiran manm'legur m'ábtur getuff
haggað við.
Ragnlhildur Erlöndsdóttir fædd-
ist að Jarðlaragssitöðum í Borgar-
hireppi í Mýraisýslu 18. okt. 1865-
For-eMrar heraraar voru Er3iemdu£
Graðmuradsson, bóndi þar og Guð-
lauig Jónsdóttir, síðairi. ko«a
h'amis. Erlljeraidur vair miikil mcrktó'
bóradi og af þekktum bændaæ'»'
um komiran. Afi haras, Erflleradur>
bjó á Ánibrekfcu og var toalllliaður
hiran ríki. Er sú ætt alburan uiu
Mýrar og Borgarfjörð. Þeár firaend-
rar miamgir þóttu alMórbrobnir 1
hátlbum og ‘sérakenrailegiæ, en to:U'
sýsfluimienn miiklir og gáfaðir. I>euU
toippti á ýmsara hátt í kynið_ t1'
hárana elztu Mýraimiamraa — þeirra
Borgarfeðga, að skaplyradi. ErtenU'
rar var alikuranuir fyrir gáfuieg
hraytitin titsvör og mie'itlliaðar sc‘u
inigar. Hann þóbti dremgur góðu1'-
— Guðlaug, móðir Ragmíhillldar, va
frá Elínarhöfða á Akraraeisi, —- ni:LK"
1 meirMiskona.
Riaignhldur ólst upp hjá forel^
ram sínum á JarðOiangsistöðuraí. ^
15 ára gömul miissti hún 'mi°® *■
sína. Vatoð það þá Mutslkipti hem
fSLENDINGAÞÆTTlR