Íslendingaþættir Tímans - 04.04.1973, Blaðsíða 5

Sigurborg Ágústsdóttir
Höfn, Hornafirði
Sigurborg Ágústsdóttir húsfreyja,
kona Runólfs Bjarnasonar verka-
manns á Höfn, lézt á heimili þeirra 10.
jan. þessa árs.
Hún var fædd á Eskifirði 20. júni 1896
og þvi komin á 77. aldursár.
Foreldrar hennar voru Kristin
Magnúsdóttir og Agúst, hálfbróðir
þeirra Lúðviks Sigurðssonar kaup-
manns og útgerðarmanns á Norðfirði
og Valdemars Sigurðssonar útgerðar-
manns á Eskifirði, sem báðir voru
kunnir dugnaðar- og sæmdarmenn.
Hún ólst upp hjá foreldrum þessara
bræðra, þeim Sigurði Eirikssyni skip-
stjóra og Þuriði Árnadóttur konu hans.
Sigurborg giftist eftirlifandi manni
sinum, Runólfi Bjarnasyni 21. mai 1916
og höfðu þau verið i hjónabandi i
meira en hálfan sjötta tug ára, er hún
andaðist i byrjun þessa árs.
Runólfur er Austur-Skaftfellingur að
ætt, sonur Bjarna bónda Runólfssonar
i Kálfafelli i Suðursveit og konu hans
Steinunnar Jónsdóttur. Á meðal syst-
kina Runólfs eru þau Sigrrós húsfreyja
á Smyrlabjörgum kona Gisla Friðriks
Jónssonar bónda þar, og Þórhallur
bóndi á Breiðabólsstað, giftur Stein-
unni Þórarinsdóttur. Bæði þessi syst-
kin Rjunólfs eru nú látin.
Skömmu eftir giftinguna fluttu þau
ungu hjónin, Sigurborg og Runólfur, til
æskustöðva hans, fyrst til Suðursveit-
ar, en siðan á Höfn og voru þar upp frá
þvi.
Um þær mundir, fyrir rúmri hálfri
öld, tók Hafnarkauptún að byggjast
ört. Landnám hófst þar að visu fyrir
þrem aldarfjórðungum 1897, þegar
Otto Tulinius eigandi Papósverzlunar
flutti hana þangað og settist þar að
með fjölskyldu sinni, jafnframt þvi
sem Guðmundur Sigurðsson er var
verzlunarmaður hans, fluttist þangað
einnig með konu sinni og börnum. Þær
tvær fjölskyldur voru þvi hinir raun-
verulegu landnemar þar.
Fyrstu tuttugu árin fjölgaði ibúum
kauptúnsins hægt. Á þeim tima munu
aðeins þrjár fjölskyldur hafa setzt þar
að til viðbótar landnemunum og aðeins
þrjú ibúðarhús höfðu verið reist þar á
þeim tima, þ.e. Grimsstaðir, Hekla og
Leiðarhöfði.
En er liður að lokum annars áratugs
aldarinnar f jölgar ibúum Hafnar hratt
og árlega bætist við ibúatöluna þar.
Um þetta leyti kom vélbátaútgerðin
á Höfn til sögunnar, færðist i aukana
hefursiðan verið hin mikilvægasta at-
vinnugrein, bæði i höndum Hafnarbúa
sjálfra og aðkomumanna. Utgerðin
varð að sjálfsögðu að fá aukna og
bætta aðstöðu og skilyrði til reksturs,
sem að sjálfsögðu leiddi til aukinnar
ýmiss konar atvinnu i landi. Nýjar
byggingar og margs konar aðstöðu
varð útgerðin að fá til nota o.s.frv.
Verziunarrekstur var jafnframt auk-
inn i verulegum mæli. Hin breytta að-
staða og nýjar atvinnugreinar varð or-
sök og undirstaða þess, að margir
kusu að setjast til fulls að i kauptún-
inu.
Ein hinna fyrstu fjölskyldna, er um
þessar mundir valdi sér verustað á
Höfn, voru ungu hjónin, Sigurborg og
Runólfur. Þau voru hvort um sig vel að
manni, hvort á sinu sviði. Runólfur var
þeim hæfileikum búinn, að hvert starf
lék i höndum hans. Starfsáhugi var
honum i blóð borinn, og hin ólikustu
verkefni leysti hann af hendi svo sem
bezt varð á kosið. Húsfreyjustörfin
fóru Sigurborgu úr hendi með prýði,
þótt oft væri minna úr að spila en æski-
legt var, einkum fyrstu búskaparárin.
Hún var gædd þeirri fórnfýsi i þágu
manns sins og barnanna, að naumast
mun hafa verið á betra kosið. Hún kom
ætið þannig fram, að eftir henni var
tekið var fyrirmannleg i fasi og fram-
komu allri, svo að hún naut álits og
virðingar bæði þeirra, sem þekktu
hana og hinna, sem henni voru
ókunnir. Húsráðendur, sem áttu fyrir
stórum heimilum að sjá á þriðja og
fjórða áratug þessarar aldar, áttu
sjaldnast leiðir um rósum stráða
vegu i fjárhagsefnum. Lifsbaráttan
var hörð, bæði hjá þeim, sem heima
áttu i þéttbýli og lifðu af tekjum sinum
sem daglaunamenn, og einnig þeim,
sem bjuggu i strjálbýli við sjálfstæðan
atvinnurekstur sem bændur. En þrátt
fyrir það er óvist, að sú kynslóð, sem
bjó við hin kröppu kjör og hafði úr fá-
breyttu og litlu að spila, hafi verið
nokkru vansælli en sú, sem getur veitt
sér hin fjölbreyttu þægindi eins og nú-
timinn hefur að bjóða.
Runólfur, eiginmaður Sigurborgar,
var eftirsóttur maður til starfa. Hann
var gæddur þeim hæfileikum, sem
verðskulduðu traust þeirra, sem nutu
verka hans. Skyldurækni, samvizku-
semi og starfsáhugi hans bilaði ekki. A
meðan Þórhallur kaupm. Danielsson
var atvinnurekandi á Höfn, naut hann
verka hans, en er hann dró saman
seglin, gekk Runólfur i þjónustu Kaup-
félags Austur-Skaftfellinga og vann
þvi af sömu trú og dyggð sem fyrri at-
vinnurekanda.
Þau hjónin, Sigurborg og Runólfur
eignuðust átta börn, þrjár dætur og
fimm syni. Tvær dætur, Hrefna og
Jóhanna, létust ungar. Þrir synir
þeirra fórust á sjó fullþroska menn,
duglegirog liklegir til mikilla og þjóð-
nýtra starfa, ef lifs og heilsu hefðu
notið. Var að þeim öllum hverjum um
sig mikill mannskaði.
Þau þrjú systkinin, sem nú eru lifs
eru: Steinunn, ekkja eftir Olgeir
Eyjólfsson, Haukur skipstjóri,
kvæntur Ásdisi Jónatansdóttur og
Agúst vélstjóri, kvæntur Nönnu Ólafs-
dóttur. 011 eru systkinin búsett á Höfn.
Bræðurnir þrir, sem fórust, voru:
Valdemar, Bjarni og Ólafur. Elztur
var Valdemar er gerðist sjómaður á
islendingaþættir
5