Íslendingaþættir Tímans - 01.11.1973, Blaðsíða 2

Aðalsteinn Guðbjartsson
Fæddur 27. april 1899
Dáinn 26. september 1973.
Góður vinur minn er genginn til hinztu
hvilu.
Hann hét fullu nafni Aðalsteinn Guð-
bjartsson, sonur hjónanna Guðbjarts
Péturssonar, Eldjárnssonar og Krist-
jönu Kristjánsdóttur, Eldjárnssonar,
en þau hjónin voru bræðrabörn.
Guðbjartur og Kristjana bjugjgu sin
fyrsti búskaparár að Höfðaströnd i
Grunnavikurhreppi. Aðalsteinn var
einn af sex börnum þeirra hjóna. og
lifa nú eftir tvær systur hans, Pálina
og Katrin, báðar búsettar i Danmörku.
Guðbjartur og Kritjana fluttu búferl-
um til Bolungarvíkur, þar sem þau
bjuggu á uppvaxtarárum barna sinna.
Sjálfsbjargarviðleitnin gerði
skapi Einars að fljóta ofaná og láta
strauminn bera sig áfram i lifinu.
Hann sökkti sér niður i málefnin að sið
vfsindamannsins. Kann þessi eigin-
leiki stundum að hafa valdið Einari
mótlæti og a.m.k. vonbrigðum.
Áður hefur verið minnzt á, að hugur
Einars myndi hafa staðið til raunvis-
inda, ef hann hefði átt kost á lang-
skólanámi. Sjálfur var hann visinda-
maður að eðlisfari. og eflaust hefði
hann getað náð langt á braut visinda,
ef mál hefðu þannig skipast. A sl. ári
má segja, að draumur hans um vis-
indastörf hafi að nokkru rætzt, þegar
hann hóf störf við Raunvisindadeild
Háskólans sem skrifstofustjóri. Hann
mun hafa gengizt mjög upp i þessu
starfi, og mér hafa tjáð yfirboðaðar
hans i Háskólanum, að hann hafi
reynzt framúrskarandi vel i þessu
starfi og mikið skarð sé nú fyrir skildi
við fráfall hans. Það eru óvæg örlög,
að hann skyldi ekki fá að njóta þessara
starfa i lengri tima.
Og nú er Einar Pálsson allur. A fögr-
um haustdegi, þegar dýrð himinsins
endurspeglast i sjávarfletinum
skammt frá heimili hans, er hann kall-
aður burtu. Fagurt ferðaveður, en ást-
vinir standa þrumu lostin.
Þannig er lifið, það er alltaf að koma
mönnum á óvart. Og hafið, sem hér
hefur verið minnzt á, getur á vissan
2
snemma vart við sig hjá Aðalsteini. 16
ára að aldri hleypti hann heimdrag-
anum, og fór i langsiglingar, aðallega
með dönskum skipum. Hann gerði við-
reist á þeim árum, enda var honum
ævintýraþrá i blóð borin. En römm er
sú taug, er rekka dregur föðurtúna til.
Eftir 15 ára siglingar með erlendum,
átti fósturjörðin ennþá sterk itök i
Aðalsteini. Réð hann sig þá á e.s. Brú-
arfoss sem timburmann vorið 1930, og
sigldi með honum til ársloka 1941, en
þá stóð heimsstyrjöldin sem hæst.
Aðalsteinn var þvi búinn að sigla
margar ferðir milli landa á hættunnar
slóð á þeim tima.
En hættur hafsins ógnuðu ekki Aðal-
steini, svo að séð yrði, enda vil og vol
ekki að hans skapi. Kom það m.a. vel
fram .i erfiðum veikindum hans, sem
hátt verið samliking við umrót hins
daglega lifs. Við sjáum hafið i hinum
breytilegustu myndum. Sjaldan sjáum
við hafið spegilslétt. Oftar eru bárur á
haffletinum, og ekki ósjaldan sést Æg-
ir i illskuham, þegar hvitfyssandi öld-
ur berja hafflötinn eða brotna með
ofurþunga við klettótta strönd. Yfir-
borð sjávarins breytist stöðugt. Stund-
um er það spegilslétt og kyrrt, en i
annan tima ólgandi og ofsalegt og
stynur undan veðrahami. En er það
ekki athyglisvert, að þegar vindur og
stormur berja og ýfa hafflötinn og
mynda hvitfyssandi öldurót, að þá er
að finna algjöra kyrrð i djúpi hafsins.
Niðri i dýpinu ná hvorki stormar né
öldurót að trufla þá miklu kyrrð sem
þar rikir. Silencia ræður þar rikjum.
Einar Pálsson átti sitt hugardjúp.
Þab var gæfa hans ab geta leitað þang-
að i kyrrðina og velt fyrir sér hinum
miklu gátum mannlegs lifs. Og nú fær
hann trúlega ráðningu á þessum gát-
um i nýjum heimkynnum. Forfeður
vorir töluðu um Gimli, salinn, sem
væri allra fegurstur, þar sem dyggvar
dróttir byggja. Ég óska Einari Páls-
syni fararheilla til slikra heimkynna,
þar sem skráð er gullnu letri: ,,Ex-
celcior — hærra, — hærra minn guð til
þin”.
Guðlaugu, börnunum og öðrum ást-
vinum sendi ég innilegar samúðar-
kveðjur.
Erlendur Einarsson.
að hann afbar aðdáunarvel. En svo
gjörhugull maður sem Aðaisteinn var,
gerði hann sér vel grein fyrir þvi, sem
ekki varð umflúið.
Eitt það erfiðasta, sem ég geri, er að
heimsækja sjúka á siðustu stundum
lifs þeirra. Aðalsteinn vinur minn var
lika glöggur maður, og ég óvanur að
dyljast. Ég tók það lika nærri mér að
hlusta á öll hans fögru áform og allt,
sem að hann ætlaði að gera, þegar
hann kæmist til heilsu, enda þótt vel
mætti skilja, ab hann bjóst frekar við
þvi, að það yrði aldreí að veruleika. En
þetta var tilraun hans til að gleðja sina
nánustu, sem að vöktu yfir honum
hverja stund.
Aðalsteinn var gjörvilegur maður og
mikið karlmenni. Hann var skemmti-
legur i vinahópi, og sagði með afbrigð-
um vel frá ýmsum viðburðum i lifi
sinu og annarra. Lék þá oft um andlit
hans sérstakt góðlátlegt bros, sem
honum var svo eiginlegt og túlkaði svo
vel hans innri mann. Aðalsteinn hóf
störf sin i landi i byrjun ársins 1942,
sem verkstjóri hjá Fa: J. Þorl. &
Norðmann og starfaði þar i 12 ár. Eftir
það gerðist hann verkstjóri hjá
Reykjavikurborg, og starfaði þar á
meðan heilsan leyfði. Á báðum þess-
um stöðum var hann sérstaklega vel
liðinn, enda vildi hann hvers manns
vanda leysa.
Aðalsteinn kvæntist æskuvinkonu
sinni, Mariu Ástmarsdóttur, frá Isa-
íslendingaþættir