Íslendingaþættir Tímans - 14.12.1974, Síða 4

Þorkell Einarsson
frá Hróðnýjarstöðum
Fæddur 22. desember 1889
Dáinn 14. nóvember 1974.
I
Símahringing aö morgni dags. And-
látsfregn. Góöur vinur er genginn veg
allrar veraldar en fréttin kemur ekki á
óvart. Hugurinn dvelst um stund við
endurminningu frá liönu sumri. Viö
sitjum viö sjúkrabeð vinar okkar i
sjúkrahúsinu i Stykkishólmi. Hann
segir okkur af heilsufari sinu og
sjúkrahúsdvöl og frásögnin einkennist
af þeim léttleika i gleði og þvi
æöruleysi hugans, sem hans var annað
eöli. Þessum aldurhnigna manni, sem
liggur hér farinn að heilsu, er þakklæti
efst i huga: þakklæti til ástvinanna i
Dölum og Reykjavik fyrir elsku þeirra
og umhyggju, þakklæti til starsfólks
sjúkrahússins fyrir frábæra umönnun,
þakklæti til skaparans fyrir þetta góða
sumar, sem hann þekkir þó naumast
nema af afspurn.
Við segjum honum af ferð okkar
daginn áður af heiðavötnunum i ná-
grenni Hróðnýjarstaða. Þorkell spyr,
hvort viö höfum séð svanina, og fyrr
en varir erum við farin að ræða kvæði
Jóhannesar skálds úr Kötlum, sem
verið hafði mágur Þorkels og fornvin-
ur. Það er einmitt um þessi vötn og
þessa svani sem Jóhannes yrkir kvæði
sitt Álftirnar kvaka en þar I er þessi
visa:
Kyrr eru kvöldin,
kviðið er þá fáu.
Sofa i hreiðrum
svanabörnin smáu.
Viðbiáminn skyggir
vötnin djúpu og bláu.
Eins og viðblámi himins og fjalla
skyggir heiðavötnin, þannig skyggir
viðblámi minninganna vötn hugans. Á
þessari kveðjustund stiga þær fram á
sviðið hver af annarri, mismunandi
skýrar, en allar umvafðar þeirri birtu
og þeim hlýleik sem fylgdu hinum
látna hvar sem spor hans lágu.
II.
Þorkell Einarsson var fæddur að
Hróðnýjarstöðum i Laxárdal 22.
desember 1889, en þar bjuggu foreldr-
4
ar hans, merkishjónin Einar Þorkels-
son og Ingiriður Hansdóttir. Einar á
Hróðnýjarstöðum var þekktur maður
á sinni tið, góður bóndi, prýðilega hag-
mæltur og manna gestrisnastur. Hann
bjó á Hróðnýjarstöðum yfir hálfa öld,
frá 1884 til 1939, og var þar siðan áfram
til dánardægurs I skjóli Þorkels og
konu hans Hrefnu. Einar lézt 7. febrú-
ar 1958 og skorti þá aðeins nokkrar
vikur I tirætt. Þorkell var næstelztur
niu systkina er upp komust. Af þeim
eru nú sex á lífi, en áður eru látin Her-
dis (d. 1965) og Kristján (d. 1973).
Þorkell settist að búi með föður sin-
um á Hróðnýjarstöðum árið 1918 og
bjó þar til ársins 1927, að hann fluttist
aö Kollsá I Hrútafirði, þar sem hann
bjó til 1937. Þá fluttist hann aftur að
Hróönýjarstöðum, þarsem hann bjó ó-
slitið til ársins 1967. Það ár brá hann
búi og var eftir það búsettur I Búðar-
dal, þar sem hann sinnti ýmsum störf-
um meðan heilsan entist.
Þorkell var góður bóndi og mikill
höfðingi heim aö sækja eins og verið
haföi faðir hans. Hann var grenja-
skytta i nærfellt hálfa öld og var ötul-
leik hans við þann starfa við brugðið.
Þorkell var tvikvæntur. Fyrri kona
hans var Guörún Valgerður Tómas-
dóttir frá Kollsá i Hrútafirði Jónsson-
ai.JDóttir þeirra er Valdis Guðrún gift
Haraldi Guðmundssyni bifreiðarstjóra
hjá Stjórnarráðinu I Reykjavlk, eiga
þau eina dóttur barna, Guðrúnu Val-
gerði, sem gift er Guðlaugi H. Jör-
undssyni módelsmið i Reykjavik. Arið
1930 varð Þorkell fyrir þvi þunga áfalli
aö missa konu sina eftir aðeins 13 ára
sambúð. Hún lézt 24. júni það ár, tæpra
35 ára að aldri.
Siöari kona Þorkels er Hrefna Jó-
hannesdóttir frá Hrafnadal i Hrúta-
firði Jónssonar og lifir hún mann sinn.
Gengu þau i hjónaband 30. mars 1935.
Dætur þeirra eru tviburarnir Erna
Inga og Hugrún Björk. Erna Inga er
gift Haraldi Árnasyni sýsluskrifara I
Búðardal og eiga þau eina dóttur og
tvo syni. Hugrún Björk er gift Jökli
Sigurðssyni iþróttakennara að Lauga-
felli i Hvammssveit, eiga þau tvær
dætur og tvo syni.
Þau Þorkell og Hrefna voru einkar
samhent um alla hluti, sama létta
lundin hjá báðum, gestrisin ein og
söm, sama hlýja viðmótið þegar vini
og vandamenn bar að garði, Minnumst
við nú aö leiðarlokum margra ánægju-
legra samverustunda á heimilum
þeirra að Hróðnýjarstöðum og i Búð-
ardal. Eins og þegar var fram komið,
var Einar á Hróðnýjarstöðum i skjóli
þeirra hjóna siðustu 20 ár ævinnar og
einnig var á heimilinu móðir Hrefnu,
Guðrún Þorsteinsdóttir, en hún lézt ár-
ið 1970. Engum, sem á heimilið kom,
gat dulizt hversu nærgætin þau hjón
bæði voru við þetta aldurhnigna fólk.
Allt fram yfir 75 ára aldur var Þor-
kell við prýðilega heilsu og bar aldur-
inn svo vel að ókunnugir hefðu mátt
ætla hann mörgum árum yngri en
hann i reynd var. Þegar kom undir átt-
rætttók gikt mjög að baga hann og sið-
ustu árin var hann oft sárþjáður. Var
hann þessi ár nokkuð á sjúkrahúsum
en þó mestan part heima þar sem hann
naut frábærrar umönnunar eiginkonu
og dætra. A þessum árum var hann oft
langdvölum á heimili Valdisar Guð-
rúnar dóttur sinnar I Reykjavik og
manns hennar Haraldar sem sýndu
honum sérstaka nærgætni og um-
hýggju.
Hann fékk hægt andlát á sjúkrahús-
inu I Stykkishólmi 14. nóvember s.l.
islendingaþættir