Íslendingaþættir Tímans - 21.06.1973, Qupperneq 4

Emelía Friðriksdóttir
Emelia Friðriksdóttir fæddist 24.
nóvember 1889 að Kraunastöðum i
Aðaidal i Suður-Þingeyjarsýslu. Þar
bjuggu þá foreldrar hennar, Friðrik
Jónsson, oft kallaður Krauni eða Frið
rik póstur, litrikur maður á alla lund,
og kona hans Guðrún Þorgrimsdóttir
af Hraunkotsætt, gerðarleg kona og
greind með sterkt ættarmót. Þau hjón-
in fluttu frá Kraunastöðum að Helga-
stöðum i Reykjadal 1907, er prestsetur
var þar lagt niður og áttu þar heima æ
siðan. Helgastaðir eru eitt fornasta
býli i Þingeyjarþingi, talið er jafnvel
að þar muni hafa verið aðsetur fyrsta
landnámsmanns Islands, Náttfara og
fjölskyldu hans. Allavega er talið vist,
að þar hafi setið fyrsti viðurkenndi
landnámsmaður i Reykjadal, Eyvind-
ur Þorsteinsson, og siðar sátu þar
höfðingjar hver fram af öðrum og
prestar um aldaraðir. Þótt prestur
hyrfi frá Helgastöðum er fjölskylda
Friðriks flutti þangað, minnkaði ekki
reisn þess staðar. Friðrik póstur setti
svip á sveitina i 4 eða 5 áratugi. Hann
ekki eftir meiri andleg og likamleg sár
en raun varð á, má fyrst og fremst
þakka góðri læknishjálp og hans sér-
staka lundarfari. Hann var alltaf glað-
ur og léttur og þessi eiginleiki fylgdi
honum gegnum allt lifið.
Þegar Kristján kom heim af sjUkra-
hUsinu árið 1930 fór hann heim til for-
eldra sinna i Skálavik. Það varð strax
ljóst, að hann yrði ekki til inikillar
erfiðisvinnu og stefndi hugurinn þvi
stöðugt að einhverju skólanámi. En
það var ekki auðvelt i þá daga að hefja
skólagöngu efnalaus og fyrir fátæka
foreldra ekki átakalaust að veita að-
stoð. Og þar við bættist, að árið eftir að
hann kom heim af sjUkrahUsinu missti
hann föður sinn, sem nokkru áður
hafði lent i sjóslysi, þar sem öll skips-
höfnin fórst nema hann, og náði hann
aldrei fullri heilsy eftir það.
Þrátt fyrir þessa erfiðleika lánaðist
Kristjáni með aðstoð bræðra sinna
Eyjólfs og Hallgrims, að komast i
skóla, fyrst i Unglingaskóla Bolunga-
vikur og siðar i Kennaraskólann og
þaðan lauk hann kennaraprófi árið
1939.
Eftir að Kristján lauk kennaraprófi
gerðist hann barnakennari á ýmsum
stöðum á landinu. 1941 kvæntist hann
eftirlifandi konu sinni Ketilriði
Jakobsdóttur frá Reykjarfirði. Þau
hjónin eignuðust 7 börn, 2 stUlkur og
fimm drengi, sem öll komust upp og
allt er þetta myndarfólk, flest bUsett i
Bolungavik. Auk þess ólu þau upp
fósturson. Kristmund Sæmundsson.
Ketilriður er mikil ágætis- og dugn-
aðarkona, sem hefur reynzt Kristjáni
afbragðs vel, og ég vil segja, að hans
létta lund og eiginkonan hafi verið þær
stoðir, sem bezt hafa stutt hann gegn-
um lifið og gert honum það bærilegt,
þvi að þótt Kristján hafi alltaf skilað
fullu dagsverki, þar til s.l. vetur að
hann fékk veikindafri, hefur hann
sjaldnast gengið heill til skógar, bakið
hefur alltaf sagt til sin og ekki alltaf
miUklega.
Að Finnbogastöðum i Strandasýslu
fluttist Kristján 1943 og varð þar
skólastjóri, þar var hann i þrjU ár. Þá
varð hann kennari að FlUðum og siðan
i Hnifsdal, en árið 1949 losnaði kenn-
arastaða i heimabyggð hans, Bolunga-
vik, og fékk hann þá stöðu og hefur
verið kennari þar siðan.
Kristján var góður kennari, barn-
þótti greindur og klókur á flestum
sviðum mannlifs i héraði. Sagður var
hann hagmæltur vel, en fátt mun varð-
veitt á prenti af ljóðum hans eða vis-
um. Friðrik keypti Helgastaði af rik-
inu skömmu áður en hann dó og gerði
staðinn að óðalsjörð.
Emelia Friðriksdóttir var elzt sjö
systkina. Dáin eru Halldór og Valgerð-
ur, en á lifi eru SigrUn i Vallakoti,
JUliana i Reykjavik, Jón á Hömrum og
Jónas á Helgastöðum. 011 þessi
systkini voru og eru vel gerð, sérlega
skynsöm og næm á skopleg og mann-
leg fyrirbæri. Þeim var gefin tónlist-
argáfa i rikum mæli og hlátur þeirra
var smitandi.
Ég hafði ekki aldur til að kynnast
Emeliu fyrr en hUn var komin á efri
ár. Frá bernskuárum minum man ég
hana þó vel, glæsileg kona með reisn
og öryggi i fasi, fagurt og mikið brUnt
hár og fléttur i mitti, konu með fagra
rödd eilitið dimma. Ég var ákaflega
feiminn við hana, eins og raunar við
allt Halldórsstaða- og Helgastaðafólk.
góður og hjálpsamur við nemendur.
Hans heitasta ósk var, að sérhver
nemandi kæmist til nokkurs þroska.
Hann vildi öllum vel, jafnt nemendum
sem öðrum og var hann einn greið-
viknasti maður sem ég hef þekkt og
gætti varla hófs i hjálpsemi við aðra
og stundum fannst manni efnin varla
leyfa hvað langt var gengið i þem efn-
um.
Kristján var mikill félagshyggju-
maður og einn ötulasti forustumaður
Framsóknarflokksins i Bolungavík,
hann var formaður Framsóknarfélags
Bolungavikur um árabil og fréttamað-
ur Timans i mörg ár.
Ég vil svo kæri látni vinur, með
þessum ófullkomnu orðum, þakka þér
ævilanga vináttu og tryggð, sem hézt
til hinztu stundar. Einnig sendir kona
min, Kristin örnólfsdóttir, þér sinar
beztu kveðjur og þakkir fyrir góð
kynni fyrr og siðar á lifsleiðinni.
Ketilriði, börnum og öðrum ná-
komnum ættingjum, sendi ég innileg-
ustu samUðarkveðjur minar og konu
minnar.
Guðmundur Magnússon.
4
islendingaþættir